VN willen af van enorme klimaattoppen

Tijdens een toespraak voor het Chatham House in Londen zei Stiell dat ‘groter niet noodzakelijk beter is’ en dat hij persoonlijk ‘liever kleinere klimaattoppen wil zien in de toekomst’.

De klimaattop in Dubai eind vorig jaar was zo groot dat delegaties met golfkarretjes werden vervoerd tussen hun afspraken. Er waren ook elektrische scooters aanwezig, omdat de oppervlakte van het terrein zo groot was.

‘De omvang vertaalt zich niet noodzakelijk in de kwaliteit van de resultaten’, zei Stiell. Hij zei ook dat het VN-klimaatbureau (UNFCCC) het thema bespreekt met de gastheren van de COP29 in Azerbeidzjan dit jaar en de COP30 volgend jaar in Brazilië.

De overheid van Azerbeidzjan verwacht zich aan 40.000 bezoekers aan het Olympische Stadion van Bakoe, terwijl het afgelegen Belém in Brazilië, met zijn moeilijke wegen en gebrek aan hotels, waarschijnlijk het aantal bezoekers sterk zal verminderen voor de “Amazonetop”.

Snelle stijging

Het aantal bezoekers aan de klimaattoppen is de voorbije jaren snel de hoogte ingeschoten. Op COP26 in Glasgow waren zo’n 40.000 mensen, in het Egyptische Sharm el-Sheikh waren dat er al 50.000 en bijna 84.000 mensen trokken naar Dubai vorig jaar. Ter vergelijking: op de meeste eerdere klimaattoppen sinds 1995 waren minder dan 10.000 mensen aanwezig.

‘De omvang vertaalt zich niet noodzakelijk in de kwaliteit van de resultaten.’

Iets meer dan de helft van de deelnemers van vorig jaar behoorde tot regeringsdelegaties, terwijl de rest bestond uit personeel dat op de conferentie werkte of activisten van niet-gouvernementele organisaties (ngo’s).

Maar in de praktijk zijn de grenzen vaag, omdat overheidsdelegaties vaak vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, medewerkers van ngo’s, journalisten en anderen tellen.

Olympisch stadion

Azerbeidzjan houdt de COP29 in hoofdstad Bakoe, bij de Kaspische Zee. Volgens een lid van het organiserend comité verwacht de stad zich aan zo’n veertigduizend bezoekers.

De regering had niet veel tijd om zich voor te bereiden, aangezien ze pas in november vorig jaar - op COP28 - de taak kreeg. Dat kwam door geopolitieke verdeeldheid in Oost-Europa over de toewijzing van het nieuwe gastland.

Maar Bakoe beschikt wel al over een locatie: het Olympisch Stadion aan de rand van de stad. Volgens de staatsmedia zei Narmin Jarchalova, Chief Operations Officer van COP29, dat er tijdelijke gebouwen rond het stadion komen om de onderhandelingen en nevenevenementen mogelijk te maken.

De stad heeft ervaring met grote evenementen. Ieder jaar komen er tienduizend mensen naar Bakoe Grand Prix in de Formule 1, en het Olympisch Stadion - met een capaciteit van bijna zeventigduizend toeschouwers, was gastheer van de Europese Spelen van 2015, grote concerten, de Europa League-voetbalfinale in 2019 en Euro 2020-wedstrijden. Ondanks de naam ontbreken de Olympische Spelen nog op dat lijstje.

Het stadion ligt buiten het centrum van Bakoe waar de meeste hotels zich bevinden. De verbinding verloopt met een oude Sovjet-metro, die er zo’n 45 minuten over doet.

Volgens Stiell onderhandelt het klimaatbureau van de VN met de organisatoren over het aantal deelnemers, maar meer details gaf hij niet.

Mensenrechten

COP’s gaan doorgaans gepaard met een grote klimaatbetoging op de middelste zaterdag van de twee weken durende conferentie. Het klimaatbureau bekijkt nu met de organisatoren hoe dat kan op deze locatie.

