“‘Geweldloos verzet in Oost-Congo’
2 oktober, de geboortedag van Mahatma Gandhi, is de internationale dag van de geweldloosheid. Niet toevallig eindigt dan ook de Vlaamse Vredesweek die de campagne ‘Kies voor vrede! Ontwapen Oost-Congo’ lanceerde. Al jaren vormen gewapende groepen in die regio een obstakel voor vrede. Dat moet veranderen. In deze uiterst gewelddadige omgeving kiezen steeds meer Congolezen resoluut voor geweldloos verzet.
Wereldwijd nemen groepen de wapens op om te vechten voor een al dan niet nobel doel. Die gewapende strijd zien we ook in het oosten van Congo. Daar zijn al meer dan 15 jaar duizenden militairen van het Congolese leger en blauwhelmen van de VN-vredesmissie aanwezig. Ze proberen de strijd aan te gaan met tientallen rebellengroepen. Tevergeefs.
Twintig jaar na de uitbarsting van de oorlog leeft de bevolking er nog steeds onder geweld van wapens.
Rebellengroepen, van Congolese of buitenlandse afkomst, beweren zich te verzetten tegen de oorlog, de armoede en het onrecht. Op het terrein houden ze echter die uitzichtloze situatie mee in stand. De gewapende strijd loont. Het stelt bepaalde rebellen in staat om, samen met regeringsmilitairen, op een frauduleuze manier grondstoffen en andere producten te verhandelen. Het wapengeweld creëerde een oorlogseconomie waar vrede enkel verlies oplevert.
Daarom roepen we met de campagne “Kies voor vrede! Ontwapen Oost-Congo” België en de Europese Unie op een actiever Congobeleid te voeren door ontwapening van rebellen en hun re-integratie in de maatschappij te ondersteunen.
Nieuwe explosie van geweld
Kabila staat tegenover een groeiend front dat de druk verhoogt om de grondwet te doen naleven.
Ondertussen beleeft Congo ook op politiek vlak een zeer gespannen periode. De ogen zijn gericht op november 2016. Dan zouden presidentsverkiezingen moeten plaatsvinden. Die krijgen bijzondere aandacht omdat president Joseph Kabila volgens de grondwet geen nieuw mandaat kan nastreven. Kabila staat tegenover een groeiend front dat de druk verhoogt om de grondwet te doen naleven. Toch wijzen zorgwekkende signalen erop dat een harde kern binnen zijn kamp de macht niet wil afstaan.
Vredesactivist Jean-Jacques Nganya, directeur van Pax Christi Uvira in de provincie Zuid-Kivu (Oost-Congo), waarschuwde België en de EU. Als gast van de Vredesweek riep hij deze belangrijke diplomatieke en ontwikkelingspartners van Congo op om voluit te ijveren voor respect voor de grondwet. “Indien deze fundamentele wet niet gerespecteerd wordt, dreigt een nieuwe geweldsexplosie in een land dat al erg fragiel is”, klonk het.
Nieuwe toekomstgerichte visie
Congo blijft met talrijke problemen kampen. Het oosten kent een veiligheidscrisis met dramatische humanitaire gevolgen. Ondanks de gunstige economische groei leeft een groot deel van de bevolking in miserabele socio-economische omstandigheden. Op politiek vlak zien we ernstige barsten binnen de meerderheid en de inperking van democratische ruimte voor dissidente stemmen. Naarmate 2016 nadert, wordt het Congolese regime gewelddadiger.
Het Congolese volk uit terechte democratische aspiraties en hunkert naar vrede, veiligheid en socio-economische vooruitgang. Om hierop een antwoord te bieden, is een machtsoverdracht tussen president Kabila en zijn opvolger onvoldoende. Congo heeft nood aan een ander overheidsbestuur en een politiek leiderschap met een nieuwe visie op de toekomst Alleen een breed politiek en maatschappelijk verzet tegen de huidige gang van zaken kan een nieuwe wind doen waaien.
Onbekende Gandhi’s in Congo
Verzet tegen het oorlogsgeweld, verzet tegen de armoede, verzet tegen het onrecht. Dat is wat Congo nodig heeft. Dat verzet moet actief en geweldloos zijn. Want 20 jaar gewapend verzet bracht geen vrede. Het stortte het land, vooral het oosten, in een spiraal van steeds meer geweld.
2 oktober mag ook een eerbetoon zijn aan de moedige, onbekende Gandhi’s in Congo.
In deze gewelddadige omgeving weigeren moedige Congolezen geweld te beantwoorden met geweld. Zij laten zich inspireren door verzetsleiders zoals Mahatma Gandhi en Martin Luther King. Die hebben namelijk iets gemeen: zij streden via de actieve geweldloosheid voor de vrijheid en de waardigheid van hun volk. Hun strijd inspireert anno 2015 jong en oud in Congo.
Oost-Congo heeft vandaag sterke figuren. Zij leiden bewegingen die bewust kiezen voor geweldloos verzet.
Zij leveren de inspanningen waarvan de toekomstige generaties vroeg of laat de vruchten zullen plukken. 2 oktober mag daarom ook een eerbetoon zijn aan die moedige, onbekende Gandhi’s in Congo.
Nadia Nsayi is beleidsmedewerker Centraal-Afrika bij Broederlijk Delen en Pax Christi Vlaanderen. Lees meer over hun campagne op www.ikkiesvoorvrede.be.