VN kunnen slechts raden naar Trumps intenties

Tot zijn campagne-retoriek behoorde onder meer een ontkenning van de klimaatverandering -dat zou een hoax zijn en een Chinese samenzwering, het weigeren van politieke vluchtelingen.

Trump zou ook Mexicaanse migranten tegenhouden door een muur te bouwen, weigeren moslims toe te laten tot de VS, het recht op abortus inperken en het nucleaire akkoord met Iran ontmantelen.

Al die voorstellen zijn in strijd met VN-verdragen of multilaterale overeenkomsten, inclusief de VN-Vluchtelingenconventie uit 1951 en het Klimaatverdrag van Parijs, dat op 4 november in werking trad.

Maar nog geen week na zijn verkiezingswinst op 8 november, kwam Trump al terug op enkele voorstellen. Tegelijkertijd laat hij de Verenigde Naties in onzekerheid.

Vasthouden aan Parijs

VN-woordvoerder Farhan Haq verklaarde eerder deze week dat de VN afwachten hoe de nieuwe regering zich zal opstellen. ‘We hebben de wereldleiders erop gewezen welke problemen kunnen ontstaan als de afspraken die in Parijs over het klimaat zijn gemaakt, niet worden nagekomen.’

Haq zegt dat VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon, die afgelopen week kort telefonisch met Trump gesproken heeft om hem te feliciteren, het van groot belang vindt, vast te houden aan het klimaatakkoord.

‘Daarvan afwijken kan rampzalig uitpakken voor het menselijk leven in de komende eeuwen, of zelfs in de komende decennia. We moeten dus zeer zorgvuldig nadenken over wat we doen.’

In reactie op het voorstel om de komst van vluchtelingen in de VS te beperken, zegt Haq: ‘We willen dat alle landen verantwoordelijkheid nemen als het gaat om een eerlijke behandeling van vluchtelingen.’

‘We hebben momenteel te maken met het grootst aantal vluchtelingen sinds de Tweede Wereldoorlog. Dat is een grote uitdaging en we hebben alle landen nodig om daar goed op te reageren. We verwachten dat ieder land zijn verantwoordelijkheid neemt’, aldus Haq.

Miljoenen migranten

Vijay Prashad, hoogleraar Internationale Studies aan het Trinity College in Connecticut, zegt dat het lastig zal worden voor Trump om alle multilaterale verdragen ongedaan te maken.

Obama heeft al 2 miljoen migranten uitgezet tijdens zijn presidentschap. Trump heeft zijn aantal nu teruggebracht van 11 miljoen naar 2 tot 3 miljoen.

‘Zijn regering zal moeten opereren binnen de parameters van de Amerikaanse staat en zijn geschiedenis.’

Prashad wijst erop dat Trump al is teruggekomen op enkele beloften, zoals zijn ‘moslimverbod’ en het uitzetten van migranten.

Obama heeft al 2 miljoen migranten uitgezet tijdens zijn presidentschap. Trump heeft zijn aantal nu teruggebracht van 11 miljoen naar 2 tot 3 miljoen.

De aankomende president zal merken dat hij, als hij de nucleaire deal met Iran ongedaan maakt, geen steun daarvoor zal vinden in Europa. Daarmee isoleert hij de Verenigde Staten.

De Amerikaanse staat zal de regering-Trump onder druk zetten om zich terughoudend op te stellen in sommige van deze kwesties, zegt Prashad. Hij stelt dat de VS al nauwelijks een constructieve rol gespeeld hebben bij de klimaatonderhandeling.

In feite hebben ze de standpunten afgezwakt die in 2009 in Kopenhagen werden ingenomen, en in 2015 in Parijs. ‘Zal Trump erger zijn dan de status quo? Het Congres was al in handen van klimaatontkenners. Hij doet niet veel meer dan hun standpunten verwoorden’, zegt Prashad.

Ideologisch vacuüm?

Ian Williams, VN-correspondent voor The Tribune, zegt dat het voorlopig ook een mysterie blijft hoe serieus Trump was als het gaat om zijn agressieve houding ten opzichte van moslims en Mexicanen.