Volgens Elnur Soltanov, ceo van de organisatie in Bakoe, ‘werpen die gesprekken vruchten af’. Maar volgens mensenrechtenorganisaties respecteert Azerbeidzjan de vrijheid van vergadering niet. De politie trad in 2019 nog hard op tegen protestanten van de oppositie.

Soltanov kreeg al vragen of de klimaatmars toegelaten zal worden in de stad - onder toezicht van de lokale politie - of rond het stadion, waar de VN-veiligheidsdiensten de controle overnemen. Hij noemde die vraag ‘te specifiek’.

De Amazone-COP

Wat betreft Belém, in het noorden van Brazilië dichtbij het Amazonewoud, zei Stiell dat er ‘actief bekeken wordt met de Brazilianen hoe de omvang van de top kan worden beperkt om het logistiek te bolwerken op de gastlocatie.’

Vorig jaar zei een woordvoerder van het Braziliaanse klimaatministerie dat er 40.000 tot 50.000 mensen verwacht worden. Er is bezorgdheid dat de stad dergelijke aantallen niet aankan.

Belém is geen grote toeristische bestemming en heeft minder dan zesduizend hotelkamers. Tijdens de Amazonetop vorig jaar - een kleiner event dan een klimaattop - hadden deelnemers al moeite om hotelkamers te vinden en de prijzen schoten de hoogte in.

Werklui zijn hard bezig een ongebruikte landingsbaan om te bouwen tot het Parque de Cidade (Stadspark), dat zo’n zeventig voetbalvelden groot zal zijn. Het park en de gebouwen errond worden de locatie voor de COP30-klimaattop.

Volgens de lokale overheid zijn de werken voor ongeveer een derde afgerond. Maar er zijn geruchten dat de federale overheid erover nadenkt om een deel van de top te verhuizen naar grotere steden als Sao Paulo of Rio de Janeiro. Volgens een woordvoerder evalueert de federale overheid ‘alle mogelijkheden voor de ontvangst van delegaties en bezoekers.’

Dagmaximum

Een woordvoerder van het organisatiecomité wijst er op dat, hoewel in totaal 84.000 mensen in Dubai waren, er op één dag maximum 41.000 deelnemers waren, bij het begin van de conferentie toen de staatshoofden hun speech gaven.

Volgens de woordvoerder wordt de mogelijkheid bekeken om cruiseschepen in te zetten als slaapplaats voor deelnemers, kunnen scholen als hostel ingericht worden en zouden particulieren aangemoedigd worden om kamers te verhuren via Airbnb.

Belém is ook erg moeilijk bereikbaar. De luchthaven heeft maar weinig internationale vluchten, er is geen treinverbinding met andere steden en een rit over land neemt meer dan twee dagen in beslag. De afgelegen locatie dreigt de klimaatafdruk van de top alvast te vergroten.

Ook binnen de stad is mobiliteit een probleem, met vooral in het centrum vaak filerijden tijdens de piekuren, zeker bij regen. Pogingen van de overheid om stroken voor een snelbus in te voeren, hebben het fileprobleem nog erger gemaakt. Maar de werken zouden ruim op tijd klaar moeten zijn, en een vloot nieuwe bussen zou dan een efficiënt transport moeten verzekeren.

Voetafdruk

Klimaattoppen hebben een aanzienlijke klimaatafdruk, maar die wordt vaak overdreven, zeggen wetenschappers die onderzoek doen naar misinformatie. Tegenstanders willen zo klimaatactie in diskrediet brengen, vaak met bijvoorbeeld foto’s van privéjets die helemaal niets met de top te maken hebben of generatoren op biobrandstoffen die valselijk als dieselgeneratoren bestempeld worden.

‘Bij elke top krijgen we dat soort berichten over hoeveel privéjets er naar de top zijn gevlogen’, zei VN-klimaatbaas Stiell tijdens de toespraak in Londen. ‘Maar je moet daarin pragmatisch zijn en de juiste mensen rond de tafel krijgen om het proces te doen slagen - dat komt met een kost.’

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner Climate Home News.