'Wildways' moeten Amerikaanse wildernis weer samensmeden

Vandaag de dag hebben achtbaans snelwegen en uitgestrekte steden het voormalige wild opgesloten en is de ecologische eenheid vernietigd. Als gevolg daarvan sterven diersoorten uit.
Door middel van vier ambitieuze initiatieven, onder de naam Wildlands Project, wil een grote coalitie van natuurbeschermingsorganisaties deze neergaande trend tegengaan. Het project moet de wildpopulatie weer herstellen en met elkaar verbinden door vier corridors te creëren, de zogenaamde “continental wildways”. Die moeten nationale parken en andere natuurgebieden met elkaar verbinden, langs de Rocky Mountains, de Westkust, de Oostkust en van oost naar west door Canada. Een soort Ecologische Hoofdstructuur XXL.
“Als we deze gebieden, die vroeger een eenheid vormden, niet opnieuw aan elkaar koppelen, zullen we het uitsterven van soorten niet kunnen tegengaan”, zegt Kim Vacariu, de westelijke directeur van het Wildlands Project. Het eerste initiatief, waarvan de lancering voorlopig voor eind 2008 op de agenda staat als er genoeg geld is, heet de ‘Ruggengraat van het Continent’-corridor. Die zal over 6400 kilometer lopen, van Noord-Alaska naar Noord-Mexico.
Foreman had niet kunnen bevroeden dat de vier schetsen die hij vijftien jaar geleden achter op een envelop tekende, de vooruitstrevende hoeksteen van de natuurbescherming zou worden.
Michael Soulé, de andere mede-oprichter van het Wildlands Project, heeft het idee ook naar Australië gebracht, waar hij medevoorzitter is van de WildCountry Science Council, een Australische organisatie die ‘down under’ hetzelfde wil doen.
“Geïsoleerde nationale parken, hoe groot ook, kunnen uiteindelijk de natuur niet beschermen”, legt Soulé uit. “Niet alleen door klimaatverandering, maar ook door het eilandeffect dat uiteindelijk tot degradatie leidt. Om te overleven moeten planten en dieren over lange afstanden kunnen bewegen.”
Overbruggingen
Om het vrije dierenverkeer langs de continentale ruggengraat mogelijk te maken, moeten er grote obstakels worden omzeild, met name Amerikaanse snelwegen. Dat kan bijvoorbeeld door het bouwen van enorme wildovergangen van minimaal 40 meter breed, zoals de voorstanders van de corridor nu onderzoeken. De Amerikaanse Federal Highway Administration (FHWA) heeft in het hele land een aantal van die zogenaamde ‘critter crossings’, oftewel beestenoversteekplaatsen, betaald.
“Als oversteekplaatsen voor wild goed getekend zijn en goed het wild beschermen aan beide zijden van de weg, dan zijn ze erg effectief”, zegt Gloria Shepherd van FHWA. “Het aantal aanrijdingen vermindert en ze verbinden habitats met elkaar.”
Er hangt wel een prijskaartje aan van 5 tot 10 miljoen dollar (3,6 tot 7,2 miljoen euro). “Daarom moet je er zeker van zijn dat het werkt en dat je echt niets anders kunt,” legt Kurt Menke uit, medevoorzitter van de Tijeras Canyon Safe Passage Coalition. Zijn vrijwilligersorganisatie is meer bezig met het schoonhouden van natuurlijke onderdoorgangen, zoals duikers en beddingen, dan het bouwen van nieuwe overgangen.
Eén van de belangrijkste drijfveren voor de initiatiefnemers van het Wildlands Project, dat in 1991 het licht zag, is klimaatverandering. “De corridors kun je zien als nooduitgangen voor dieren die moeten vluchten voor klimaatverandering”, zegt Vacariu. Maar Soulé waarschuwt dat we niet al te enthousiast moeten meeliften op de aandacht voor klimaatverandering. “Als we daardoor vergeten iets te doen aan de vernietiging en uitbuiting van natuurgebieden, gaan we de natuur sowieso verliezen.”
Er is ook tegenstand. De betrokkenen pleiten voor open grenzen tussen de VS enerzijds en Canada en Mexico anderzijds. De muur die wordt gebouwd tussen Mexico en de VS om illegale immigratie te voorkomen, kan een groot probleem opleveren. En als mensen niet vrij mogen bewegen, is het ook niet zeker of overheden dat wel voor jaguars gaan toestaan. Daarom wil het Wildlands Project eerst alle plannen uitwerken, voordat de overheden erbij betrokken worden.
Ook in Afrika en Europa worden natuurgebieden met elkaar verbonden. In het project voor internationale vredesparken in Botswana, Mozambique en Zuid-Afrika worden reservaten aangelegd op de grens, zodat politieke grenzen niet ten koste gaan van de natuur. In Roemenië worden verbindingen aangelegd om de Karpaten te beschermen. Nederland kent een Ecologische Hoofdstructuur om groene gebieden met elkaar te verbinden.