VUB en NASA waarschuwen voor zeespiegelstijging met 44 centimeter

Een ijsberg voor de kust van Groenland.

Aline Dassel / Pixabay

Zonder ernstige beperking van de uitstoot kunnen smeltende ijskappen op Groenland en Antarctica leiden tot een extra stijging van de zeespiegel met 44 centimeter tegen 2100. Dat blijkt uit een internationale samenwerking tussen de NASA en meer dan zestig ijs-, oceaan- en klimaatwetenschappers waar ook de Vrije Universiteit Brussel (VUB) aan meewerkte.

Het internationale onderzoeksteam bestudeerde twee klimaatscenario’s van het VN-klimaatpanel (IPCC): één scenario met een verdere stijging van de CO2-uitstoot, en een tweede waarin het Klimaatakkoord van Parijs wordt gevolgd en de uitstoot dus aanzienlijk wordt teruggedrongen.

‘We kunnen ons nu een beter beeld vormen van de onzekerheid.’

‘De sterkte van dit project is dat voor de eerste keer bijna alle bestaande ijskapmodellen dezelfde experimenten hebben uitgevoerd onder dezelfde klimaatscenario’s’, legt glacioloog Philippe Huybrechts van de VUB uit. ‘Zo kunnen we een beter beeld vormen van de onzekerheid. Dit is een grote stap voorwaarts om het IPCC beter te kunnen informeren.’

Een eerste groep wetenschappers selecteerde de meest betrouwbare klimaatmodellen voor de poolgebieden, die dan gebruikt werden als input voor de ijskapmodellen. Een andere groep berekende hoe hogere oceaantemperaturen kunnen leiden tot afsmelten onder de ijsplaten en meer afkalven van gletsjers. Het VUB-team voerde berekeningen uit met hun ijskapmodellen voor beide ijskappen.

Groenland

In het scenario met hoge uitstoot, zo stelden de wetenschappers vast, zou het smeltwater van de Groenlandse ijskap tegen 2100 leiden tot een extra zeespiegelstijging met gemiddeld 9 centimeter, binnen een onzekerheidsinterval van 5 centimeter.

In het scenario met lagere uitstoot zou het verlies van de ijskap het mondiale zeeniveau met ongeveer 3 centimeter doen stijgen, met een onzekerheid van 1,5 centimeter. Deze stijging komt bovenop de 6 millimeter zeespiegelstijging die al onomkoombaar is als gevolg van de opwarming van de aarde sinds het begin van de industriële revolutie.

Antarctica

Het onderzoeksteam analyseerde ook de Antarctische ijskap, die veel onvoorspelbaarder is. In West-Antarctica doen de warme oceaanstromen de bodem van grote, drijvende ijsplaten smelten. Maar de enorme Oost-Antarctische ijskap kan zelfs aan massa winnen, omdat de warmere temperaturen er voor meer sneeuwval zorgen.

In West-Antarctica doen de warme oceaanstromen de bodem van grote drijvende ijsplaten smelten.

De resultaten wijzen hier dan ook op een groter scala aan mogelijkheden: van een stijging van het zeeniveau met 30 centimeter tot zelfs een daling met 8 centimeter. De regionale projecties tonen de grootste impact in West-Antarctica, met een stijging van de zeespiegel tot 18 centimeter tegen 2100 in de warmste omstandigheden.

Worst case

Voor beide ijskappen samen komen de projecties op 0 tot 20 centimeter bij een laag emissiescenario en –4 tot +44 centimeter bij een hoog emissiescenario.

Tot nog toe liggen de gemeten emissiewaarden bijzonder dicht bij het meest pessimistische uitstootscenario van de VN.

‘De waarnemingen van de laatste veertig jaar liggen dicht bij en zelfs iets boven de bovengrens van de modelresultaten voor het hoge emissiescenario’, zegt Philippe Huybrechts. ‘Als de uitstoot van broeikasgassen niet snel gereduceerd wordt, riskeert de zeespiegelstijging dicht bij het maximum te liggen zoals dat uit de studie naar voren komt.’

De studie werd donderdag gepubliceerd in een speciale editie van het tijdschrift The Cryosphere.