Water is het nieuwe zwarte goud in het Midden-Oosten
Thalif Deen
17 januari 2013
De politiek in het Midden-Oosten werd lang gedomineerd door de olie. Maar nu water steeds schaarser wordt in de olierijke regio, kan dat leiden tot een verandering van het politieke landschap en zelfs tot regionale conflicten, zeggen experts.
Tijdens de eerste Internationale Watertop die vandaag (donderdag) wordt afgesloten in Abu Dhabi, werd het belang van water voor politieke en economische stabiliteit in de regio nog eens duidelijk “Voor de Verenigde Arabische Emiraten is water nu belangrijker dan olie”, zei kroonprins sjeik Mohammed bi Zayed Al Nahyan dinsdag.
Munqeth Meyhar van Friends of the Earth in het Midden-Oosten (FoEME), zegt dat de regio de laatste jaren met veel milieuproblemen heeft te kampen, inclusief klimaatverandering. Water wordt schaarser. Sommige landen zoals Jemen, Saoedi-Arabië en Irak, hebben unieke problemen die direct actie vragen. “Wat alle landen in het Midden-Oosten gemeen hebben, is hun gebrek aan waterbronnen en slecht watermanagement”, zegt Meyhar.
Het Midden-Oosten oosten heeft grote oliereserves. De regio heeft daar de meeste welvaart aan te danken. Maar het klimaat en de milieuomstandigheden maken het leven er toch zwaar, zegt hij. Het Midden-Oosten heeft water en landbouwgrond nodig. Veel landbouwgrond is inmiddels verloren gegaan aan verwoestijning, vooral in landen zoals Syrië, Jordanië en Irak.
Droogte kan zich uitbreiden door niet-duurzame landbouwpraktijken en overbegrazing. De landbouw gebruikt 70 procent van het water in de regio. Land wordt vaak verkeerd gebruikt door intensieve irrigatie, zegt hij. Te veel water gebruiken legt een grote druk op de toch al schaarse waterreserves.
Instabiliteit
Ook elders in de wereld worden in de komende decennia watertekorten verwacht. De Amerikaanse veiligheidsdiensten schetsen een grimmig beeld voor de nabije toekomst: etnische conflicten, regionale spanningen, politieke instabiliteit en zelfs massamoorden.
In de komende tien jaar “zullen veel landen die belangrijk zijn voor de Verenigde Staten vrijwel zeker te kampen krijgen met waterproblemen, zoals tekorten, slechte waterkwaliteit of overstromingen”, staat in documenten van de Director of National Intelligence (DIN) uit maart 2011.
In juli van hetzelfde jaar voorspelde Chris Kojm, voorzitter van de National Intelligence Council, dat tegen 2030 de helft van de wereldbevolking woont in gebieden met “ernstige waterstress”. Meyhar van Friends of the Earth zegt dat het droge Jordanië als met ernstige problemen te maken heeft. De kosten van water stegen daar in tien jaar tijd met 30 procent als gevolg van een tekort aan grondwater. In de afgelopen jaren bleek Jordanië niet in staat voldoende voedsel te produceren voor de bevolking.
Meyhar zegt dat de waterschaarste de levensstandaard van plattelandsbewoners heeft aangetast en dat er veel mensen naar de steden trekken. Alle landen in het Midden-Oosten hebben met dit probleem te maken.
Ontzilting
Ontziltingsinstallaties zijn maar een gedeeltelijke oplossing, zegt hij. Zeventig procent van de ontziltingsinstallaties in de wereld staat in het Midden-Oosten, met name in Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Bahrein. Israël kan binnenkort ook bij deze club horen.
De ontziltingsinstallaties produceren het benodigde water, maar ze kunnen ook gezondheids- en milieuproblemen veroorzaken. Het zeewater dat in de installaties gebruikt wordt, bevat veel borium en bromide. Tijdens het bewerkingsproces kunnen essentiële mineralen zoals calcium verloren gaan.
Het geconcentreerde zout wordt vaak weer in de oceanen gedumpt, die daardoor zouter worden. Dat heeft gevolgen voor het milieu in de oceaan. De installaties zijn bovendien schadelijk voor het plaatselijk dierenleven. Verder is ontzilting een energieverslindend proces, zegt Meyhar.