WGO-atlas brengt verband kindergezondheid en milieu in beeld
Mattias Creffier
23 juni 2004
De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) organiseert van vandaag (woensdag) tot vrijdag in Boedapest de vierde ministerconferentie over gezondheid en milieu. De Europese ministers proberen een actieplan uit te broeden dat kinderen beter beschermt tegen milieuvervuiling. Want recente VN-studies suggereren dat we het effect van milieuvervuiling op de gezondheid van kinderen sterk onderschatten.
Industrialisering, verstedelijking, klimaatverandering en het toenemend gebruik van chemicaliën bedreigen de gezondheid van kinderen op een manier die enkele generaties geleden nog ondenkbaar was. Op het hele Europese vasteland doodt vervuiling van de buitenlucht jaarlijks 13.000 kinderen jonger dan vier, zo blijkt uit een studie van de WGO, die verschenen is in het medische blad The Lancet. De grootste bedreigingen zijn echter eeuwenoud: vuil water en de rook van een vuur dat binnenshuis wordt gebruikt als verwarming en om te koken. Luchtvervuiling binnenshuis is in Europa verantwoordelijk voor 50.000 overlijdens binnen die leeftijdsgroep. Ze wordt vooral veroorzaakt door het gebruik van vaste brandstof (zoals kolen). Het verkeer blijft in West-Europa echter de belangrijkste ‘milieufactor’ die bijdraagt tot de dood van de meeste kinderen.
Op wereldvlak vormen vervuiling binnenshuis en watervervuiling de grootste bedreiging voor jonge kinderen. Het gevoeligst zijn kinderen onder de vijf jaar. Hoewel ze slechts 10 procent van de wereldbevolking uitmaken, worden ze het slachtoffer van 40 procent van de ziekten die met vervuiling te maken hebben. Dat komt omdat ze in vergelijking met hun lichaamsgewicht relatief veel schadelijke stoffen opnemen en omdat ze nog niet sterk en ervaren genoeg zijn om zichzelf te beschermen.
Onzuiver water veroorzaakt diarree, een gemakkelijk te voorkomen aandoening die elk jaar het leven kost aan 1,6 miljoen kinderen. Ook cholera, dysenterie, tyfus en allerlei wormparasieten worden verspreid door ongezuiverd afvalwater. In Latijns-Amerika komt 86 procent van het stedelijk afvalwater rechtstreeks in de waterlopen terecht. De Ganges-rivier in India vergaart per minuut 1,1 miljoen liter onbewerkt afvalwater. Eén gram uitwerpselen kan tot 10 miljoen virussen, een miljoen bacteria en honderd wormeitjes kan bevatten.
Een miljoen kinderen sterft elk jaar als gevolg van de luchtvervuiling in hun eigen huis. In driekwart van de Aziatische en Afrikaanse huishoudens wordt gekookt met fossiele brandstoffen: hout, kolen of dierenmest. Het gevolg is een zwarte rookwalm die longontsteking en andere ademhalingsziekten kan veroorzaken.
In 1998 overleed tenslotte bijna een miljoen kinderen jonger dan vijf aan malaria. In 90 procent van de gevallen spelen milieufactoren daarbij een rol. Oorlogen, armoede en ondervoeding maken de kinderen extra kwetsbaar.
De WGO heeft al deze feiten gebundeld in een atlas, die een grafisch beeld geeft van de milieurisico’s en hun impact op de minst weerbare groep van de samenleving. Dr Kerstin Leitner van de afdeling duurzame ontwikkeling en milieu had het bij de presentatie van de atlas over een wekroep voor de wereld. Een van de Millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties is een reductie van de kindersterfte met twee derde tegen 2015.