“‘Jij wel, hij niet’
Vrijwillige terugkeer naar Kaboel, het is zowat het laatste waar uitgeprocedeerde Afghanen aan denken. Wanneer we Afghanen willen terugsturen naar Kaboel, moet dat dus via een dwangprocedure. Daar zijn afspraken tussen Brussel en Kaboel voor nodig, over douanedocumenten, maar ook over bijvoorbeeld reïntegratiemogelijkheden en -hulp. Afghanistan werpt echter steeds meer vragen op.
Helemaal rond is het akkoord tussen Kaboel en Brussel dus nog niet. Toch sturen we Afghanen terug op een manier die de grenzen van de wettelijkheid en de humaniteit aftast. Toegegeven, we leggen geen vluchten vol uitgeprocedeerde Afghanen naar Kaboel in zoals Londen doet. Het gaat om niet meer dan twee mensen per maand.
Het is niet duidelijk waarom de een wel en de ander niet moet gaan. Van de 42 Afghanen die onlangs tijdens een demonstratie werden opgepakt en opgesloten in afwachting van hun uitwijzing, werd de helft intussen vrijgelaten. Zij die bij de bevoegde Raad voor Vreemdelingenbetwistingen beroep aantekenden tegen hun uitwijzing, werden vrijgelaten omdat bij terugkeer Artikel 3 van de het Europees Verdrag voor de Mensenrechten zou worden geschonden. De Raad oordeelde onder meer dat de situatie in Kaboel er niet naar is om mensen terug te sturen en dat de Dienst Vreemdelingenzaken de veiligheidssituatie onvoldoende had onderzocht. Klare taal.
Minder duidelijk is hoe het dan moet met die andere twintig die vastzitten. Worden ze misschien naar een ander en veiliger Afghanistan uitgewezen? Misschien krijgen ze wel terugkeerhulp van een andere Dienst Vreemdelingenzaken, die het terrein wel goed heeft verkend en veilig bevonden, en wacht hen lekker zoete thee bij familie om hun thuiskomst te vieren. Of hadden ze domweg geen advocaat, waren ze net te laat opgestaan om nog in beroep te gaan? Het is niet duidelijk.
Het is ook best verwarrend dat de DVZ uitvoert wat een andere overheidsinstantie, het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen, nu net wil bevriezen. De laatste roept, net zoals de VN-Vluchtelingenorganisatie, op tot een moratorium op uitwijzingen van Afghanen, de eerste stuurde onlangs nog twee Afghanen naar Kaboel terug. ‘We beschermen Afghanen meer dan andere nationaliteiten’, wierp Maggie De Block op. Waarmee ze bewees te beseffen dat uitwijzen naar Afghanistan op zijn minst geen vanzelfsprekendheid is.
Laat die Afghanen dus voorlopig hier, liefst met een tijdelijk beschermingsstatuut, mevrouw De Block. Maar denk ook even hoe die uitspraak verteerd wordt door bijvoorbeeld uitgeprocedeerde Irakezen of Congolezen die ‘vrijwillig teruggestuurd’ worden naar die andere conflictgebieden.
Lees ook Terug naar Kaboel, de analyse die verscheen in MO*magazine van november.