WHO slaat alarm: soa’s wereldwijd in opmars

Naast de zorgwekkende cijfers voor syfilis blijkt ook dat het aantal nieuwe hiv- en virale hepatitisinfecties onvoldoende afneemt, wat volgens de WHO een bedreiging vormt voor het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) in 2030.

Trinn Suwannapha / World Bank (CC BY-NC-ND 2.0 DEED)

Soa’s zoals hiv, hepatitis B, syfilis en chlamydia zijn een groep seksueel overgedragen ziektes die wereldwijd 2,5 miljoen sterfgevallen per jaar veroorzaken. Uit een nieuw rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) blijkt nu dat soa’s in veel regio’s toenemen.

In 2022 stelden alle lidstaten van de Verenigde Naties zich nog het ambitieuze doel om het jaarlijkse aantal syfilisinfecties bij volwassenen drastisch te reduceren: van 7,1 miljoen tot 0,71 miljoen gevallen tegen 2030. De realiteit was echter dat in 2022 syfilis onder volwassenen tussen 15 en 49 jaar nog steeg, want dat jaar waren er maar liefst 8 miljoen besmettingen. De meeste gevallen werden opgetekend in de regio Noord- en Zuid-Amerika en in Afrika.

Naast de zorgwekkende cijfers voor syfilis blijkt ook dat het aantal nieuwe hiv- en virale hepatitisinfecties onvoldoende afneemt, wat volgens de WHO een bedreiging vormt voor het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) in 2030.

‘De stijgende incidentie van syfilis baart ons grote zorgen’, zegt Tedros Ghebreyesus, directeur-generaal van de WHO. ‘Gelukkig is er wel vooruitgang geboekt wat betreft het versnellen van de toegang tot essentiële gezondheidsingrepen, zoals diagnostiek en behandeling.’

Het ligt dus volgens de WHO-topman niet aan een tekort aan middelen om tegen 2030 een einde te maken aan dit soort epidemieën die een bedreiging vormen voor de volksgezondheid. ‘We moeten er wel over waken dat landen, in de context van een steeds complexere wereld, alles in het werk blijven stellen om de ambitieuze doelen die ze zichzelf hebben opgelegd, ook echt te bereiken’, zegt hij.

Resistentie

Vier geneesbare soa’s - syfilis, gonorroe, chlamydia en trichomonas vaginalis - zijn goed voor meer dan 1 miljoen infecties per dag.

Ook blijkt uit de gegevens van de WHO dat multiresistente gonorroe in opmars is. Sinds 2023 rapporteerden 9 van de 87 landen waar checks voor deze vorm van gonorroe werden uitgevoerd, verhoogde niveaus (van 5 naar 40 procent) van resistentie tegen de behandeling tegen deze soa.

In 2022 werden ook ongeveer 1,2 miljoen nieuwe gevallen van hepatitis B en bijna 1 miljoen nieuwe gevallen van hepatitis C geregistreerd. Het geschatte aantal sterfgevallen als gevolg van hepatitis steeg van 1,1 miljoen in 2019 naar 1,3 miljoen in 2022, ondanks alle bestaande en effectieve preventieprogramma’s en een goede behandeling.

Hiv daalt licht

Het aantal nieuwe hiv-besmettingen daalde wel, maar minder dan verhoopt: van 1,5 miljoen in 2020 naar 1,3 miljoen in 2022. Ook blijkt dat in de vijf belangrijke risicogroepen - mannen die seks hebben met mannen, mensen die drugs injecteren, sekswerkers, transgenders en mensen in gevangenissen - hiv nog steeds significant vaker voorkomt dan bij de algemene bevolking.

Naar schatting 55 procent van de nieuwe hiv-besmettingen vindt plaats onder deze bevolkingsgroepen en hun partners. Ook blijft het aantal hiv-gerelateerde sterfgevallen hoog. In 2022 stierven 630.000 mensen aan aids. In 13 procent van de overlijdens ging het om kinderen jonger dan 15 jaar.

Gelukkig zijn er ook een paar lichtpuntjes, zegt de WHO. Zo konden Namibië en Botswana heel goede cijfers voorleggen wat betreft hiv. Namibië heeft de overdracht van hiv, hepatitis B en syfilis van moeder op kind bijna volledig kunnen uitroeien.