“‘‘Mensen drommen samen langs de kust en dat houdt gevaren in’’

Met behulp van nieuw beschikbare gegevens van de Oak Ridge National Laboratory die volkstellingsresultaten, satellietbeelden en datawetenschappelijke technieken combineren, konden we groeipatronen van kustbevolkingen over de hele wereld volgen.

De resultaten zijn opvallend: ronduit het grootste aantal mensen - ongeveer 10% van de wereldbevolking - woont op minder dan 5 kilometer van de kust, en nog eens 5% van de wereldbevolking woont tussen de 5 en 10 kilometer van de kust. In de ringen voorbij 10 kilometer neemt de bevolking snel af.

Werkgelegenheid

Volgens de VN hebben we de kaap van 8 miljard mensen op aarde intussen gerond.

We ontdekten dat meer dan 2 miljard van die mensen - 29% van de totale wereldbevolking - in 2018 binnen 50 kilometer van de kust leven. Ongeveer de helft van die bewoners - meer dan 1 miljard mensen - woont binnen 10 kilometer van het water. Anders gezegd: 15% van de wereldbevolking dromt samen op 4 procent van de totale bewoonbare landmassa op aarde.

Mensen voelen zich om verschillende redenen aangetrokken tot kustgebieden. Kuststeden zijn vaak economische knooppunten, met werkgelegenheid, toegang tot handel en bruisende gemeenschappen. Deze gebieden bieden ook toegang tot de natuur, inclusief visserij en recreatie.

Stijgende zeespiegel

We zagen ook dat tussen 2000 en 2018 de wereldbevolking die binnen 10 kilometer van het water woont met ongeveer 233 miljoen inwoners is toegenomen. Dat staat gelijk aan het toevoegen van 23 nieuwe megasteden met elk 10 miljoen inwoners, ongeveer twee keer zo groot als het verstedelijkt gebied Miami, vlak bij het water.

Dat brengt risico’s met zich mee, vooral in de buurt van de kusten.

De stijgende zeespiegel draagt bij aan overstromingen door hoogwater, extremere stormvloeden tijdens orkanen en erosie in regio's over de hele wereld. In sommige gebieden, met name Zuidoost-Azië en de eilanden in de Stille Oceaan, heeft het stijgende zoute water landbouwvelden en zoetwaterbronnen geïnfiltreerd. Orkanen en cyclonen, die sterker worden boven warm water, worden intenser naarmate de temperatuur stijgt.

Kustecosystemen, waaronder kwetsbare mangroven, wetlands en koraalriffen, zijn ook gevoelig voor de groeiende kustbevolking en voor de infrastructuur en vervuiling die gepaard gaan met menselijke vestiging.

Afrika en Azië

Ondanks het belang om deze bevolkingspatronen in kustregio's te begrijpen, valt het niet mee om een globaal beeld van de groei te krijgen. Dankzij het LandScan Global-project van Oak Ridge heeft het publiek nu toegang tot jaarlijkse bevolkingsgegevens met een hoge resolutie. We kunnen die gegevens gebruiken om de omvang en groeipatronen van de kustbevolking op jaarbasis in te schatten.

De kustbevolking groeit over de hele wereld, maar we vonden de sterkste groeipatronen op twee continenten: Azië en Afrika.

Azië telt momenteel vier van de vijf dichtstbevolkte landen: China, India, Indonesië en Pakistan. Het heeft ook 60% van de kustbevolking van de aarde. Ter vergelijking: Afrika heeft ongeveer 12%, Europa 11, Noord-Amerika 9 en Zuid-Amerika 7.

Maar Afrika heeft de snelst groeiende bevolking. Tussen 2000 en 2018 groeide de kustbevolking van Afrika met 61%, met 58 miljoen meer mensen die binnen 10 kilometer van de oceanen wonen. Azië kreeg er 125 miljoen inwoners bij binnen 10 kilometer van de kust, een bescheidener toename van een kwart.

Consistent patroon

Overal volgde de bevolkingsgroei langs de kust een vergelijkbaar patroon: de hoogste bevolkingsconcentraties bevinden zich in de kuststroken en nemen snel af landinwaarts. Gezien de grote verschillen tussen de culturen, economieën en geschiedenissen van de continenten, is het opmerkelijk om consistente menselijke bevolkingspatronen te vinden.

Kustregio's zijn knooppunten van economische activiteit en infrastructuurontwikkeling en spelen vaak een cruciale rol in nationale en wereldeconomieën. Maar de snelle bevolkingsgroei verhoogt de risico's voor mens en milieu danig. Inzicht in deze bevolkingsgroeipatronen aan de kust is daarom van fundamenteel belang om dit mondiale probleem aan te pakken.

Deze bijdrage is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner The Conversation.