“‘‘Kinderen ontbreken in deze verkiezingscampagne’’

‘Kinderen zijn steevast de grootste slachtoffers van de terugkerende crises die onze planeet en ons land treffen: inflatie, lockdowns, overstromingen, conflicten. Over al deze thema’s hebben kinderen iets te zeggen.’

Ben Wicks / Unsplash

De tijd is gekomen om kinderen centraal te stellen. Maar waar zijn de kinderen in dit debat gebleven? De verkiezingen naderen en wanneer je naar de kandidaten luistert, word je overvallen door een vreemde indruk. Het lijkt alsof we in een kleurloos land leven, verstoken van kinderen, waar hun rechten slechts terloops in de marge van de verkiezingscampagne aan bod komen.

Zoals bij elke verkiezing zijn er een paar hoofdstukken in de verkiezingsprogramma’s gewijd aan de rechten van het kind. Kinderparticipatie wordt wel eens vernoemd, maar blijft eigenlijk onzichtbaar in het publieke debat.

Nochtans is de inspraak van kinderen in beslissingen die hen aanbelangen een recht dat zwart op wit staat neergepend in het Verdrag inzake de Rechten van het Kind, geratificeerd door België. Er zijn zeker positieve initiatieven, gesteund door de overheid, zoals de deelname van 10-12-jarigen aan de Children’s Climate Summit, gelanceerd door UNICEF België op 13 november, en Presents for the Future, een debat van de Koning Boudewijnstichting, waar meer dan duizend jongeren discussieerden over de opslag van nucleair afval.

Dergelijke evenementen leveren interessante en onconventionele voorstellen op. Toch moet België veel verder gaan. Kinder- en jongerenparticipatie moet centraal staan in de voorstellen van de strijdende partijen. Het is een van de sleutels om politieke vervreemding en het groeiend wantrouwen onder jongeren aan te pakken.

Kinder- en jongerenparticipatie moet centraal staan in de voorstellen van de strijdende partijen.

Kinderen zijn steevast de grootste slachtoffers van de terugkerende crises die onze planeet en ons land treffen: inflatie, lockdowns, overstromingen, conflicten. Over al deze thema’s hebben kinderen iets te zeggen.

Deze crises ondermijnen wereldwijd de rechten van het kind, zowel in rijke als in armere landen. Dagelijks worden deze rechten ook in België geschonden, terwijl ze juist de leidraad zouden moeten zijn voor een rechtvaardig en menselijk beleid. Zonder krachtige actie, verankerd in participatie, dreigen onze jongeren de opgeofferde generatie te worden.

Kinderarmoede: absolute prioriteit

Als we het hebben over de rechten van het kind, ‘het grootste gevecht aller tijden ’, dan moet de strijd tegen kinderarmoede de absolute prioriteit van toekomstige regeringen worden. Het probleem wordt wel erkend, maar het is tijd voor actie. Kinderarmoede groeit onverbiddelijk, jaar na jaar, als een krachtig, langzaam en destructief tij, dat de fundamenten van onze sociale cohesie en de ontwikkeling van kinderen uitholt.

Enkele cijfers: in België loopt 18,7% van de inwoners het risico op armoede of sociale uitsluiting. Kinderen worden nog meer getroffen, want 400.000 onder hen bevinden zich in deze situatie. Daarbij zien we dat 12,8% van de kinderen verkeert in een situatie van materiële tekortkoming. Deze gegevens zijn onthutsend. De cijfers doen weinig af aan het verbergen van de omvang van menselijke tragedies, wanneer ouders gedwongen worden te kiezen tussen zichzelf verwarmen of een maaltijd nuttigen.

Kinderarmoede is niet onomkeerbaar. Concrete maatregelen kunnen de situatie immers veranderen.

Deze staat van ontbering ondermijnt alle kinderrechten: het recht op fatsoenlijke huisvesting, gezonde voeding, vrije tijd en gezondheid. Wat het onderwijs betreft, vergroot het de ongelijkheid en duwt het de meest kwetsbaren naar richtingen die onvoldoende worden gewaardeerd.

Kinderarmoede is niet onomkeerbaar. Concrete maatregelen kunnen de situatie immers veranderen. We lichten ze toe in ons Memorandum, gepubliceerd in samenwerking met de Coordination des ONG pour les droits de l’enfant en de Kinderrechtencoalitie Vlaanderen.

We gaan deze lijst met aanbevelingen hier niet overlopen, maar één besluit zou alle toekomstige regeringen moeten verbinden: maak van de strijd tegen kinderarmoede een nationale prioriteit. Gebruik hiervoor alle beschikbare middelen, van noodmaatregelen tot structurele oplossingen.

De internationale solidariteit verdedigen

De rechten van het kind moeten als een kompas dienen voor het regeringsbeleid en zeker voor het klimaatbeleid.

In tijden van conflict, zoals in Oekraïne of Gaza, moet België zich inzetten voor de bescherming van alle kinderen en respect voor het internationaal recht. Wij roepen op om elk type wapenexport te stoppen, wanneer er een risico bestaat dat deze wapens kunnen gebruikt worden om kinderrechten te schenden. Internationale solidariteit moet centraal op de agenda staan bij de volgende regering door de publieke ontwikkelingshulp te verhogen tot 0,7% van het bruto nationaal inkomen, in overeenstemming met de verplichtingen van ons land.

Enkele van deze ideeën verdedigen wij onder meer in ons Memorandum naar de politieke kandidaten. Er is nog tijd om de verkiezingscampagne op het ritme van de jongeren te brengen. Toekomstige verkozenen moeten kiezen voor kinderen en hun rechten hier en elders beschermen.

Christèle Devos is algemeen directeur van UNICEF België. Het verkiezingsmemorandum kan je hier raadplegen.