Wat doet Tsvangirai bij een nederlaag?
Lewis Machipisa
08 maart 2002
De aanloop naar de Zimbabwaanse verkiezingen van dit weekend kan moeilijk sereen genoemd worden. Harde beschuldigingen van corruptie en manipulatie zijn niet van de lucht. De belangrijkste oppositiekandidaat voor het presidentschap, Morgan Tsvangirai, blijft erg vaag over zijn reactie op een eventuele nederlaag.
Tsvangirai gelooft niet dat hij zal verliezen. Op een persconferentie donderdag in de hoofdstad Harare benadrukte hij dat de mensen vastberaden zijn een eerlijk verdict te vellen. Hij vindt het voorbarig om nu al zijn houding aan te geven bij een eventuele nederlaag. Ten gepaste tijde zal hij met zijn partij MDC (Beweging voor Democratische Verandering) een duidelijk standpunt innemen. Bij verdere aandringen zei Tsvangirai dat de mensen weten wat te doen. De MDC heeft in het verleden gewaarschuwd voor een volksopstand bij manipulatie van de verkiezingen door de regeringspartij ZANU-PF (Zimbabwe National Union - Patriotic Front).
De vage maar dreigende taal van Tsvangirai geeft aan hoe gespannen de verkiezingsstrijd wel verloopt. ZANU-PF verdenkt de MDC ervan plannen te beramen om het volk op te ruien. De beschuldigingen in bepaalde regeringskranten gaan nog verder: bij een nederlaag zou de MCD een Britse militaire interventie plannen. Zittend president Robert Mugabe beweert dat de Britse premier Tony Blair in Zimbabwe een MCD-marionettenregering wil installeren. Tot in 1980 was Zimbabwe een Britse kolonie, en heel wat actuele problemen in Zimbabwe, zoals de ongelijke landverdeling, zijn een erfenis uit dat koloniale verleden. Mugabe, een held uit de onafhankelijkheidsstrijd, tracht nog steeds garen te spinnen uit dat gegeven.
De woordenoorlog en verkiezingspropaganda verlopen op het scherp van de snee. De angst van de MCD dat de verkiezingen niet vrij en eerlijk zullen verlopen, lijkt echter gegrond. Ook het Zimbabwe Election Support Network (ZESN), een groepering van een veertigtal ngo’s, toont zich bezorgd over de situatie. Eén dag voor de verkiezingen zijn er nog geen kiezerslijsten beschikbaar, en het aantal stembiljetten blijft onbekend. Van de twaalfduizend lokale waarnemers die het Network wou laten accrediteren, werden er nog maar driehonderd geregistreerd. Voor het ZESN is dit onaanvaardbaar.
Ondanks de tegenwerking en intimidatie van de regeringspartij blijft de MCD van Tsvangirai sterk geloven in de overwinning. Volgens Tsvangirai willen de Zimbabwanen dat de nieuwe regering en president de actuele brandende problemen eindelijk aanpakken. Die problemen zijn de hongersnood en nooit geziene voedseltekorten, de ineenstorting van de Zimbabwaabse economie, de werkloosheid en de voortdurende prijsstijgingen van voedsel en andere basisproducten. Tsvangirai steekt echter ook een verzoenende hand uit naar de ZANU-PF en Mugabe: bij een overwinning van de MCD zou een regering van nationale eenheid, mét de ZANU-PF, best mogelijk zijn, in dienst van het land.
Robert Mugabe, 78 ondertussen en aan de macht sinds de Zimbabwaanse onafhankelijkheid, heeft ook een klinkende overwinning voorspeld. Geruchten als zou hij het land ontvluchten bij een nederlaag, doet hij af als verkiezingspropaganda. Zimbabwe gaat een bijzonder spannend en misschien historisch weekend in. (308).