Zuid-Soedan stelt politiek open voor vrouwen

Na de ondertekening van het vredesakkoord in 2005, dat een einde maakte aan 21 jaar burgeroorlog, werden ambitieuze plannen ontvouwen voor de verkiezingen. Voordat in 1983 in Soedan oorlog uitbrak, mochten vrouwen zich niet kandidaat stellen en niet stemmen. In april is dat anders. Maar er zijn grote zorgen over de praktische haalbaarheid van de plannen.
Een van de obstakels is het analfabetisme in Soedan. De meeste vrouwen volgden geen officiele opleiding en kunnen niet lezen of schrijven. Daar komt bij dat de verkiezingen relatief ingewikkeld zijn. Kiezers moeten maarliefst twaalf stemmen uitbrengen.
Lucia Lugaga van het VN-Ontwikkelingsfonds voor Vrouwen (UNIFEM) in Zuid-Soedan, is bang dat al die stemmen in op één dag uitgebracht kunnen worden. UNIFEM nam de proef op de som door het verkiezingsproces in een dorp uit te testen. Het kostte bijna 45 minuten per vrouw om alle twaalf stemmen uit te brengen. De vrouwen waren ontstemd over alle tijd die ze kwijt waren aan de procedure.
“Sommige vrouwen liepen halverwege weg”, zegt Lugaga. “Het lukte niet eens om met vijf vrouwen het stemproces af te maken binnen een dag. Ze ergerden zich omdat ze vonden dat we hun tijd verspilden met een door onszelf uitgedachte stemprocedure.”
De bevindingen van UNIFEM vonden weerklank bij het Instituut voor Democratie en Verkiezingsassistentie (IDEA) in Khartoem. Ook IDEA deed onderzoek naar het verkiezingsproces. Cecilia Poni Joshua van IDEA zegt dat een geschoold persoon gemiddeld 36 minuten nodig heeft om alle stemmen uit te brengen. Een ongeletterde kiezer heeft hulp nodig en is daardoor dubbel zo lang bezig.

Registratieproblemen

Jersa Kide Barsaba, lidvan het Hoge Verkiezingscomité van Zuid-Soedan, zegt dat intensieve voorlichting nodig is om de verkiezingen goed te laten verlopen. De uitgestrektheid van Soedan en de slechte infrastructuur verergeren de situatie nog. “Er worden zoveel mogelijk stembureaus opgezet”, zegt ze. “En we hebben voertuigen gekocht en gehuurd om mensen uit verafgelegen dorpen naar de stembureaus te brengen, met hulp van de dorpshoofden.”
Ondanks alle haken en ogen die er aan de verkiezingen zitten, heeft de Kiescommissie er vertrouwen in dat de verkiezingen binnen een dag afgerond kunnen worden. Mocht dat niet lukken, zegt Barsaba, dan kan de Commissie de periode verlengen.
Momenteel is de registratie van kiezers nog gaande en die verloopt niet geheel vlekkeloos. De registratieperiode loopt eind november af, maar volgens waarnemers is die tijd te kort. Veel mensen, met van het platteland, bezitten de benodigde identiteitskaart voor registratie niet. Politieke partijen vrezen dat dit leidt tot fraude en geknoei in de aanloop naar de verkiezingen.
Rabab Baldo van UNIFEM in Khartoem, zegt dat functionarissen die identiteitskaarten uitgeven de vrouwen kunnen proberen te beïnvloeden bij hun keuze. “Veel vrouwen kennen hun rechten niet omdat ze nog nooit gestemd hebben”, zegt Baldo.