Zambia stuurt Congolese vluchtelingen terug

De Zambiaanse regering verdedigt zich en zegt dat ze handelde uit veiligheidsoverwegingen. ‘Wij wilden enkel de veiligheid en rust in het kamp verzekeren’, zegt Jacob Mphepo van de Zambiaanse vluchtelingencommissie. ‘De uitzetting gebeurde binnen de context van onze binnenlandse wetten en de internationale conventies waar wij toe behoren.’
Een Zambiaanse wet uit 1970 geeft de minister de macht om vluchtelingen, die de veiligheid in de vluchtelingenkampen ondermijnen of dwarsbomen, zelf een gepaste “straf” te geven.

Ongepaste straf

Melissa Fleming, woordvoerster bij UNHCR, hekelt de manier waarop de Congolese vluchtelingen het land zijn uitgezet. ‘UNHCR is het met de Zambiaanse regering eens dat veiligheid en rust verzekerd moeten worden in de vluchtelingenkampen. Vluchtelingen en asielzoekers zijn verplicht om de Zambiaanse wetten en reglementen te respecteren. Maar het gevolg van een overtreding zou volgens de nationale wetten rechtsvervolging moeten zijn en niet verplichte uitwijzing naar hun thuisland.’
UNHCR vraagt de Zambiaanse regering om te stoppen met het uitwijzen van vluchtelingen en asielzoekers naar de Democratische Republiek Congo (DRC) en om haar verantwoordelijkheid ten opzichte van de bescherming van de asielzoekers op te nemen zoals het internationale recht het voorschrijft.

Corruptie in vluchtelingenkamp

De vluchtelingen die uit Zambia gezet zijn, werden in februari gearresteerd in Meheba, een vluchtelingenkamp nabij de grens van Zambia en DRC. Dat gebeurde bij een veiligheidsoperatie van de politie om een einde te maken aan een aanhoudende manifestaties van de vluchtelingen. Tijdens deze operatie kwam één vrouw om het leven, verschillende mensen raakten gewond en ongeveer 150 personen werden gearresteerd, zo meldt Irinnews.
De inwoners van het vluchtelingenkamp kwamen op straat na geruchten van corruptie in het kamp. De inwoners eisten dat een onderzoek. ‘Onderzoek bevestigde de aantijgingen van corruptie, maar er werd onmiddellijk ingegrepen’, zegt Jacob Mphepo van de Zambiaanse vluchtelingencommissie. ‘Ik heb persoonlijk drie ambtenaren in Meheba ontslagen.’

Ongeschonden reputatie

Zambia biedt vanaf zijn onafhankelijkheid in 1964 al “onderdak” aan oorlogsvluchtelingen uit nabijgelegen landen, UNHCR is dan ook al jarenlang actief in het land. De vluchtelingen in Zambia zijn vooral afkomstig uit DRC, Angola, Rwanda, Burundi en Somalië.
UNHCR en de Zambiaanse regering verrichten goed werk in de vele vluchtelingenkampen. Hoewel er in 2001 nog 280.000 vluchtelingen waren, blijkt uit recente rapporten van UNHCR dat dat aantal is verminderd tot 57.000 in 2010. Omwille van politieke stabiliteit en veiligheid in vele thuislanden van vluchtelingen, kon UNHCR de laatste jaren vele vrijwillige repatriëringen laten plaatsvinden.
‘Het enige probleem dat ze hebben in hun thuisland is armoede, maar dat hebben wij in Zambia ook. Dus dat is geen reden om iemand als vluchteling te bestempelen’, aldus Mphepo in een poging om de uitzetting te verdedigen.