Vogels in het Amazonewoud worden kleiner door klimaatverandering

Uit het onderzoek blijkt dat bijna alle lichamen van de vogels sinds de jaren tachtig in massa zijn afgenomen of lichter zijn geworden.

Pixabay

Analyses van veertig jaar aan verzamelde gegevens laten zien dat niet alleen het aantal vogels in het Amazonewoud is afgenomen, maar dat ook de lichaamsgrootte en vleugellengte bij de meeste bestudeerde soorten is veranderd. Deze fysieke wijzigingen bij de vogels volgen op steeds meer hete en droge maanden in het droge seizoen, van juni tot november.

‘Zelfs midden in dit ongerepte Amazonewoud zien we effecten van door mensen veroorzaakte klimaatverandering’, zegt Vitek Jirinec, ecoloog bij het Integral Ecology Research Centrum en hoofdauteur van de studie gepubliceerd in het tijdschrift Science Advances.

De kleinere lichaamsgrootte en langere vleugels wijzen op een reactie op de veranderende omgevingsomstandigheden. Die kunnen ook leiden tot bijvoorbeeld voedingsproblemen.

Ruim 15.000 onderzochte vogels

Dit is de eerste studie die de veranderingen in lichaamsgrootte en vorm van niet-migrerende vogels onderzoekt maar ook uitsluit dat andere factoren deze fysiologische veranderingen kunnen hebben beïnvloed. Jirinec en zijn collega’s bestudeerden gegevens over meer dan 15.000 individuele vogels, verzameld gedurende ruim veertig jaar veldwerk in het grootste regenwoud ter wereld. De vogels werden gevangen, gemeten, gewogen, met een bandje om de poten gemarkeerd en weer vrijgelaten.

Uit de gegevens blijkt dat bijna alle lichamen van de vogels sinds de jaren tachtig in massa zijn afgenomen of lichter zijn geworden.

Uit de gegevens blijkt dat bijna alle lichamen van de vogels sinds de jaren tachtig in massa zijn afgenomen of lichter zijn geworden. De meeste vogelsoorten verloren gemiddeld per decennium ongeveer 2 procent van hun lichaamsgewicht. Bij een gemiddelde vogelsoort die in de jaren tachtig ongeveer 30 gram woog, weegt de populatie nu gemiddeld 27,6 gram.

‘Deze vogels verschillen niet zo veel in grootte; ze zijn allemaal behoorlijk gelijk. Dus als alle dieren binnen de populatie een paar gram lichter zijn, is dat significant’, zegt coauteur Philip Stouffer, hoogleraar aan de LSU School of Renewable Natural Resources.

Niet locatiegebonden

De dataset bestrijkt een groot deel van het regenwoud, dus de veranderingen in de lichamen en vleugels van de vogels zijn niet gebonden aan één specifieke locatie. Dat betekent dat het fenomeen alomtegenwoordig is.

‘Dit gebeurt ongetwijfeld overal en waarschijnlijk niet alleen bij vogels’, zegt Stouffer. ‘Als je naar buiten kijkt en bedenkt wat je daar ziet, zijn de omstandigheden anders dan veertig jaar geleden. Het is zeer waarschijnlijk dat planten en dieren ook op die veranderingen reageren. We hebben het idee dat de dingen niet veranderen in de loop der tijd, maar deze vogels laten het tegendeel zien.’

De wetenschappers onderzochten 77 soorten regenwoudvogels, hun leefgebied strekt zich uit van de koele, donkere bosbodem tot het warmere, zonovergoten hogere gedeelte. Ze ontdekten dat de vogels die in het hoogste deel leven en het meest worden blootgesteld aan hitte en drogere omstandigheden, de meest dramatische verandering in lichaamsgewicht en vleugelgrootte lieten zien. Deze vogels hebben ook de neiging om meer te vliegen dan de vogels die op de bosbodem leven.

Energiezuiniger vliegen

Het idee is dat deze vogels zich hebben aangepast aan een heter, droger klimaat door hun vleugelbelasting te verminderen en daardoor tijdens de vlucht energiezuiniger te worden. Denk aan een straaljager met een zwaar lichaam en korte vleugels, die veel energie nodig heeft om snel te vliegen, en vergelijk dat met een zweefvliegtuig met een slank lichaam en lange vleugels die met minder energie kan vliegen.

Als een vogel een hogere vleugelbelasting heeft, moet hij sneller met zijn vleugels klappen om in de lucht te blijven, wat meer energie vereist en meer metabolische warmte produceert. Door het lichaamsgewicht te verminderen en de vleugellengte te vergroten, kan efficiënter gebruik gemaakt worden van hulpbronnen terwijl het lichaam koeler blijft in een opwarmend klimaat.

Hoe het toekomstige vermogen van vogels in het Amazonegebied om met steeds warmere en drogere omgevingen om te gaan eruitziet, is nog de vraag. Dezelfde vraag kan worden gesteld voor veel plaatsen en soorten die aan de randen van andere milieu-extremen leven.

‘Er zijn misschien andere onderzoekers op andere plaatsen die relevante gegevens uit de jaren zeventig en tachtig hebben die we kunnen vergelijken met moderne gegevens, omdat het protocol dat we hebben gebruikt vrij standaard is. Dus als je massa en vleugellengte meet, zullen er misschien meer datasets tevoorschijn komen en kunnen we een beter idee krijgen van de variatie en hoe deze in verschillende systemen kan veranderen’, zegt Stouffer.