Venezuala officieel lid van Mercosur

Sinds zijn aantreden in 1999, had de Venezolaanse president Hugo Chávez zijn zinnen gezet op Mercosur. Tegelijkertijd werd hij kritischer over de Andesgemeenschap van Landen, het op één na grootste blok, waarin Venezuela partner was van Bolivia, Colombia, Ecuador en Peru.

In 2006 kondigde hij de Venezolaanse uittreding uit de Andesgemeenschap aan, een proces dat in 2011 werd afgerond.

Mercosur strekt zich nu uit van Tierra del Fuego in het uiterste zuiden tot de Caraïbische Zee,  en is goed voor 83 procent van het Zuid-Amerikaanse bruto binnenlands product (bbp) en een markt met 270 miljoen mensen.

Paraguay

Mercosur, in 1991 opgericht door Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay, accepteerde het Venezolaanse verzoek tot toetreding in 2006. De toetreding werd echter geblokkeerd door conservatieve Paraguayaanse parlementariërs in het Paraguayaanse Congres.

Dat probleem kon Venezuela omzeilen tijdens de Mercosurtop in Mendoza op 29 juni. Mercosur had Paraguay een week eerder geschorst na de afzetting van president Fernando Lugo, een centrumlinkse, voormalige bisschop. Het ontbreken van Paraguay maakte de weg vrij voor Venezolaanse toetreding.

De nieuwe regering van Paraguay, geleid door Lugo’s voormalige vice-president Federico Franco, wordt tot nu toe alleen erkend door Taiwan en het Vaticaan.

Niet elegant

Venezuela is Mercosur “niet op een elegante manier” binnengekomen, zegt Elsa Cardoso, hoogleraar internationale betrekkingen. “De Venezolaanse regering wil zo graag bij Mercosur horen vanwege de geopolitieke obsessie om banden te smeden landen die zij als strategisch ziet, zoals Brazilië en Argentinië. Maar deze toetreding is op een haastige en lompe manier tot stand gekomen, zonder de plaatselijke industrie voor te bereiden op deze stap. Dat plaatst ons in een kwetsbare positie”, zegt Cardoso.

Carlos Romero, een collega van Cardoso, zegt dat Mercosur een overeenkomst is die vooral gebaseerd is op vrije handel en vrij ondernemerschap. “Terwijl de Venezolaanse economie gebaseerd is op controle.”

Félix Arellano, verbonden aan hetzelfde departement, zegt dat toetreding van Venezuela invloed zal hebben “op de stabiliteit en consolidatie” van Mercosur. “De Venezolaanse regering gelooft niet in de vrije markt. De Andesgemeenschap had veiligheidsmaatregelen ingebouwd, een procedure om geschillen op te lossen en andere mechanismen, maar Mercosur heeft die niet”, zegt hij.

Concurrentie

Carlos Larrazábal, voorzitter van de private Raad van Industriëlen, klaagt dat de regering de terugtrekking uit de Andesgemeenschap en de toetreding tot Mercosur niet heeft besproken met de industriesector, “die zich in een precaire situatie bevindt.”

“Hoe kunnen wij concurreren met giganten als Brazilië en Argentinië?”, vraagt Larrazábal zich af. “De Venezolaanse export bestaat voor 96 procent uit olie en bijproducten daarvan, terwijl de  traditionele industrieën blijven krimpen.”

Chávez’ rivaal bij de verkiezingen van oktober, Henrique Capriles, is kritisch over de toetreding. “De opname van Venezuela in Mercosur is een heel goede stap als we een land zijn dat produceert en exporteert. Maar momenteel exporteren we niet. We importeren alleen.”

Ricardo Menéndez, de minister van Wetenschap en Technologie, zegt dat zijn land 2 miljard euro uitspaart aan importbelastingen. “Meer dan de helft van het voedsel dat Venezuela koopt, komt uit de Mercosurlanden”, zegt hij. “Onze toetreding brengt lagere prijzen met zich mee en daar profiteert de bevolking van.”

Boeren in Venezuela zijn daarentegen juist ongerust over de goedkopere producten uit de andere Mercosurlanden.