“‘De tweedeling “Turkije versus Koerden” strookt niet met de werkelijkheid’

Kurdishstruggle (CC BY 2.0)​

De recente, grensoverschrijdende Turkse operatie tegen de YPG-militie in het Noord-Syrische Afrin is de internationale media en de geopolitieke zwaargewichten niet ontgaan. In de westerse berichtgeving wordt er veelal gewag gemaakt van ‘Turkse bombardementen op Syrische Koerden’ en soortgelijke nieuwstitels. Ook uit de publieke opinie kwamen geluiden: zo het opiniestuk van Ludo de Brabander in de Knack of de oproep van prominente (linkse) activisten, inclusief Noah Chomsky, om de Turkse operatie in Afrin te veroordelen.

Olijftak

Turkije beoogt met de operatie (‘Olijftak’) de Syrisch-Koerdische YPG-militie te verdrijven van haar grenzen en een veiligheidsbuffer in te stellen in Noord-Syrië. Die veiligheidszone wil Turkije gebruiken om vluchtelingen lokaal op te vangen en het deëscalatieproces met Rusland en Iran te versterken.

De PKK prijkt op de terreurlijsten van de EU, de VS en verscheidene andere landen.

De YPG is de Syrische vertakking van de PKK die sinds 1984 een gewapende campagne voert tegen de Turkse staat voor Koerdische zelfstandigheid.

In haar gewapende campagne schuwt de PKK extreem geweld en terroristische tactieken niet. Daarom prijkt ze ook op de terreurlijsten van de EU, de VS en verscheidene andere landen. Het hoeft dan ook niet te verbazen waarom Turkije zich zo pittig opstelt tegenover de YPG die manschappen, kaderleden, opleidingen, ideologie en leiderschap deelt met diezelfde terroristische PKK.

Toch heerst er argwaan tegenover de Turkse acties. De YPG wordt gezien als een bondgenoot in de strijd tegen terreurgroep IS. Dit klopt echter niet helemaal. Ten eerste is IS nooit aanwezig geweest in het Afrin-gebied en heeft de Afrin-YPG geen strijd geleverd tegen IS. Ten tweede is het vechten tegen IS geen justificatie op zich. Immers, terreurgroepen zoals Al-Nusra en Hezbollah leveren ook strijd tegen IS. Dat verandert hun terroristisch karakter geenszins.

Welke Koerden?

Het is zeer jammerlijk om vast te stellen dat de ruim 40 miljoen Koerden in het Mesopotamische gebied weer voorgesteld worden als één groot, samenhangend monolithisch volk. Net zoals elk volk heerst er ook onder de Koerden politieke verdeeldheid en een pluraliteit aan opvattingen. Er wordt de indruk gewekt dat Turkije anti-Koerdisch in haar geheel is, terwijl Turkije zeer specifiek haar pijlen richt op de PKK en haar vertakkingen.

Het klopt dat de PKK/YPG militante Koerdische groeperingen zijn en dat Turkije hen hardnekkig wil bestrijden. Dat doet de Turkse overheid echter niet uit anti-Koerdische overwegingen, maar uit zeer legitieme veiligheidszorgen.

De Turkse president Erdogan zei op maandag dat ‘de Turkse operatie niet gericht is tegen Koerdische burgers’ . De Turkse overheid herhaalt deze zienswijze op regelmatige wijze maar veel navolg krijgt ze niet in de Westerse berichtgeving. Men blijft hardnekkig spreken over Turkije die ‘de’ Koerden aanvalt. Zo wordt tevens de indruk gewekt dat burgers opzettelijk worden aangevallen. Nochtans spreekt men niet van ‘aanvallen op soennitisch-Arabische burgers’ bij bombardementen op IS.

Voorts is Turkije een van de loyaalste bondgenoten van de Noord-Irakese Koerden ondanks het onafhankelijkheidsreferendum dat de hele regio op stelten heeft gezet. Bijna de helft van de Turkse Koerden stemt op de AK-partij van Erdogan met monsterscores die zelfs de NVA niet haalt. Diezelfde Erdogan spreekt overigens vaak van zijn ‘geliefde Koerdische broeders’. Bovendien identificeren vele (Turkse) Koerden zich niet met de strijd van de PKK, zelfs als ze het Turkse overheidsbeleid niet genegen zijn.

Deze feitelijke vaststellingen staan aldus in schril contrast met de tweedeling ‘Turkije versus Koerden’ die als een onbetwist pénsee unique heerst in het Westen en gepropageerd wordt door bepaalde activistische groepen. Het klopt dat de PKK/YPG militante Koerdische groeperingen zijn en dat Turkije hen hardnekkig wil bestrijden. Dat doet de Turkse overheid echter niet uit anti-Koerdische overwegingen, maar uit zeer legitieme veiligheidszorgen die ontspruiten aan de vele aanslagen en het brutale geweld van de PKK. Het is daarom intellectueel en journalistiek oneerlijk te blijven vastklampen aan deze dichotomie.

Anil Tayfun is een 21-jarige student Rechten aan de Universiteit Antwerpen en praeses van de studentenvereniging TOY. TOY is een pluralistische vereniging met een focus op Turkse studenten en aangelegenheden.