Wereld krijgt honger maar niet onder controle

Miljoenen Afrikanen zijn afhankelijk van voedselhulp.

Kate Holt/AusAID (CC BY 2.0)

Toen leiders uit 193 landen samenkwamen op het VN-hoofdkwartier in New York in september 2015, namen ze zich voor om de wereld te transformeren tegen 2030. Een van de meest ambitieuze van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen - SDG’s in het VN-jargon - was het voornemen om honger de wereld uit te helpen tegen 2030.

Steile curve

Het aantal mensen dat honger lijdt groeit echter gestaag sinds 2014, en met een zorgwekkend steile curve sinds 2019. Tussen 2014 en 2019 kwamen er 60 miljoen hongerige mensen bij. De voorbije drie jaar zijn er echter nog eens 150 miljoen mensen extra geraakt door honger.

Dat blijkt uit het jaarlijks rapport waarin de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO), samen met vier andere VN-organisaties, de voortgang in het uitroeien van honger onder de loep neemt. Onder hongerigen wordt trouwens iedereen gerekend die fysieke klachten of beperkingen ondervindt door een tekort aan voedsel.

Het rapport voorspelt nu dat bijna 670 miljoen mensen in 2030 nog steeds honger zullen hebben, zo’n 8 procent van de wereldbevolking. Dat is nog steeds dezelfde projectie als in 2015, toen de SDG’s in het leven geroepen werden.

Onvolgroeide kinderen

De opmars van honger in de wereld heeft uiteraard verregaande gevolgen, niet in het minst voor de volksgezondheid. Wereldwijd was bijna een kwart (22 procent) van de kinderen onder de vijf jaar onvolgroeid door chronische ondervoeding. Zulke kinderen blijven klein, hebben een zwak immuunsysteem en zijn beperkt in hun mentale ontwikkeling. Zij bereiken volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zelden hun fysieke en cognitieve potentieel. Daartegenover had 5,7 procent van de min vijfjarigen overgewicht.

Door de hoge voedselprijzen kunnen miljarden mensen zich ook geen gezonde en voedzame etenswaren veroorloven.

Door de hoge voedselprijzen kunnen miljarden mensen zich ook geen gezonde en voedzame etenswaren veroorloven. Zo’n 40 procent van de wereldbevolking (3,1 miljard mensen) kon zich geen gezond voedingspatroon permitteren in 2020, ook een sterke stijging tegenover voorgaande jaren. Volgens de FAO is dat te wijten aan de sterke inflatie van de consumentenvoeding, een fenomeen dat volgens de VN-organisatie een gevolg is van de pandemie en bijhorende maatregelen.

David Beasly, hoofd van het Wereldvoedselprogramma (WFP), waarschuwde bij de voorstelling van het rapport dat de cijfers de komende maanden alleen nog maar zullen stijgen. ‘Recordstijgingen van de prijs van voedsel, brandstof en mest als gevolg van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne - de broodmand van de wereld - dreigen volledige landen in een staat van hongersnood te brengen’, aldus Beasly, wiens VN-agentschap ook meeschreef aan het rapport.

‘Het resultaat zal wereldwijde destabilisatie, hongersnood en massale migratie zijn op een ongekende schaal zijn. We moeten nu handelen om deze dreigende catastrofe te voorkomen’, besloot hij.

Defect voedselsysteem

Naast de gekende oorzaken van deze zorgwekkende cijfers (de pandemie, klimaat, oorlog en conflicten,…) benadrukt het rapport ook dat het globaal voedselsysteem defect is. Zo werd er tussen 2013 en 2018 meer dan 630 miljard dollar gepompt in landbouw en voedselproductie door overheden wereldwijd.

‘Ons voedselsysteem heeft jarenlang ongelijkheid in stand gehouden, kleinschalige boeren verarmd en miljoenen kwetsbare mensen in de honger geduwd, terwijl het ook het klimaat heeft verwoest.’

Volgens het rapport is een groot deel van die steun - onder de vorm van subsidies en manipulatie van handelsbeleid - marktverstorend, op maat geschreven van grote landbouwbedrijven, slecht voor het milieu en bevordert het de productie van voedzame etenswaren niet.

‘Het is gemakkelijk om de huidige voedselcrisis te wijten aan de oorlog in Oekraïne, maar een langdurig politiek falen om aan te pakken hoe we alle mensen in de wereld voeden, heeft ons voedselsysteem al lang voordien kwetsbaar gemaakt’, vindt ook Thierry Kesteloot, voedselexpert bij Oxfam België.

Afgelopen mei becijferde Oxfam nog dat miljardairs uit de voedings- en agro-industrie hun totale vermogen de afgelopen twee jaar met 382 miljard dollar, of 45 procent, hebben zien toenemen. ‘Ons voedselsysteem heeft jarenlang ongelijkheid in stand gehouden, kleinschalige boeren verarmd en miljoenen kwetsbare mensen in de honger geduwd, terwijl het ook het klimaat heeft verwoest’, aldus Kesteloot.