VN twijfelen over eerlijkheid Birmese verkiezingen
Thalif Deen
02 november 2010
De Verenigde Naties proberen de Birmese militaire junta te overtuigen van het belang van geloofwaardige verkiezingen in het hele land, waaraan de hele bevolking kan deelnemen. VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon heeft al zijn twijfels uitgedrukt of de verkiezingen zondag, de eerste in twintig jaar, wel "vrij en eerlijk" zullen verlopen.
De reacties op de VN-oproep waren lauw of ronduit negatief, zowel van de Birmese regering als van enkele van haar meest trouwe bondgenoten, zoals de Vereniging van Zuidoost-Aziatische Landen (Asean) en China, lid van de VN-Veiligheidsraad met vetorecht. China vindt dat de VN zich niet moet mengen in de binnenlandse aangelegenheden van een lidstaat.
“China heeft veel redenen om de Birmese junta te steunen” zegt Maureen Aung-Thwin, directeur van het Burma Project/Southeast Asia Initiative aan het Open Society Institute. “Het land is geobsedeerd door stabiliteit in de buurlanden, met name in het zuiden nadat een Birmees militair offensief vorige zomer tienduizenden vluchtelingen over de grens joeg.” China verkiest een stabiele militaire dictatuur die bij het land in het krijt staat boven een meerpartijendemocratie die geleid wordt door burgers. Het land staat dan ook graag klaar om een militair regime met het masker van een burgerregering te steunen, zegt Aung-Thwin.
Oorlogsmisdaden
Binnen de VN wordt ook een voorstel tegengehouden om een Onderzoekscommissie naar Oorlogsmisdaden in Birma in het leven te roepen. De kans dat het voorstel de Veiligheidsraad haalt, is erg klein, omdat China en Rusland eerder al hun veto gebruikten tegen een voorstel van sancties tegen Birma in 2007. Mogelijk haalt het voorstel het wel in de Algemene Vergadering of de Mensenrechtenraad in Genève. Die twee organen kennen geen vetorecht, maar er kan wel sterke tegenkanting verwacht worden van de Asean-landen.
Het voorstel krijgt steun van Tomas Ojea Quintana, de speciale VN-rapporteur voor de Mensenrechten in Birma, en van verschillende landen waaronder Australië, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Ook mensenrechtenorganisatie Amnesty International riep de Algemene Vergadering op om het voorstel te steunen.
In een rapport heeft Amnesty het over “wetteloze moorden, marteling en mishandeling, gedwongen verdwijningen, dwangarbeid, willekeurige arrestaties en verschillende vormen van collectieve straf als onderdeel van een wijdverspreide of systematische aanval op de burgerbevolking” in het noorden en oosten van het land sinds eind 2005.
Volgens Aung-Thwin is het goed dat Ban de legitimiteit van de verkiezingen nu al vraag stelt, maar is het nog belangrijker dat dit ook na de verkiezingen gebeurt. “De VN moeten geen half jaar wachten om zich uit te spreken”, zegt ze.
Bij de laatste verkiezingen in 1990 behaalde het Nationaal Verbond voor de Democratie onder leiding van Aung San Suu Kyi een daverende overwinning. Maar de partij werd weggehouden van de macht en Suu Kyi, die in 1991 de Nobelprijs voor de Vrede won, werd onder huisarrest geplaatst voor meer dan veertien jaar.