“‘Allemaal de dupe van Europees landbouwbeleid?’
Als beleidsmakers in Europa durven kiezen voor een echt duurzaam landbouwmodel, is dat geen luxekeuze maar bittere noodzaak, die bovendien een echte win-win kan zijn, zegt landbouwingenieur Kurt Sannen. Kurt Sannen is zelf boer en ook voorzitter van BioForum Vlaanderen.
Vandaag betogen melkboeren in Brussel voor een eerlijke melkprijs. Zelf boer, zie ik dat het erg moeilijk is voor boeren om boer te kunnen blijven. Melkboeren zitten in een spiraal van dalende inkomsten door lage prijzen, stijgende kosten en worden gedwongen om steeds grootschaliger te worden. Het verdwijnen van melkquota zal deze spiraal nog verder aanzwengelen.
Zopas gooiden Europese leiders de begrotingsplannen in de prullenbak. Zij werken nu aan een nieuw voorstel dat ondermeer de Europese landbouw de komende jaren moet financieren. Dit is een cruciaal moment voor elke boer, elke consument, elke politicus om zich af te vragen: welke landbouw en voeding wil ik?
Iedereen de dupe
Als Europa het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) niet bijstuurt, dan krijgen we nauwelijks een bijsturing naar een meer duurzame landbouw en platteland. Dit landbouwbeleid gaf ons vooral steeds grotere stallen en monoculturen, die erg afhankelijk zijn van externe input zoals buitenlandse veevoeders, kunstmest, chemische pesticiden, groot landbouwmaterieel en dus ook risicovolle bankleningen. Wie is hier de dupe van? Iedereen.
Wij boeren hebben het steeds moeilijker om de eindjes aan elkaar te knopen. Het milieu staat ook onder druk met verarmde gronden en vervuild water. Landbouwdieren zitten zonder daglicht op elkaar gestapeld. De consument krijgt eten op zijn bord dat residuen kan bevatten van chemische pesticiden of antibiotica. Een eentonig platteland krijgen we, met weinig koeien, laat staan varkens in de wei en te weinig levensnoodzakelijke bijen. Wie wil dit? Vandaar mijn dringende vraag: welke landbouw en welke voeding? Het kan namelijk anders.
Platteland zonder boeren
Kritiek op de Europese hervorming van het landbouwbeleid gaat vaak over slechte economische kansen. Wat zestig jaar geleden gold, is nog steeds zo: Europese steun is nodig voor boeren om te overleven. Te weinig onder de aandacht komen echter de sociale gevolgen. Boeren komen vast te zitten in een neerwaartse spiraal van schaalvergroting, prijsverlaging van de landbouwproducten en stijging van de kosten. Resultaat: boeren gaan gebukt onder zware financiële lasten en verdwijnen aan een moordend tempo. Tegen dit tempo zijn er binnen 25 jaar nog nauwelijks familiale landbouwbedrijven meer in ons land. Een platteland zonder boeren?
Echte duurzaamheid is geen luxe, maar een bittere noodzaak voor zowel boer, consument, dier als milieu. Het is niet óf winst, óf milieu, óf gezonde voeding, het is dat allemaal samen.
Kritiek op het Europese beleid komt ook uit de milieubeweging. Deels terecht, want veel landbouwpraktijken drukken zwaar op ons milieu. Consumenten dan weer dringen aan op gezonde, volwaardige voeding. Ook hier terecht, want de bodems verarmen en onze voeding bevat steeds minder voedingsstoffen en te veel schadelijke residuen.
Agro-ecologie
Tijd voor agro-ecologie! Boeren moeten boer kunnen blijven, in een socio-economisch veerkrachtige positie met een vruchtbare tewerkstelling. Elke boer moet op een gezond bedrijf volwaardige voeding kunnen produceren, toegankelijk en betaalbaar voor elke consument. Dat moet en dat kan, op een manier dat het milieu, de natuur en de dieren er wel bij varen. Wij als bioboeren bewijzen elke dag dat dit kan.
Het Europees beleid moet kiezen voor een agro-ecologische landbouw en daar een geloofwaardig budget tegenover plaatsen. Maatregelen die agro-ecologie op korte termijn verhinderen, zijn geen goede maatregelen. Nu is het moment voor elke politicus, boer en consument om een nieuw GLB te eisen dat zich richt op een agro-ecologische toekomst. Biologische landbouw heeft een pioniersfunctie waar de hele landbouwsector bij gebaat is. Een gezond landbouwbeleid investeert in zo’n pioniersfunctie. Instrumenten die bio versterken, waaronder de biohectaresteun, zijn een must. Ik pleit voor eerlijke prijzen voor echt duurzaam geproduceerde goederen.
Echte duurzaamheid is geen luxe, maar een bittere noodzaak voor zowel boer, consument, dier als milieu. Het is niet óf winst, óf milieu, óf gezonde voeding, het is dat allemaal samen. Door als landbouwsector te kiezen voor agro-ecologie, versterken we onze geloofwaardigheid bij publiek en politiek. Dit is de beste garantie dat zij willen blijven investeren in ons, door het voorzien van voldoende Europese middelen. Een agro-ecologisch landbouwmodel is niet alleen broodnodig, maar ook haalbaar en vol opportuniteiten.
Kurt Sannen is Voorzitter van BioForum Vlaanderen