Uitstoot van CFK’s stijgt mysterieus

© Leon Brocard (CC BY 2.0)​

CFK’s zijn al jaren verboden omdat ze verantwoordelijk zijn voor het gat in de ozonlaag. Maar uit Amerikaanse metingen blijkt dat de uitstoot ervan opnieuw toeneemt, en de mysterieuze bron situeert zich ergens in Azië.

In 1987 kwam de wereld overeen om de productie van CFK’s uit te faseren om het groeiende gat in de ozonlaag een halt toe te roepen. De productie van CFK-11, de tweede meest gebruikte variant, moest volledig stoppen tegen 2010.

Maar uit een nieuwe analyse van de Amerikaanse meteorologische dienst NOAA blijkt dat de uitstoot opnieuw stijgt, en die is waarschijnlijk afkomstig van niet-gerapporteerde productie door een onbekende bron in Oost-Azië. De resultaten van de studie zijn gepubliceerd in Nature.

Herstel in gevaar

‘We trekken aan de alarmbel voor de internationale gemeenschap en zeggen wat er gaande is, het brengt een tijdig herstel van de ozonlaag in gevaar’, zegt hoofdauteur Stephen Montzka, onderzoekers bij de NOAA.

Als de bron snel opgespoord wordt, kan de schade aan de ozonlaag beperkt worden, anders kan het herstel van het gat in de laag aanzienlijke vertraging oplopen.

‘Er is meer werk nodig om de oorzaak van de uitstoot te achterhalen en te kijken wat eraan kan gebeuren.’

CFK-11 is de tweede meest voorkomende variant in de atmosfeer, mede door de lange levensduur van de stof. De concentratie in de atmosfeer is afgenomen sinds de recordconcentraties in de jaren negentig, maar de afname vertraagt.

De analyse van de NOAA toont aan waarom: tussen 2014 en 2016 steeg de uitstoot met een kwart boven het gemiddelde tussen 2002 en 2012.

Per toeval

Helemaal zeker over de oorzaak zijn de wetenschappers niet, maar er is een sterk vermoeden dat het om een industriële bron gaat. ‘Uiteindelijk concludeerden we dat het meest waarschijnlijk scenario is dat iemand CFK-11 aan het produceren is die ontsnapt in de atmosfeer’, zegt Montzka. ‘We weten niet waarom ze dat doen en of het geproduceerd wordt met een bepaald doel, of het per toeval vrijkomt als bijproduct van een chemisch proces.’

Als de bron snel opgespoord kan worden, kan de schade aan de ozonlaag beperkt worden. Maar in het omgekeerde geval kan het herstel van het gat in de laag aanzienlijke vertraging oplopen.