“‘2185 wetenschappers en academici pleiten voor non-proliferatieverdrag voor fossiele brandstoffen’

De verbranding van fossiele brandstoffen — steenkool, olie en gas — draagt het meest bij aan de klimaatverandering, en is verantwoordelijk voor bijna 80% van de kooldioxide-uitstoot sinds de industriële revolutie.

Piqsels (CC0)

Wij, ondergetekenden, roepen regeringen over de hele wereld op om met spoed een non-proliferatieverdrag voor fossiele brandstoffen aan te nemen en uit te voeren, om het leven en het levensonderhoud van de huidige en toekomstige generaties te beschermen door een wereldwijde, billijke uitfasering van fossiele brandstoffen in overeenstemming met de wetenschappelijke consensus om de opwarming met niet meer dan 1,5°C te laten stijgen.

Het fossiele brandstoffensysteem en de impact ervan is mondiaal en vereist een mondiale oplossing. Wij roepen de regeringen op om dringend onderhandelingen op te starten om een non-proliferatieverdrag voor fossiele brandstoffen op te stellen, aan te nemen en uit te voeren, waarin een bindend mondiaal plan wordt opgenomen om:

• de nieuwe expansie van fossiele brandstoffenproductie te beëindigen in overeenstemming met de beste beschikbare wetenschappelijke gegevens, zoals uiteengezet door het Intergouvernementeel Panel over klimaatverandering (IPCC) en het Milieuprogramma van de Verenigde Naties;

• de bestaande productie van fossiele brandstoffen uit te faseren op een eerlijke en billijke manier, rekening houdend met de afhankelijkheid van landen van fossiele brandstoffen en hun transitiemogelijkheden;

• te investeren in een transformatieplan om wereldwijd de toegang tot hernieuwbare energie voor 100% te verzekeren, om economieën die afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen te ondersteunen om hun economie te diversifiëren weg van fossiele brandstoffen, en om mensen en gemeenschappen over de hele wereld via een wereldwijde rechtvaardige transitie in staat te stellen om te bloeien.

Het is van levensbelang dat de mondiale transitie naar een koolstofvrije wereld billijk is.

De wetenschappelijke consensus is duidelijk dat menselijke activiteiten verantwoordelijk zijn voor de wereldwijde klimaatverandering, en dat de klimaatcrisis nu de grootste bedreiging vormt voor de menselijke beschaving en de natuur.

De verbranding van fossiele brandstoffen — steenkool, olie en gas — draagt het meest bij aan de klimaatverandering, en is verantwoordelijk voor bijna 80 % van de kooldioxide-uitstoot sinds de industriële revolutie.

Om de opwarming onder de temperatuurdoelstelling van 1,5ºC te houden, zoals blijkt uit de wetenschappelijke literatuur en het IPCC-rapport over 1,5ºC, moet de mondiale uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 wereldwijd met minstens 45% zijn gedaald.

Volgens het meest recente Production Gap Report vereist dit een gemiddelde daling van de productie van fossiele brandstoffen met ten minste zes procent per jaar tussen 2020-2030. De fossiele brandstoffenindustrie is echter van plan om de productie met twee procent per jaar te verhogen.

Het is van levensbelang dat de mondiale transitie naar een koolstofvrije wereld billijk is, gebaseerd is op landen hun eerlijk aandeel in de verwachte klimaatmaatregelen, hun historische bijdrage tot de klimaatverandering en hun mogelijkheden om te handelen. Dit betekent dat rijkere landen hun productie van fossiele brandstoffen sneller moeten verminderen dan armere landen, die meer steun nodig hebben om over te schakelen, onder meer door financiering en subsidies om te buigen van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie.

Nieuw onderzoek toont dat, naast de gevolgen op het klimaat, de door fossiele brandstoffen veroorzaakte luchtvervuiling in 2018 wereldwijd verantwoordelijk was voor bijna 1 op de 5 sterfgevallen. Deze aanzienlijke impact op gezondheid en milieu is het gevolg van het winnen, raffineren, vervoeren en verbranden van fossiele brandstoffen en wordt vaak gedragen door kwetsbare en gemarginaliseerde gemeenschappen.

