Vrouwen lastigvallen als nationaal tijdverdrijf

“Dat vinden ze leuk”, zegt techniekstudent Mido. “Ze willen graag aandacht, dan voelen ze zich aantrekkelijk.” De meisjes richten hun blik naar de grond en lopen zenuwachtig door. “Ze doen net alsof zo onschuldig zijn, maar dat hoort bij het spel dat ze spelen.”
De vrouwen zelf noemen het geen spelletje. Ze worden de laatste tien jaar steeds vaker en steeds brutaler lastiggevallen op straat. “”Mannen staren je aan, ze zijn handtastelijk en slaan de meest vulgaire taal uit”, zegt Dina El-Sherbiny, een 31-jarige administratief medewerkster. Er is weinig wat ze nog niet heeft meegemaakt, vertelt ze.
Vorig jaar publiceerde het Egyptische Centrum voor Vrouwenrechten (ECWR) een onderzoek waarvoor duizend vrouwen bevraagd werden. Van hen zei 46 procent dagelijks lastig te worden gevallen. “De uitkomsten waren schokkend voor ons, dit was niet de Egyptische gastvrijheid die wij kenden en het probleem was veel erger dan we dachten”, zegt Nehad Abu El-Komsan, voorzitter van ECWR.
“Wij vrouwen volgen het advies van onze grootmoeders: kom niet te laat thuis, ga alleen langs plaatsen waar veel mensen zijn zodat ze je kunnen beschermen en loop nooit een donker of verlaten steegje in” zegt ze. “Maar uit ons onderzoek bleek dat het in de praktijk heel anders werkt: juist op drukke plaatsen worden vrouwen lastig gevallen, mensen reageren niet als vrouwen om hulp vragen en mannen maken vervelende opmerkingen.

Jonge jongens

Anders dan vaak werd beweerd, maken de mannen weinig onderscheid tussen vrouwen die islamitische, bedekkende kleding dragen en vrouwen die dat niet doen. “Gezichtsbedekking beschermt vrouwen niet”, zegt Abu El-Komsan. “Meer dan de helft van de vrouwen in Egypte draagt inmiddels een sluier en ze worden nog steeds lastiggevallen. Negen procent draagt een nikaab, die vrouwen zijn van top tot teen bedekt.”
Fatma, een 26-jarige taalonderwijzeres met sluier, zegt dat seksuele intimidatie op drukke plaatsen heel gewoon is. “Als een man aan mij aanraakt in het openbaar, kan ik daar weinig aan doen. Als het druk is, is het moeilijk om aan te tonen dat het opzettelijk was. En in alle gevallen zijn ze snel weer in de menigte verdwenen.” Het ergst zijn de jonge jongens, die zich meestal nog niet eens hoeven te scheren. Als ze van haar werk onderweg naar huis is , hangen er meestal groepen schooljongens om haar heen, zegt Fatma. Omstanders spreken die jongens zelden aan op hun gedrag.
De tijd dat mannen het galant vonden om een vrouw te beschermen tegen ongewenste aandacht, is voorbij, zegt ze. “Tegenwoordig doen getuigen of ze niets zien of ze gedragen zich alsof ze naar een film zitten te kijken. Van de politie hoef je ook niet veel te verwachten, de kans is groot dat een politieagent je ook nog eens een keer lastigvalt, als je om hulp vraagt.”
Sociologen menen dat de toename van het ongewenste gedrag een gevolg is van frustratie als gevolg van de economische omstandigheden die ervoor zorgen dat jonge Egyptische mannen vaak te weinig geld hebben om te trouwen, terwijl seks buiten het huwelijk verboden is. Ook zouden openlijke seksualiteit op tv, een toename van religieus extremisme en de afwezigheid van wetgeving tegen seksuele intimidatie bijdragen aan het ongewenste gedrag op straat.

Veroordeling

Egyptische ambtenaren bagatelliseren het probleem vaak. In oktober 2006 scheurde een groep jongens tijdens de viering van een feestdag in Cairo een vrouw de kleren van het lijf terwijl de politie toekeek. De autoriteiten ontkenden de gebeurtenissen in eerste instantie, totdat een videofilmpje van het incident op internet opdook.
Het filmpje maakte een storm van kritiek los en die lijkt effect te hebben gehad. De overheid erkent nu dat er problemen zijn en de politie grijpt vaker in, zegt Abu El-Komsan. “Het is veiliger geworden. Niet 100 procent, maar er zijn verbeteringen merkbaar.”
Vorig jaar oktober won de 27-jarige filmmaakster Noha Roshdy een juridisch gevecht tegen een man die in een drukke straat met zijn auto stopte en haar borst greep. De rechtbank veroordeelde hem tot drie jaar cel en een boete van 634 euro ter compensatie.
“Deze zaak is heel belangrijk geweest”, zegt Abu El-Komsan. “De media-aandacht en de steun van Noha Roshdys familie heeft andere gezinnen aangemoedigd ook hun dochters te steunen. In de twee weken na de uitspraak, klopten er vier vrouwen aan omdat ze aangifte wilden doen bij de politie. Vroeger meldde zich soms in een heel jaar niemand.”
Momenteel ligt er een wetsvoorstel dat verschillende vormen van seksuele intimidatie strafbaar moet stellen. Abu El-Komsan is blij dat er na een lange periode van ontkenning en het leggen van de schuld bij de vrouwen zelf, ruimte is voor discussie. “Seksuele intimidatie is niet uniek voor Egypte”, zegt ze. “De schande is om het te ontkennen en er niets aan te doen.”