Wereldwijde methaanuitstoot stijgt sneller dan ooit

‘De trend kan niet blijven duren als we een leefbaar klimaat willen behouden’, schrijven de onderzoekers in Environmental Research Letters. Bijhorende data werden in Earth System Science Data gepubliceerd. Ze zijn het werk van het Global Carbon Project, een initiatief dat de globale uitstoot van broeikasgassen bijhoudt.

De concentraties van methaan in de atmosfeer liggen nu meer dan 2,6 keer hoger dan in pre-industriële tijden, ofwel de hoogste concentraties in minstens 800.000 jaar. De huidige trend leidt tot een opwarming van de aarde van meer dan 3 graden Celsius tegen het einde van deze eeuw.

Luchtspiegeling

Sterk inzetten op het verminderen van de methaanuitstoot biedt kansen om de klimaatopwarming binnen de perken te houden. Daarom beslisten de VS en de Europese Unie in 2021 al om hun methaanuitstoot met 30 procent te reduceren tegen 2030. Meer dan 150 landen hebben de Global Methane Pledge ondertekend.  

‘De grootste regionale toename komt uit China en Zuidoost-Azië.’

‘Op dit moment lijken de doelen van dit engagement net zo ver weg als een oase in de woestijn’, zegt hoofdauteur Rob Jackson, hoogleraar aan Stanford University. ‘We hopen allemaal dat het geen luchtspiegeling is.’

Methaan is een kortlevend maar zeer krachtig broeikasgas dat afkomstig is van zowel natuurlijke als menselijke bronnen zoals veeteelt, fossiele brandstoffen en stortplaatsen. Het zijn vooral menselijke activiteiten die de recente stijging verklaren.

‘Alleen de Europese Unie en mogelijk Australië lijken de antropogene methaanuitstoot in de afgelopen twee decennia te hebben verminderd’, zegt Marielle Saunois van de Université Paris-Saclay in Frankrijk. ‘De grootste regionale toename komt uit China en Zuidoost-Azië.’

Lockdowns

In 2020 kwam er 41,8 miljoen ton methaan bij in de atmosfeer, dat is dubbel zoveel als gemiddeld in de jaren 2010 en meer dan zes maal het gemiddelde in de jaren 2000.

Er is wel iets vreemds aan de hand met de lockdowns in dat jaar. De uitstoot van stikstofoxiden in het verkeer verslechtert de lokale luchtkwaliteit, maar verhindert wel dat een deel van het methaan zich ophoopt in de atmosfeer. De tijdelijke afname van stikstofoxidevervuiling tijdens de coronacrisis lijkt zo verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de stijging in 2020.

‘We proberen nog steeds de volledige effecten van de covid-pandemie op het wereldwijde methaanbudget te begrijpen’, aldus Jackson.

Niet helemaal natuurlijk

De wetenschappers van het Global Carbon Project hebben ook een belangrijke verandering doorgevoerd in hun nieuwste berekening. In eerdere beoordelingen bestempelden ze alle methaan uit drasland, meren, vijvers en rivieren als natuurlijk.

Ditmaal doen ze een schatting van de groeiende hoeveelheid emissies uit dit soort bronnen die het gevolg zijn van menselijke invloeden en activiteiten. Aangelegde waterbekkens leidden bijvoorbeeld tot een geschatte uitstoot van 30 miljoen ton methaan per jaar omdat nieuw ondergedompeld organisch materiaal methaan afgeeft als het afbreekt.

‘Emissies van reservoirs achter dammen zijn net zo goed een directe menselijke bron als methaanemissies van een koe of een olie- of gasveld’, verklaart Jackson.

De wetenschappers schatten dat ongeveer een derde van de methaanemissies uit drasland en zoetwater in de afgelopen jaren werd beïnvloed door de mens, waaronder reservoirs en stijgende emissies door afspoeling van meststoffen, afvalwater, landgebruik en stijgende temperaturen.