Arme landen halen vaccinatiedoelen niet

Présidence du Bénin / Flickr (CC BY-NC-ND 2.0)

Het doel om tegen september in elk land 70 procent van de bevolking te vaccineren tegen COVID-19, ligt ver buiten bereik. Arme landen moeten zelf vaccins kunnen produceren om de kloof te dichten, zeggen hulporganisaties.

Meer dan een jaar na de introductie van de covid-vaccins hebben nog maar 52 landen het vaccinatiedoel van 70 procent gehaald, blijkt uit cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). In 69 landen is de dekkingsgraad minder dan 40 procent, en in 21 landen zelfs minder dan 10 procent.

De vaccinatiekloof blijkt nog steeds bijzonder wijd. In arme landen was vorige maand gemiddeld 11 procent van de bevolking gevaccineerd, tegenover 73 procent in hoge-inkomenslanden.

Zelf vaccins produceren

In het huidige tempo zal het nog meer dan twee jaar duren voordat lage-inkomenslanden 70 procent van hun bevolking hebben kunnen vaccineren met de eerste twee doses, zegt de People’s Vaccine Alliance, een coalitie van tientallen hulporganisaties, gezondheidsexperten en VN-instellingen.

‘De onwil om de vaccintechnologie te delen en financieringstekorten belemmeren onze wereldwijde reactie op covid-19.’

Het is tijd voor een andere aanpak, zegt de alliantie: arme landen en groeilanden moeten zelf hun vaccins kunnen maken, in plaats van te wachten op donaties uit de rijke landen.

‘Het donatiemodel levert geen vaccins op, dwarsboomt effectieve plannen voor de uitrol van vaccins en is volledig onhoudbaar’, zegt Julia Kosgei van de People’s Vaccine Alliance.

‘Hoe kan het dat mijn bejaarde oma op het platteland van Kenia nog steeds niet beschermd is tegen covid, maar farmaceutische bedrijven wel ongehoorde winsten maken en zeggen dat de wereld “zwemt” in doses?’

TRIPS-vrijstelling

Bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO) hebben vele landen hun steun uitgesproken voor het vrijstellen van het intellectueel eigendom op covid-19-vaccins. Die zogenaamde TRIPS-vrijstelling zou het voor ontwikkelingslanden mogelijk maken om hun eigen doses te produceren.

Maar ondanks steun, ook van de Amerikaanse president Joe Biden, is er weinig vooruitgang geboekt. De Europese Unie, Zwitserland en Groot-Brittannië liggen dwars. De EU drukt een alternatief voorstel door, dat tests en behandelingen uitsluit. Volgens de alliantie werpt het ook meer barrières op voor landen die generieke versies van de vaccins willen produceren.

Dat terwijl er in die landen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika meer dan honderd gekwalificeerde fabrikanten zijn die de capaciteit hebben om doses van het covid-vaccin op basis van mRNA-technlogie te produceren, zegt Anna Marriott van Oxfam.

‘De onwil om de vaccintechnologie te delen en financieringstekorten belemmeren onze wereldwijde reactie op covid-19’, zegt Marriott. ‘Regeringen, waaronder die van de VS, moeten de financiering opvoeren voor de onmiddellijke uitrol van vaccins en voor de mRNA-hub en de productiecapaciteit die nodig zijn om een ​​productienetwerk in het wereldwijde zuiden op te bouwen. Dat vermindert de afhankelijkheid van liefdadigheid en biedt de wereld de kans om deze pandemie voor eens en altijd de kop in te drukken.’