Wereldbank noemt toestand milieu "kritiek"

“Het mondiale milieu heeft een kritieke toestand bereikt”, zegt de Wereldbank in het nieuwe beleidskader. “Dit kan het levensonderhoud, de productiviteit en de wereldwijde stabiliteit ondermijnen.”

De Wereldbank wil prioriteit gaan geven aan energie-efficiëntie en ontwikkelingsstrategieën die koolstofarm zijn. Daarnaast bespreekt het mogelijkheden om welzijnsmetingen uit te breiden.

Bedrijfsleven

Milieugroepen zijn te spreken over een aantal onderdelen van de strategie, maar waarschuwen wel voor de nadruk die de Wereldbank legt op het bedrijfsleven. Volgens hen laat de ervaring zien dat betrokkenheid van het bedrijfsleven omgekeerd evenredig is aan de mogelijkheid om sociale en ecologische vooruitgang te meten.

Een zorg die daarmee te maken heeft is de nadruk van de Bank op de “waardering” van het natuurlijke kapitaal van landen, zoals bossen, wetlands en oceanen. “Ik zie echt niet hoe een toenemende financialisatie van de gemeenschappelijke gronden en natuurlijke grondstoffen ons in de goede richting kan leiden”, zegt Karen Orenstein van Friends of the Earth. “Als de Bank iets moet hebben geleerd van pogingen in het verleden om te liberaliseren, is het wel dat privatisering niet werkt. De meest gemarginaliseerde groepen zijn degenen die uiteindelijk nog slechter af zijn.”

Volgens de Wereldbank zijn zulke angsten misplaatst. Het waarderingsproces, de zogenaamde natuurlijke kapitaalrekening, is meer bedoeld voor meting en informatie. “Het kunnen zelfs natuurlijke bezittingen in fysieke termen zijn. Bijvoorbeeld hoe veel water door welke sector wordt gebruikt”, legt een woordvoerder uit in een email.

“De totale waarde van natuurlijk kapitaal kennen helpt ons armoedevraagstukken beter aan te pakken. Als we het niet weten, leidt dat vaker tot verlies voor de armen. De sleutel is niet alleen de waarde van natuurlijke bezittingen, maar ook de verdeling van de baten, hoeveel er naar welke groep stakeholders gaat en hoe afhankelijk die groepen, met name de armen, ervan zijn.”

International Finance Corporation

Een verschil met de eerdere milieustrategie, die van 2001 tot 2011 liep, is dat nu de activiteiten van de hele Wereldbankgroep eronder vallen, dus ook de International Finance Corporation en de Multilateral Investment Guarantee Agency die zich bezighouden met het bedrijfsleven en met buitenlandse investeringen. Een woordvoerder van de IFC is blij dat de strategie het belang van de private sector erkent.

“Het probleem is dat investeerders die het bedrijfsleven willen steunen de kleine en middelgrote bedrijven vaak over het hoofd zien, omdat die niet zo’n hoog rendement opleveren”, zegt Orenstein. “Kijk naar de cijfers van de IFC: lage-inkomenslanden profiteren het minst van dergelijke programma’s.”

De Wereldbank werpt tegen dat het “veel kleinschalige, decentrale projecten steunt, evenals grootschalige projecten die meestal meer winst opleveren voor grotere aantallen mensen”.

Volgens Steve Herz, van de Amerikaanse milieuorganisatie Sierra Club, staat er verrassende taal in het rapport, zoals: “Het huidige economische model, gedreven door onduurzame groei- en consumptiepatronen, legt te veel druk op een milieu dat al zwaar belast is.” Dat is stevige kritiek op het beleid dat de Wereldbank zelf jarenlang heeft gevolgd. “De echte vraag is vervolgens hoe deze strategie de projecten van de Wereldbank gaat beïnvloeden. Hoe gaat het schone energie precies prioriteit geven? Betekent dat dat een kolencentrale niet meer gesteund wordt, zoals nu in Kosovo wel gebeurt? Dat is helaas nog niet duidelijk in dit document.”