Vrede lijkt eindelijk nabij in Colombia

Sinds november 2012 voeren de Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia of kortweg FARC onderhandelingen met de Colombiaanse regering om een einde te maken aan de reeds vijftig jaar durende burgeroorlog. Die vredesgesprekken vinden plaats in de Cubaanse hoofdstad Havana.

‘Het is duidelijk dat in een definitieve regeling, al onze gevangenen, hun vrijheid moeten terugkrijgen’

Nu stelt de linkse guerrillagroep dat de vrijlating van haar 12.000 vastgehouden leden deel moet uitmaken van het finale vredesakkoord, zo berichtte Reuters maandag. Ook Simon Trinidad, een van de opgepakte leiders van het FARC die aan de Verenigde Staten werd uitgeleverd, wil men vrij zien. ‘Het is duidelijk dat in een definitieve regeling, al onze gevangenen, zonder uitzondering, hun vrijheid moeten terugkrijgen’, zo vertelde FARC-onderhandelaar Ricardo Tellez aan diverse Colombiaanse media. Op die manier kan er volgens hem sprake zijn van ‘een verbond van stabiele en duurzame vrede’.

Voorts vindt Tellez, ook bekend onder het alias Rodrigo Granda, dat de Colombiaanse regering bij uitbreiding alle politieke activisten uit gevangenissen moet ontslaan. ‘Al degenen die gebruik maakten van het legitieme recht op protest moeten vrijheid kennen’, zo vertelde hij aan de Colombiaanse radiozender Cafe Stereo.

Een officiële reactie vanuit het kamp van president Santos kwam er vooralsnog niet.

Gruwelijk geweld

Door het conflict verloren sinds 1964 minstens 220.000 mensen het leven.

De Colombiaanse bevolking gaat al sinds 1964 gebukt onder het gruwelijke geweld tussen FARC-rebellen, overheidstroepen en voornamelijk ook privémilities van grootgrondbezitters. Die laatste categorie probeerde namelijk gedurende meerdere decennia op gewelddadige wijze zoveel mogelijk landbouwgebied te verkrijgen. Door het conflict verloren sinds 1964 minstens 220.000 mensen het leven. Miljoenen anderen zijn moesten gedwongen verhuizen.

De huidige vredesgesprekken zijn niet de eerste poging om een einde te maken aan de opstand is. In 1984 ondertekende de toenmalige Colombiaanse president  Belisario Betancur bijvoorbeeld een akkoord met de FARC-rebellen voor een wapenstilstand. Drie jaar later leidde de moord op de voorzitter van een linkse politieke partij evenwel tot een escalatie van geweld. Ook latere vredesgesprekken eind jaren negentig en begin jaren 2000 draaiden op weinig of niets uit.

Landhervormingen

Maar in november 2012 zochten beide partijen dus opnieuw toenadering tot elkaar. Sindsdien zijn al diverse overeenkomsten bereikt op het gebied van politieke deelname van de FARC, drugshandel – die FARC en overheid gezamenlijk zullen bestrijden – en landhervormingen.

Zeker het akkoord over de landhervormingen wordt beschouwd als een succes voor de FARC. De ongelijke verdeling van grond is immers één van de bestaansredenen van de revolutionaire beweging. ‘De FARC werd geboren als een reactie op de agressie van grootgrondbezitters die het Colombiaanse platteland overspoelden met bloed terwijl ze zich het land van kleine boeren toe-eigenden’, zo liet FARC-leider Iván Márquez eerder optekenen.

Verlangen naar vrede

Hoewel in mei dit jaar opnieuw geweld uitbrak, lijken beide partijen echter ook daadwerkelijk de wil te hebben om tot een vredesakkoord te komen.

Zo kondigde president Santos eerder deze maand zijn voornemen aan om de intensiteit van de vredesonderhandelingen te verhogen en de luchtaanvallen op FARC-rebellen stop te zetten. De rebellen van hun kant hadden eerder al een eenzijdig staakt-het vuren aangekondigd, dat inging op 20 juli.

‘Het feit dat men de gesprekken reeds zo lange tijd blijft voortzetten, toont aan dat geen van beide partijen van de onderhandelingstafel wil weglopen’

Oliver Kaplan, professor Internationale Studies aan de Universiteit van Denver, is dan ook optimistisch. ‘Ik wil niet gezegd hebben dat een definitief vredesakkoord onvermijdelijk is, maar ik denk dat het er waarschijnlijk wel komt’, zo stelt hij aan The Washington Post.

‘Het feit dat men de gesprekken reeds zo lange tijd blijft voortzetten, toont aan dat geen van beide partijen van de onderhandelingstafel wil weglopen’, zegt Iván Cepeda, een linkse senator, aan diezelfde krant. ‘Ik zie bovendien een zeer vastberaden wil om de onderhandelingen succesvol te beëindigen.’

‘Het beëindigen van deze vijftigjarige oorlog zal niet eenvoudig zijn; er zullen zeker nog problemen opduiken’, nuanceert de politicus vervolgens. ‘Maar de algemene tendens is dat we telkens serieuzere stappen zetten richting vrede.’