“‘Niet alleen het racisme, maar ook het seksisme van extreemrechts is problematisch’

Shaun Dawson (CC BY-ND 2.0)​

We mochten deze week niet alleen kennismaken met het ranzige racisme van Schild en Vrienden, maar ook met hun al even wansmakelijke seksisme. Met hun pleidooien voor vrouwen aan de haard en denigrerende memes, geeft Schild en Vrienden een wel heel aparte interpretatie aan de Europese waarden en normen die ze hoog in het vaandel zeggen te dragen. Ze lijken een aberratie – ze zijn dat hopelijk ook.

Maar ze zijn niet de enigen die schermen met de Europese waarden en normen in een discours dat de angst voor migranten aanwakkert. Dat is binnen rechts – en ook daarbuiten – gemeengoed geworden. Wat opvalt, is dat er binnen dat discours twee scholen zijn voor wat betreft de positie van vrouwen en LGBT (holebi’s en transgenders). Eén die ouderwetse mannelijkheid voorstaat, met seksistische en homo/transfobe uitwassen. En een tweede, veel meer mainstream, die de gelijkheid van vrouwen en mannen en de rechten van LGBT omarmt, maar meteen ook instrumentaliseert.

Schild & Vrienden past helemaal in de recente heropleving van een (vaak jong) conservatief rechts, dat ‘traditionele familiewaarden’ voorstaat en in alles wat afwijkt van de heteronormatieve norm een existentiele bedreiging ziet voor de samenleving. In verschillende landen (de VS, Polen, Spanje…) probeert dit Alt-right de toegang van vrouwen tot abortus terug te schroeven. In Hongarije had de regering van Victor Orban plannen om genderstudies te bannen van de openbare universiteiten.

De virulent antifeministische Canadese psycholoog Jordan Peterson vult zaal na zaal als pseudo-academische spreekbuis van de ‘boze witte man’ die zijn mannelijkheid terug wil. Eerder dit jaar wond Schild en Vrienden-oprichter Dries Van Langenhove zich op over de positieve media-aandacht voor transgenders en kregen feministes tijdens een actie aan de UGent te maken met seksistische intimidaties van zijn groep.

Alt-right staat daarmee op het eerste zicht op gespannen voet met een meer traditioneel rechts, dat zich de voorbije jaren herhaaldelijk uitsprak voor voor de gelijkheid van vrouwen en mannen en de rechten van LGBT. In eigen land vertegenwoordigt NV-A dit spectrum met verve. Ze was aanwezig op de Gay Pride in Brussel, waar haar praalwagen de slogan droeg “Jezelf kunnen zijn in alle vrijheid en veiligheid”.

Piet De Bruyn, Vlaams parlementslid voor de N-VA, ontving in januari de jaarlijkse campagneprijs van holebi- en transgenderkoepel Çavaria voor zijn werk als algemeen rapporteur voor de rechten van LGBTI-personen in de Raad van Europa. Onder federaal staatssecretarissen voor Gelijke Kansen Elke Sleurs en Zuhal Demir werden belangrijke stappen voorwaarts gezet in de rechten van transgenders.

Al te vaak worden vrouwen en LGBT ingezet in een discours over het beschermen van de ‘westerse waarden en normen’ tegen (moslim)migranten en vluchtelingen.

Een ogenschijnlijk positieve tendens, ware het niet dat rechts de rechten van vrouwen en LGBT – met succes – instrumentaliseert. Al te vaak worden ze ingezet in een discours over het beschermen van de ‘westerse waarden en normen’ tegen (moslim)migranten en vluchtelingen, en over het beschermen ‘onze’ vrouwen en holebi’s tegen de bedreiging die van hen zou uitgaan. Kortom, in een spreken over vrouwen- en holebirechten dat xenofobie aanwakkert. Er was een tijd dit het domein was van extreemrechts, maar inmiddels wordt het discours ook gehanteerd door traditioneel rechts en duikt het op in andere politieke families, bij opiniemakers enz.

Het succes van dit discours is verontrustend en maakt het zo belangrijk om te wijzen op de dubbelzinnigheden en tegenstrijdigheden waarin de rechtse retoriek inzake feminisme, gender en holebirechten vastzit. Dubbelzinnigheden waarop ook de NV-A zich laat betrappen. Enerzijds profileert de partij zich als verdediger van vrouwen- en holebirechten, anderzijds laat een kopstuk als Theo Francken zich neerbuigend uit over mannen met sexy lingerie en handtassen. Dat laatste lijkt een fait-divers, maar de uitspraak en de minimaliserende rechtzetting erna wijzen erop dat de partij een uiteenlopende achterban ter wille moet zijn.

In een tijdsgewricht waarin we steeds sneller lijken af te glijden naar een kille uitsluitingsmaatschappij vindt Furia het belangrijk om het probleem en de fundamentele zwakte te zien in deze genderspreidstand - tussen afwijzing en recuperatie - van rechts. En moeten feministen en LGBT hun eigen maatschappijvisie blijven formuleren. Een visie die vormkrijgt in een autonoom discours, dat geen andere belangen moet dienen. Een visie die een waarlijk bevrijdend, emancipatorisch perspectief biedt, die de structurele ongelijkheden in onze samenleving analyseert en de complexe manier waarop die met elkaar verweven zijn.

Een visie waarin groepen mensen niet tegen elkaar worden uitgespeeld, maar elkaar steunen in hun strijd, met oog voor zowel gedeelde belangen als voor de eigenheid van elkaars positie. Een progressieve maatschappijvisie in de volle betekenis van het woord, omdat de feministische en LGBT-beweging daarin niet behoudsgezind zijn en niet voortdurend ‘op veilig’ spelen, maar net met lef blijven wrikken aan het systeem. Met als doel een samenleving waarin mensen in al hun diversiteit op gelijke voet staan.

Siggie Vertommen, Ida Dequeecker en Els Flour zijn actief bij Furia