“‘‘Kent het ontmenselijken en criminaliseren van mensen in miserie dan echt geen grenzen?’’

Dagelijks wachten enkele honderden vluchtelingen in lange rijen voor het Klein Kasteeltje, het aanmeldcentrum van Fedasil, om een verzoek tot internationale bescherming te kunnen indienen.

© Pablo Fernandez Alonso

Els Schelfhout en Leo De Bock, voormalig senator en voormalig woordvoerder van CD&V, zijn ontzet over de beslissing van staatssecretaris Sammy Mahdi (CD&V) om vier extra gesloten centra te bouwen. ‘Het is de hoogste tijd dat alle politiek verantwoordelijken elkaar eens goed in de ogen kijken en zich samen buigen over een menselijk asiel- en vluchtelingenbeleid.’

‘Humaan en kordaat. Dat betekent ook personen die openbare orde verstoren gedwongen terugsturen. We doen wat we beloven, geen dag te vroeg.’

Dit citaat komt niet uit een extreemrechts pamflet. Wel uit een post op sociale media van een man die zichzelf zonder gêne christendemocraat noemt en daarmee niet alleen deze politieke strekking, maar in één adem het hele christelijke gedachtengoed schoffeert.

Hoe diep zijn we gevallen, als we dit laten passeren?

100 miljoen euro heeft hij veil voor vier gesloten centra, 600 plaatsen, óók voor gezinnen en kinderen… We lezen het met ontzetting.

Want dagelijks wachten enkele honderden vluchtelingen in lange rijen voor het Klein Kasteeltje, het aanmeldcentrum van Fedasil, om een verzoek tot internationale bescherming te kunnen indienen. Asiel aanvragen is een grondrecht. Velen van deze mensen ontvluchtten oorlog en geweld. Maar eens in Brussel, is hun lijdensweg niet voorbij.

Nog voor het eerste ochtendlicht staan ze verkleumd aan te schuiven, sommigen het karton waaronder ze sliepen nog om zich heen geplooid. Tegen de middag groeit de onrust, net als de schrik om er wéér niet bij te zijn, om ook de volgende nacht op straat te zullen moeten doorbrengen. De koffie vrijwilligers hun aanbieden, slaan ze af. Wie een overvolle blaas heeft, verliest zijn plaats in de rij.

Het gebrek aan opvangplaatsen is een schrijnend en aanslepend probleem. Maar daar heeft de staatssecretaris geen 100 miljoen voor over.

Langs de rijen patrouilleren agenten met honden. Meer dan de helft van de zowat 3000 maandelijkse verzoeken zal afgewezen worden. Het gros van de aanvragers krijgt een njet op basis van arbitraire criteria. Hun pogingen om de rechtmatigheid van hun verzoek alsnog te bewijzen, zullen verzanden in ellenlange procedures, in knagende onzekerheid, in clandestiniteit, slavenwerk en een onmenselijke evenwichtsoefening tussen hoop en wanhoop.

De dag komt dat ze te horen krijgen dat ze ordeverstoorders zijn, want ‘illegaal’. Vanaf dan zijn ze vogelvrij en kunnen ze opgepakt en opgesloten worden, als waren ze misdadigers in plaats van slachtoffers van oorlog en geweld. Het woordenboek leert dat een ordeverstoorder een amokmaker, een herrieschopper, een onruststoker, een oproerkraaier, een vechtersbaas is.

We hebben de voorbije jaren heel wat asielzoekers en mensen zonder wettig verblijf ontmoet. Geen van hen voldeed aan dit profiel. Gezinnen als oproerlingen? Kinderen als vechtersbazen? Al die vrouwen en mannen die in gedwongen zwartwerk onze economie recht houden als geweldplegers? Kent het ontmenselijken en criminaliseren van mensen in miserie dan echt geen grenzen?

Hoe diep zijn we gevallen, als we dit laten passeren? Dat kinderen worden opgesloten, dat mensen worden teruggestuurd naar wat zo wat de meest gevaarlijke plekken in de wereld zijn: Afghanistan, Syrië, Palestina, Jemen, Eritrea, Somalië… Niet alleen is dit schandelijk inhumaan, het druist in tegen diverse internationale verdragen en tegen het VN-vluchtelingenverdrag dat hierover kristalhelder is.

Tranen plengen om Oekraïense vluchtelingen en tegelijk de anderen een schop onder de kont geven, dat kan niet.

Met 100 miljoen euro zou een bevoegd staatssecretaris veel beter kunnen doen. Hij zou een aanzet kunnen geven voor een gastvrij onthaalbeleid. Hij zou kunnen zorgen voor een warm bed voor elke asielzoeker, zodat dit niet meer de zaak is van vrijwilligers die hiervoor eerder door hem ook al gecriminaliseerd werden.

Hij zou de geschiedenis in kunnen gaan als de man die de pen hield voor toegankelijke en vooral ook heldere en rechtvaardige asiel- en regularisatieprocedures. Hij zou er voor kunnen zorgen dat vluchtelingen, maar ook de meer dan 100.000 mensen die hier al jaren lang in clandestiniteit leven, legaal kunnen werken. Knelpuntberoepen zat.

En neen, dat hangt niet alleen van hem af. Het is de hoogste tijd dat alle politiek verantwoordelijken elkaar eens goed in de ogen kijken en zich samen buigen over een menselijk asiel- en vluchtelingenbeleid. Zónder geleuter over wat ze wel of niet in het regeerakkoord zetten, maar met gezond verstand over wat zich actueel aandient. Voor miljoenen mensen is de plek waar ze geboren werden een hel. Ze zullen blijven zoeken naar veiligheid en geluk. Ze zullen blijven komen.

Tranen plengen om Oekraïense vluchtelingen en tegelijk de anderen een schop onder de kont geven, dat kan niet. Dat is ongezien hypocriet. Open uw ogen voor “rechts” ze sluit.

Els Schelfhout is bestuurder VLOS (Vluchtelingenondersteuning Sint-Niklaas), docent en psychosociaal therapeut en gewezen CD&V-senator.

Leo De Bock is communicatie-expert, mediaproducer, mediatrainer en voormalig CD&V- woordvoerder.