‘Als we geluk hebben, blijken zijn onverdraagzame uitspraken alleen bedoeld te zijn geweest om het publiek op te zwepen.’

‘We weten dat hij zonder scrupules appartementen verkoopt aan Arabische sjeiks en niet per se iets heeft tegen het geven van werk aan illegale migranten die bereid zijn te werken voor lage tarieven.

Als we geluk hebben, blijken zijn onverdraagzame uitspraken alleen bedoeld te zijn geweest om het publiek op te zwepen.’

Williams zegt dat Trump weinig tekenen vertoont van ideologisch fetisjisme. ‘Hij laat zijn vooroordelen de vrije loop, en geniet zichtbaar van het enthousiasme dat hij daarmee oproept bij zijn publiek.

Misschien is het een geluk voor de Verenigde Naties dat het publiek niet langer bepalend is voor het Republikeinse debat en dat Trump, de vastgoedmagnaat, weet dat de Verenigde Naties een positieve invloed hebben op de waarde van vastgoed.’

Het ideologische vacuüm kan echter ook een gevaarlijke kant hebben, zegt hij, aangezien Trump zich omringt met een mix van bevooroordeelde ‘meelopers en ideologen’, zoals Rudi Giuliani en John Bolton, ‘en bovenal Myron Ebell, de potentiële sloper van het klimaatakkoord van Parijs.’

Tragedie

Normal Solomon, directeur van het Institute for Public Accuracy in Washington, een instituut voor betrouwbare en onafhankelijke journalistiek, noemt de standpunten die Trump tijdens de campagne innam over binnenlands beleid, ‘bijzonder onheilspellend.’

‘Hij heeft beloofd de macht van de federale regering te gebruiken om de burgerrechten te ondermijnen, terwijl hij haat predikt in de richting van gekleurde mensen en illegale immigranten. Zijn verkiezing is een tragedie voor de VS.’

Als het gaat om buitenlands beleid, heeft Trump zich duister en tegenstrijdig uitgelaten, zegt hij. Hij toont zich ‘onwetend’ als het gaat om internationale kwesties en de geschiedenis, en lijkt te kiezen voor een ‘simplistische en nationalistische benadering.’

‘Zijn vijandigheid tegen het klimaatakkoord is gebaseerd op de mening van mensen die de klimaatverandering veroorzaakten, zijn hoon over de nucleaire deal met Iran is gevaarlijke nonsens is’, zegt Solomon.’

Houding tegenover Rusland heilzaam

Tegelijkertijd liet Trump zich meermalen sceptisch uit over of toonde hij zich een tegenstander van Amerikaanse militaire interventie om regimes omver te werpen.

‘Trumps grote ego geeft andere leiders misschien de kans hem met vleierij in de richting van gezondere standpunten te sturen.’

‘Wat we moeten afwachten, is of hij daadwerkelijk een andere koers inzet als het gaat om de inmenging die sinds 2001 zoveel schade heeft aangericht in diverse landen, van Afghanistan en Irak tot Libië en Syrië.’

Trump heeft zich tot nu toe omringd met militaristische en nationalistische adviseurs, die voorstander zijn van het soort interventies waar Trump zich kritisch over uitliet.

‘Zijn houding ten opzichte van Rusland kan, als hij die volhoudt tijdens zijn presidentschap een welkome verandering zijn vergeleken met het krijgszuchtige beleid dat steeds meer grip op de regering-Obama heeft gekregen’, zegt Solomon.

Hoewel de NAVO-landen nerveus zijn over Trumps plannen, kan zijn weigering om een agressieve toon aan te slaan in de richting van het Kremlin, de spanningen tussen Washington en Moskou wellicht verminderen. Volgens Solomon kan dat ook ‘heilzaam’ zijn voor Europa.

Maar, zegt Williams, Trump is onvoorspelbaar. Hij heeft niet de neoconservatieve drang om de wereld te hervormen, ‘maar ik verwacht dat de verleiding van de macht hem er uiteindelijk toe zal aanzetten een grote rol te willen spelen op het wereldtoneel.’

Zijn grote ego, zegt Williams, ‘geeft andere leiders misschien de kans hem met vleierij in de richting van gezondere standpunten te sturen.’