Inspanningen om de vraag naar fossiele brandstoffen te verminderen zullen worden ondermijnd als het aanbod blijft groeien.

Tegelijkertijd zorgt gecentraliseerde, uit fossiele brandstoffen opgewekte energie vaak voor een concentratie van macht en rijkdom in de handen van een select groepje, waarbij de gemeenschappen waarin de winning plaatsvindt, worden omzeild.

De huidige dominante aanpak van klimaatverandering focust op beleidsmaatregelen die de uitstoot van broeikasgassen en de vraag naar fossiele brandstoffen beperken, bijvoorbeeld door de groei van substituten voor fossiele brandstoffen, zoals hernieuwbare energie en elektrische voertuigen, te stimuleren. Maar er is weinig aandacht voor beleidsmaatregelen die erop gericht zijn om de productie en het aanbod van fossiele brandstoffen aan de bron aan banden te leggen.

Inspanningen om de vraag naar fossiele brandstoffen te verminderen zullen echter worden ondermijnd als het aanbod blijft groeien. Een voortzetting van de productie betekent dat ofwel fossiele brandstoffen zullen blijven verbrand worden voor energie — waardoor de wereld in de richting van een catastrofale, mondiale opwarming wordt geduwd — ofwel dat de industrie en de landen die afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen massaal geconfronteerd zullen worden met gestrande activa, gestrande werknemers en gestrande economieën, aangezien de inkomstenstromen van de overheid, waarop momenteel wordt vertrouwd voor ontwikkeling en werkgelegenheid in de publieke sector en essentiële openbare diensten, zullen verdampen.

Het uitfaseren van steenkool, olie en gas in overeenstemming met de 1,5°C-doelstelling vereist wereldwijde samenwerking.

Hoewel het klimaatakkoord van Parijs een belangrijke basis legt voor actie aan de vraagzijde, zonder internationale samenwerking en beleidsmaatregelen die zich richten op het aanbod van fossiele brandstoffen zullen landen hun toch al ontoereikende emissiedoelstellingen blijven overschrijden.

Gezien de beduidende historische bijdrage van fossiele brandstoffen aan de klimaatverandering, en de voortdurende expansieplannen van de industrie, vragen wij om een oplossing die in verhouding staat tot de omvang van het probleem. Het uitfaseren van steenkool, olie en gas in overeenstemming met de 1,5°C-doelstelling vereist wereldwijde samenwerking, op een eerlijke en billijke manier die rekening houdt met de mate waarin landen afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen, en met hun transitiemogelijkheden.

Dit moet op zijn beurt ondersteund worden door financiële middelen, met inbegrip van technologieoverdracht, om een rechtvaardige overgang voor werknemers en gemeenschappen in ontwikkelingslanden en een menswaardig bestaan voor iedereen mogelijk te maken.

In dit verband sluiten wij ons aan bij de oproep van het middenveld, jeugdleiders, inheemse volkeren, geloofsinstellingen, steden en subnationale overheden om een mondiaal verdrag te sluiten om fossiele brandstoffen aan te pakken.

***

Deze brief werd onder andere onderschreven door de volgende internationale ondertekenaars:

Michael E. Mann, Distinguished Professor of Atmospheric Science, Penn State University / Prof Muhammad Yunus, Nobel Peace Prize Winner, Founder of the Grameen Bank / Erica Chenoweth, Frank Stanton Professor of the First Amendment, Harvard University / Peter Kalmus, NASA Climate Scientist, Author of Being the Change / Julia Steinberger, Professor of Ecological Economics, University of Lausanne / Saleemul Huq, Director, International Centre for Climate Change and Development (ICCCAD) / Sandrine Dixson-Decleve, President, The Club of Rome / Priyamvada Gopal, Professor of Postcolonial Studies in the Faculty of English, Teaching Fellow at Churchill College, University of Cambridge / Kevin Anderson, Prof. Energy & Climate Change, Universities of Manchester & Uppsala / David Suzuki CC OBC FRSC / Dr Jason Hickel, London School of Economics and Goldsmiths, University of London / Emeritus Professor Will Steffen, Australian National University, Councillor ort he Climate Council

Volgende academici en wetenschappers verbonden aan de KU Leuven, UA, UGent, UHasselt en VUB ondertekenden de brief eveneens:

