Zware epidemie van knokkelkoorts dreigt in Brazilië

In januari werden in de deelstraat Rio de Janeiro alleen al 2711 nieuwe gevallen van dengue geregistreerd. Het aantal mensen dat voor dengue gehospitaliseerd wordt is zeer hoog, zegt Alberto Chebabo, directeur besmettelijke ziektes van het Universitair Ziekenhuis Clementino Fraga Filho. Hij is vooral bezorgd omdat het virus DEN1 opnieuw rondgaat, een virus dat sinds de jaren negentig niet meer in Rio was gesignaleerd. “Dat betekent dat heel de bevolking geïnfecteerd kan raken door dit virus omdat niemand er antilichamen tegen heeft.” In steden met een hoge infectiegraad kunnen op korte termijn veel mensen besmet raken als men geen maatregelen neemt tegen de Aedes aegypti, de muggensoort die de ziekte verspreidt, zegt Chebabo.

Vorig jaar raakten in Brazilië 700.000 mensen besmet en stierven er bijna 500.

Waterreservoirs

Mensen krijgen dengue door de prik van de Aedes aegypti, een muggensoort die zich voortplant in waterreservoirs in tropische en subtropische gebieden.
Het is een onzichtbare vijand maar als iedereen er tien minuten per week aandacht aan besteedt, kan hij bestreden worden, zegt Sérgio Côrtes, minister van Volksgezondheid van de deelstaatsregering van Rio de Janeiro.

Zijn diensten hebben de campagne ‘10 minuten tegen de dengue’ gelanceerd. In deze tijd van het jaar – het is nu zomer in Brazilië – wisselen warmte en regen elkaar af, een ideale situatie voor de muggen. Tachtig procent van de broeihaarden van de dengue bevindt zich in de huizen, zeggen experts. De campagne spitst zich daarop toe.

Jeugdbrandweer

De deelstaatregering zet ook de jeugd in om de epidemie in te dammen. In de favela (armenwijk) Complexo do Alemão worden tijdens de schoolvakantie tweehonderd jongeren opgeleid tot “jeugdbrandweerman” om de knokkelkoorts te bestrijden. Ze werden geselecteerd uit negenduizend kandidaten. Ze krijgen een uniform en een basiscursus over hoe je de ziekte kunt voorkomen.

“Kinderen zien een brandweerman als een held die levens kan redden, daarom identificeren ze zich erg met ons beroep”, zegt Mauro Domingues, directeur gemeenschapsacties van de brandweer van Rio de Janeiro. Hij rekent op een vermenigvuldigingseffect: de kinderen leren op hun beurt familie, vrienden en buren de broedplaatsen voor de muggen en de symptomen van de ziekte te herkennen.

“Mijn buurman kreeg dengue omdat er in zijn huis veel stilstaand water was”, zegt de veertienjarige Miguel Terto, een van de jeugdbrandweermannen in opleiding. “Hij wist niet dat daar de muggenlarven gekweekt werden.”

Via sensibiliseringscampagnes kon de overheid vorig jaar het aantal denguegevallen met een kwart verminderen ten opzichte van 2010, zegt het federale ministerie van Volksgezondheid. Bovendien viel het aantal zware gevallen met 40 procent terug.

Dodelijk

“We moeten duidelijk maken dat er met de dengue niet te lachen valt, we moeten de ziekte bestrijden omdat ze dodelijk is”, zegt Juliana Sorrilha, die eveneens een opleiding volgt voor het jeugdbrandweerkorps.

De denguepatiënt vertoont hoge koorts, hevige hoofdpijn, een verlies van eetlust, huiduitslag op borst en benen, misselijkheid en braken. Een klein percentage van de besmette mensen krijgt uiteindelijk hemorragische koorts (‘dengue hemorrhagic fever’ of DHF), die dodelijk kan zijn. Vooral kinderen zijn vatbaar voor DHF.

Dengue is de snelst groeiende door muggen verspreide ziekte ter wereld. De ziekte besmet jaarlijks vijftig miljoen mensen. Tegenwoordig lopen 2,5 miljard mensen, vooral in tropisch stedelijke en semistedelijke omgevingen, het risico op besmetting met dengue, zegt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), die van “een verwaarloosde ziekte” spreekt. Drie kwart van alle denguegevallen wordt geregistreerd in Zuidoost-Azië en de westelijke Stille Oceaan. Ook zones in Afrika, beide Amerika’s en het oostelijke Middellandse Zeegebied worden bedreigd.