Vrije software in opmars in Latijns-Amerikaanse

Chávez kondigde het eind vorige maand zelf aan op een technologieforum in de hoofdstad Caracas: We bereiden een decreet voor om het officieel en verplicht te maken om vrije software te gebruiken in de openbare diensten. Maar de overschakeling naar ‘open source’ - software waarvan de broncode beschikbaar is, meestal onder de voorwaarde dat alle aanpassingen ook beschikbaar worden voor anderen - is op veel overheidsdiensten al begonnen. Het ministerie van Onderwijs heeft de overstap twee jaar geleden al gemaakt. Tegen 2007 moeten er 380.000 computers in het lager onderwijs op vrije software draaien.

De overheidsdienst FUNDABIT, die de omschakeling in goede banen moet leiden, heeft berekend dat de omschakeling het Venezolaanse onderwijs miljoenen euro’s zal besparen. De Venezolaanse regering gaf vorig jaar 7,5 miljoen dollar uit aan licenties van software met gepatenteerde broncode - het handelsmerk van bedrijven als Microsoft en Unisys. FUNDABIT-voorzitter Carlos Joa ziet het groots: Voor de aankoop van nieuwe hardware voorzien we 400 miljoen dollar. Als we de licenties van software met gepatenteerde broncode zouden moeten betalen, zou ons dat nog eens zoveel kosten.

Venezuela volgt het voorbeeld van buurland Brazilië, waar de wet er al een tijdje door is. De linkse president Luiz Inácio Lula da Silva vond het geen goed idee om nog besturingsprogramma’s te gebruiken waarvan de broncode niet te controleren valt. Een aanzienlijk deel van het Braziliaanse overheidsapparaat al overgeschakeld op open source.

Steeds meer regeringen krijgen interesse in de voordelen van open source, merkte Richard Stallman, mede-oprichter van Linux en de peetvader van de open source beweging in de Verenigde Staten, op tijdens het technologieforum in Caracas. Het stadsbestuur in Munchen, de op twee na grootste Duitse stad, was in mei 2003 het eerste openbare bestuur dat overschakelde op open source. Sindsdien zijn toepassingen als het besturingssysteem Linux, het kantoorpakket OpenOffice en de browser Mozilla in opmars in Europa.

Ook de Venezolaanse regering is rotsvast overtuigd van de voordelen. Naast het kostenvoordeel is er de kwestie van de standaardisering. We kunnen software ontwerpen die aangepast is aan onze behoeften, zonder gebonden te zijn aan een specifiek merk. Dat scheelt bij openbare aanbestedingen, zegt Joa. Volgens de Venezolaanse beleidsmakers is open source veiliger omdat fouten in de software opspoorbaar zijn.

De voorstanders zien ook wel wat in de basisfilosofie van de beweging: kennis doorgeven en collectief sleutelen aan betere software. Het kan de ontwikkeling van gedeelde technologie tussen Argentinië, Chili, China, India en andere landen van het Zuiden stimuleren, en een technologische basis vormen voor Zuid-zuidhandel, zegt Antonio Albuquerque van het Braziliaanse ministerie van Communicatie.

Landen die het gebruik van Linux aanmoedigen, riskeren op termijn voor de rechter gesleept te worden, waarschuwde Microsoft-topman Steve Ballmer onlangs op een vergadering met Aziatische regeringsleiders in Singapore. Volgens Ballmer schendt Linux meer dan 228 patenten. In alle landen die lid zijn van de WHO (Wereldhandelsorganisatie) zal er op een dag iemand komen zoeken naar het geld dat verschuldigd is voor die intellectuele eigendom, zei Ballmer. Volgens de CEO van Microsoft is vrije software een stuk minder veiliger omdat het nooit duidelijk is wie de code heeft geschreven.

De Venezolaanse ngo’s die ijveren voor vrije software zijn tevreden met de aankondiging van Chávez. Vrije software is een middel om een publiek goed te verspreiden, namelijk kennis, zegt Pérez Martí van Conexión Social. Open source systemen maakt het schrijven van software makkelijker. Meer programmeurs zullen samen bouwen aan een toegevoegde waarde, voegt Eduardo Samán van de Intellectual Property Service of Venezuela erraan toe. Het is een democratisering die tegen het pure winstdenken ingaat.