Dr Jan Tobias Muehlberg, KU Leuven / Janne Swaegers, KU Leuven / Jens van ‘t Klooster, Postdoctoral Fellow at the Hoger Instituut voor Wijsbegeerte, KU Leuven / Marc Craps, Professor Corporate Sustainability Center, KU Leuven / Martin Röck, Research Fellow, KU Leuven / Michael Kraft, Professor, Head of Department, Nano- and Microsystems, KU Leuven / Noel B. Salazar, Professor in Anthropology at the Faculty of Social Sciences, KU Leuven / Erik Matthysen, Global Change Ecology Centre, Universiteit Antwerpen / Ewoud Vandepitte, PhD Candidate, Universiteit Antwerpen / Gert Van Hecken, Assistant Professor, Universiteit Antwerpen / Ines Cottignie, Lab Manager, Universiteit Antwerpen / Jeroen de Man, Universiteit Antwerpen / Jonas Nicolai, Universiteit Antwerpen / Josefine Vanhille, Universiteit Antwerpen / Kata Dozsa, PhD, Universiteit Antwerpen / Katrien Van der Biest, Universiteit Antwerpen / Lieven Bervoets, Universiteit Antwerpen / Louis Beyens, Professor Emeritus, Departement Biologie, Universiteit Antwerpen / Lucilla Boito, Universiteit Antwerpen / Luna Geerts, Universiteit Antwerpen / Malaurie Hons, PhD student, Universiteit Antwerpen / Marjolein Meijdam, PhD candidate, Universiteit Antwerpen / Matteo Campioli, Professor in Plant Ecology, Universiteit Antwerpen / Peter Aerts, Universiteit Antwerpen / Professor Dr Lars Moratis, Antwerp Management School / Sara Vicca, Universiteit Antwerpen / Willem H. De Smet, Antwerp University / Wouter Hendrycks, Universiteit Antwerpen and Royal Museum for Central Africa / Alberto Nicotina, Universiteit Antwerpen / Ana Lopez Antia, PhD, Wildlife Toxicologist, Universiteit Antwerpen / Annisa Rahmalia, Public Health Researcher, Magnaka Psychology and Research — ITM Antwerp — Papuan Health and Development Foundation / Arthur Vienne, Universiteit Antwerpen / Bert Gielen, Universiteit Antwerpen / Deborah Casalin, Doctoral Researcher in Public International Law, Universiteit Antwerpen / Devanshi Saxena, Universiteit Antwerpen / Dr Christine Frison, Post-doctoral Researcher, UCLouvain and Universiteit Antwerpenen / An Cliquet, Professor of International Environmental and Biodiversity Law, Universiteit Gent / Claire Dupont, Assistant Professor of European Governance, Universiteit Gent / Dr Jonas Van der Slycken, Affiliated Researcher, Universiteit Gent / Jan Nyssen, Full Professor of Physical Geography, Universiteit Gent, Belgium / Leen Bervoets, Universiteit Gent / Matthias Troch, Universiteit Gent / Piet Hoebeke, Universiteit Gent / Professor Hans Verbeeck, Universiteit Gent / Ruben Savels, Universiteit Gent / Stef Craps, Professor of English Literature, Universiteit Gent / Thijs Van de Graaf, Universiteit Gent / Thomas Ameloot, Universiteit Gent / Reinhilde Bouckaert, Universiteit Gent / Rupert Mayer, VIB-UGent Center for Medical Biotechnology / Griet Verbeeck, Professor, Faculty of Architecture & Arts, Universiteit Hasselt / Jan Van den Bergh, Senior Researcher, Universiteit Hasselt / Hubert Rahier, Vrije Universiteit Brussel / Ólöf Guðbjörg Söebech, Vrije Universiteit Brussel / Professor Cathy Macharis, MOBI, Vrije Universiteit Brussel / Sebastian Oberthür, Professor of Environmental Policy and Law, University of Eastern Finland & Vrije Universiteit Brussel / Eric Corijn, Vrije Universiteit Brussel / Gauri Khandekar, Researcher, Vrije Universiteit Brussel

De volledige lijst met de 2185 wetenschappers en academici die deze open brief ondertekenden kan je hier raadplegen.