Vrouwenmoorden in Latijns-Amerika "zijn bijna genocide"

“Als men hetzelfde aantal mensen zou doden omdat ze deel uitmaken van een etnische groep, of zwart, joods of inheems zijn, dan zouden de mensen anders reageren. Maar het zijn vrouwen en spijtig genoeg ligt het dan minder gevoelig”, zegt de Argentijnse advocate Susana Chiarotti. “Dit is bijna een genocide, een genocide die bovendien op verdoken wijze plaatsvindt”, zegt ze over het hoge aantal vrouwenmoorden in Latijns-Amerika. Chiarotti is lid van de opvolgingscommissie voor de Inter-Amerikaanse Conventie voor de Voorkoming, Bestraffing en Uitroeiing van Geweld tegen Vrouwen.

De vrouwenmoorden in Latijns-Amerika kregen voor het eerst internationale media-aandacht door de gebeurtenissen in Ciudad Juárez. In de Mexicaanse grensstad vindt sinds de jaren negentig een golf van vrouwenmoorden plaats. Sinds 1993 zijn al 306 dodelijke slachtoffers geteld, volgens officiële cijfers.

Guatemala

De situatie is vooral in Guatemala zeer ernstig. Gladys Acosta, hoofd Latijns-Amerika van VN-Vrouwen, zegt dat de moorden op vrouwen er “een epidemisch karakter” hebben, ze wil dat de internationale gemeenschap hiertegen optreedt.

In Guatemala, een land met 14 miljoen inwoners, zijn sinds 2000 5200 vrouwen vermoord door gendergeweld. De meesten werden doodgeschoten, zegt de politie. Vorig jaar alleen waren er 680, en het gerecht kreeg 46.000 klachten over gendergeweld binnen.

Guatemala staat erom bekend dat 98 procent van de misdaden niet bestraft wordt, een cijfer van de Internationale Commissie tegen de Straffeloosheid in Guatemala.

Zonder angst

Mindy Rodas, een 23-jarige vrouw met een zoontje van vijf, is een van de bekendste slachtoffers. In juli 2009 werd ze met een mes aangevallen door haar man. Haar gezicht werd zwaar verminkt. Terwijl ze in het ziekenhuis lag, werd de man opgepakt maar enkele dagen later was hij weer vrij, dankzij een vervalst document.

Rodas gaf niet op. Ze trachtte via het gerecht gelijk te halen, schakelde ook de media in en vond daarbij de moed haar verminkte gezicht te tonen. Een jaar geleden begon ze in Mexico een behandeling om haar gezicht te herstellen. Op 18 december werd haar levenloze lichaam teruggevonden in de Guatemalteekse hoofdstad, gefolterd en opgehangen, naast het lichaam van een andere jonge vrouw.

“Het nieuws van Mindy’s dood heeft me zwaar geraakt”, zegt Heidi Velásquez, 32 en moeder van twee kinderen. “Hoe treurig dat de wetten niet kunnen worden toegepast zoals zou moeten, ook al zijn er bewijzen, ook al is de fysieke agressie duidelijk.”
Velásquez is eveneens slachtoffer van gendergeweld. “De hele tijd sloeg hij me op het hoofd, trok hij aan mijn haar, kreeg ik ervan langs”, zegt ze over de man met wie ze twaalf jaar getrouwd was. “Hij deed me kleren met lange mouwen dragen, om de sporen te verbergen. Zelfs op de dag van mijn huwelijk had ik een blauwe plek op mijn arm.”

Ze vond de kracht om hulp te zoeken en een punt te zetten achter haar huwelijk. Haar strijd als alleenstaande moeder is moeilijk, “maar we kunnen nu ten minste zonder angst en zonder minachting leven.”

Volgens Fabiola Ortiz, directeur van de Nationale Koepel voor de Preventie van Geweld in Gezinnen en tegen Vrouwen, is vooruitgang geboekt. “Tien jaar geleden vond men niet eens dat geweld tegen vrouwen een probleem was. Vandaag aanvaardt men dat er een probleem is, we hebben een Wet tegen de Femicide, de instellingen ontwikkelen mechanismen om het probleem aan te pakken en de vrouwen dienen vaker klacht in.” Maar ze erkent dat het de nodige tijd vergt alvorens men resultaten ziet.