Wetenschappers willen afvalberg in de ruimte aan banden leggen

Experten waarschuwen dat verdere vervuiling van de ruimte grote delen van de baan om de aarde onbruikbaar zal maken.

SpaceX / pexels.com (CC0)

Nu de wereld na twintig jaar heeft ingestemd met een verdrag om de volle zee te beschermen, denkt een groep van deskundigen dat de samenleving deze lessen moet meenemen om versneld een heel ander deel van het universum te beschermen tegen vervuiling: onze ruimte.

‘In navolging van het nieuwe oceaaninitiatief van de VN, moeten we ook de vervuiling van de lage baan om de aarde minimaliseren. Dat maakt het mogelijk om de groei van levensveranderende ruimtetechnologie voort te zetten’, zegt Kimberley Miner van NASA.

Zij maakt deel uit van een groep van ruimteonderzoekers en oceaandeskundigen die samen in vakblad Science ijveren voor een bindend verdrag om de baan rond de aarde te vrijwaren van een almaar groter wordende afvalberg van materiaal dat wordt achtergelaten na ruimtemissies of -onderzoek.

Leren uit eerdere fouten

‘Ik heb het grootste deel van mijn carrière gewerkt aan de ophoping van plastic zwerfvuil in het mariene milieu, de schade die dit kan veroorzaken en de mogelijke oplossingen’, zegt een van de auteurs, Richard Thompson van de Universiteit van Plymouth. ‘Het is overduidelijk dat veel van de vervuiling die we nu zien, voorkomen had kunnen worden. Tien jaar geleden waren we ons terdege bewust van het probleem. Als we toen hadden ingegrepen, was de hoeveelheid plastic in onze oceanen misschien de helft kleiner geweest dan nu’, zegt hij.

Daarom willen de wetenschappers een proactievere houding aannemen. ‘Veel kan worden geleerd van de fouten die in onze oceanen zijn gemaakt en die relevant zijn voor de ophoping van afval in de ruimte’, zegt Thompson.

Losse onderdelen

Vandaag cirkelen er ongeveer 9000 satellieten rond de aarde en dat aantal zal door de groeiende interesse in ruimtevaart naar verwachting toenemen tot meer dan 60.000 in 2030.

De vrees bestaat dat dit afval grote delen van de baan om de aarde onbruikbaar kan maken.

Maar de echte reden tot bezorgdheid is het rondzwevende ruimteafval. Naar schatting van het Europees Ruimteagentschap vliegen er meer dan 128 miljoen losse stukjes afval van kleiner dan 1 centimeter door de ruimte.

De vrees bestaat dat dit afval grote delen van de baan om de aarde onbruikbaar kan maken en de belangrijke inzet van ruimtetechnologie voor bijvoorbeeld milieudoeleinden zal belemmeren.

De groep die van leer trekt in het artikel in Science bestaat uit deskundigen uit verschillende disciplines van ruimte- en oceaanonderzoek. Samen tonen ze aan dat er dringend behoefte is aan een wereldwijde consensus over het doen en laten in de aardbaan.

Ze erkennen dat een aantal industrieën en landen zich al concentreren op de duurzaamheid van satellieten, maar stellen dat dit moet worden uitgebreid tot alle landen met plannen om de aardbaan te gebruiken.

Zoals op volle zee

Producenten en gebruikers van satellieten moeten volgens hen verantwoordelijk worden geacht voor alle brokstukken die achterblijven, vanaf het moment van lancering.

De deskundigen geloven dat grote delen van de ruimte hetzelfde lot zullen ondergaan als de volle zee.

De deskundigen geloven dat als er niet onmiddellijk actie wordt ondernomen, grote delen van de ruimte hetzelfde lot zullen ondergaan als de volle zee, waar gebrekkig bestuur heeft geleid tot overbevissing, vernietiging van habitats, exploratie van diepzeemijnen en plasticvervuiling.

‘Als marien bioloog had ik nooit gedacht een artikel over de ruimte te schrijven, maar door dit gezamenlijke onderzoek ontdekte ik zoveel parallellen met de uitdagingen van het aanpakken van milieuproblemen in de oceaan’, reageert Heather Koldewey van de Zoological Society of London. ‘Om planetaire problemen aan te pakken moeten we wetenschappers uit verschillende disciplines samenbrengen om oplossingen te vinden en te versnellen. Daarnaast moeten we gewoon beter worden in het omzetten van wetenschap in beheer en beleid.’

‘Het probleem van plasticvervuiling, en veel van de andere uitdagingen waarmee onze oceaan wordt geconfronteerd, trekt nu wereldwijd de aandacht. Op vlak van ruimteafval bevinden we ons in een soortgelijke situatie. Rekening houdend met wat we van de volle zee hebben geleerd, kunnen we voorkomen dat we dezelfde fouten maken’, zegt Imogen Napper van de Universiteit van Plymouth, hoofdauteur van de studie.