“‘Allemaal veggie is absoluut groen’

De berichtgeving komt er naar aanleiding van een studie [1] van twee onderzoekers van het Finse, MTT Agrifood Research Finland, een onderzoekscentrum voor landbouw en voeding, en een onderzoeker van de Faculteit Landbouwwetenschappen van de Universiteit van Helsinki.
De studie gaat na wat de belangrijkste (antropogene) broeikasgasbronnen binnen de Finse landbouw zijn, en in welke mate wijzigingen in het voedingspatroon kunnen bijdragen aan een reductie van de broeikasgasuitstoot van Finland.
Een van de eindconclusies van de studie luidt dat een volledige omschakeling naar een veganistisch voedingspatroon (zonder dierlijke voedingsmiddelen) de uitstoot van de totale Finse economie zou verminderen met ongeveer 7%.
Blijkbaar is dit voor een aantal journalisten voldoende reden om een artikel te schrijven met als titel Allemaal veggie is toch niet zo groen.

Halvering van broeikasgasemissies

Laat ons echter niet vergeten dat deze 7%-reductie overeenkomt met een halvering (48%) van de broeikasgasemissies van de Finse landbouw, en dat deze reductie voor een aantal landen groot genoeg is om de emissienormen van het Kyoto-protocol te halen (gemiddeld, een 5,2%-reductie t.o.v 1990 voor de periode 2008-2012).
Ter illustratie, de Finse 7%-reductie, of 812 kg CO2-equivalenten per persoon, is even groot als de reductie die een Brusselaar kan bekomen door 9.227 km af te leggen met het openbaar vervoer i.p.v. met de wagen (gemiddeld MIVB-transportmiddel: 53 g CO2/km/passagier, gemiddelde wagen: 141 g CO2/km/passagier [2]).

Diervoeder

Verder mogen we ook niet vergeten dat de methodologie die de Finse onderzoekers hebben gebruikt onvoldoende gedetailleerd is om een volledig beeld te krijgen van de impact van een omschakeling naar een veganistisch voedingspatroon.
Niet alleen hebben de onderzoekers geen rekening gehouden met de afkomst van de voedingsmiddelen en het diervoeder (ze hebben voor hun berekeningen verondersteld dat alles in Finland geproduceerd werd), maar zij hebben ook totaal geen rekening gehouden met indirecte emissies die vrijkomen door veranderingen in landgebruik (bijvoorbeeld ontbossing).
Nochtans zijn deze indirecte emissies verantwoordelijk voor een groot deel van broeikasgasemissies die geassocieerd worden met de primaire voedselproductie, en in het bijzonder met de veeteelt. Dit blijkt ondermeer uit een Brits rapport [3] van enkele onderzoekers van Cranfield University (VK) en Ecometrica (VK) dat eerder dit jaar werd gepubliceerd in opdracht van WWF-UK en het Food Climate Research Network.
Volgens dit rapport bedragen de directe emissies van de primaire voedselproductie van het Verenigd Koninkrijk, 85.883 kton CO2-equivalenten. Naast deze directe emissies komen er ook nog eens 101.408 kton CO2-equivalenten vrij ten gevolge van veranderingen in landgebruik. Het aandeel dat de dierlijke producten in deze emissies innemen, bedraagt voor de directe emissies ongeveer 60% (51.930 kton CO2-equivalenten) en voor de emissies ten gevolge van veranderingen in het landgebruik, bijna 90% (90.765 kton CO2-equivalenten). Alles samen zijn dierlijke producten dus verantwoordelijk voor 142.695 kton CO2-equivalenten, of ongeveer 76% van alle emissies van de primaire voedselproductie van het Verenigd Koninkrijk.
Het voorgaande illustreert heel duidelijk waarom het zo belangrijk is om ook de emissies die voortkomen uit veranderingen in het landgebruik te verrekenen in het eindresultaat. Mochten de Finse onderzoekers dit gedaan hebben, dan hadden zij ongetwijfeld vastgesteld dat een volledige omschakeling naar een veganistisch voedingspatroon zelfs een grotere reductie kan teweegbrengen dan 7%.

Milieu-impact veeteeltsector

De journalist die het oorspronkelijke artikel, Allemaal veggie is toch niet zo groen, heeft geschreven, gaf dus een onnauwkeurige interpretatie weer van een onvolledige studie met een beperkte reikwijdte. Bovendien vereenzelvigde hij ‘groen’ met ‘effecten op klimaatverandering’.
De milieu-impact van de veeteeltsector is echter veel uitgebreider, en volgens de Wereld Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) behoort de veeteeltsector tot ‘de top twee of top drie belangrijkste oorzaken van de meest belangrijke milieuproblemen, op elke schaal, van lokaal tot globaal. De bevindingen van dit rapport suggeren dat de veeteelt een belangrijk aandachtspunt zou moeten zijn voor het beleid op het gebied van landerosie, klimaatverandering en luchtverontreiniging, watertekort en waterverontreiniging, en het verlies aan biodiversiteit’ [4].
[1] Risku-Norja, H., Kurppa, S., Helenius, J. (2009). Dietary choices and greenhouse gas emissions - assessment of impact of vegetarian and organic options at national scale. Progress in Industrial Ecology – An International Journal, Vol. 6, No. 4.
[2] CO2Logic (2008). Vergelijking van de CO2-uitstoot per vervoermiddel in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest - Samenvatting. MIVB-STIB, Brussel.
[3] Audsley, E., Brander, M., Chatterton, J., Murphy-Bokern, D., Webster, C., Williams, A. (2009). How low can we go? An assessment of greenhouse gas emissions from the UK food system and the scope for reduction by 2050. How low can we go? WWF-UK.
[4] Steinfeld, H., Gerber, P., Wassenaar, T., Castel, V., Rosales, M., de Haan, C. (2006). Livestock’s Long Shadow: environmental issues and options, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.
Guy Frederickx, EVA vzw