VN: Milieu-impact van digitalisering moet dringend aan banden

De digitalisering heeft natuurlijk enorme voordelen, benadrukt de VN-Conferentie inzake Handel en Ontwikkeling (UNCTAD) in het rapport. Ze stimuleert de economische groei en biedt unieke kansen voor ontwikkelingslanden. Maar de snelle evoluties hebben ook steeds grotere gevolgen voor het milieu, en die impact wordt nu nog onevenredig gedragen door ontwikkelingslanden.

Het rapport benadrukt dat het dringend nodig is om de milieukosten van de snelle digitale transformatie aan te pakken: de uitputting van cruciale grondstoffen, het escalerende water- en energieverbruik, en het groeiende probleem van elektronisch afval. 

AI en cryptomunten

In 2020 werd de CO2-equivalente uitstoot van de ICT-sector geschat op 0,69 tot 1,6 gigaton, goed voor 1,5 tot 3,2 procent van de mondiale uitstoot van broeikasgassen, een cijfer dat naar verwachting zal blijven stijgen met de groei van de digitale economie.

‘We moeten de kracht van digitalisering benutten om inclusieve en duurzame ontwikkeling te bevorderen en tegelijkertijd de negatieve gevolgen voor het milieu te verzachten.’

Artificiële intelligentie en de cryptosector zijn van bijzonder belang. Het energieverbruik van Bitcoin-mining bijvoorbeeld steeg met een factor 34 tussen 2015 en 2023. Ook e-commerce is geëxplodeerd: het aantal online shoppers is gegroeid van 100 miljoen begin deze eeuw naar 2,3 miljard in 2021.

Ook de sterke toename van elektronisch afval met 30 procent tot 10,5 miljoen ton in 2022 springt in het oog. De groei van de recyclagecapaciteit loopt daar ver op achterop.

Cruciale mineralen

Ontwikkelingslanden zijn cruciaal in de wereldwijde toeleveringsketen voor mineralen en metalen die essentieel zijn voor de digitalisering en energietransitie, zoals kobalt, koper en lithium. Afrika bijvoorbeeld beschikt over 55 procent van het kobalt in de wereld en 47,65 procent van de gekende mangaanvoorraden.

Volgens de Wereldbank zou de vraag naar dergelijke mineralen kunnen vervijfvoudigen tegen 2050. Dat is een grote kans voor ontwikkelingslanden om waarde toe te voegen, zeker bij de huidige mondiale crises, beperkte begrotingsruimte en groei, en de hoge schulden waar veel landen mee kampen. Het kan de landen helpen overheidsinkomsten te genereren, ontwikkeling te financieren, de afhankelijkheid van grondstoffen te overwinnen, banen te creëren en de levensstandaard te verhogen, zegt UNCTAD in het rapport.

‘We moeten de kracht van digitalisering benutten om inclusieve en duurzame ontwikkeling te bevorderen en tegelijkertijd de negatieve gevolgen voor het milieu te verzachten’, zegt Rebeca Grynspan, secretaris-generaal van UNCTAD. ‘Dit vereist een verschuiving naar een circulaire digitale economie, met verantwoorde consumptie en productie, hernieuwbare energie en een globaal beheer van elektronisch afval. De groeiende impact op het milieu van de digitale economie kan worden teruggedraaid.’