“‘'Nobelprijs voor Obama is geen geschenk'’

Dit is een uitgeschreven versie van het videogesprek met MO*hoofdredacteur Gie Goris
Ik begrijp zelf niet zo heel goed dat men die prijs nu al wil geven, ik denk dat het te vroeg is. Bovendien denk ik dat het heel moeilijk zal zijn voor Obama om na het ontvangen van de Nobelprijs voor de Vrede heel rationele en juiste keuzes te maken in een reeks dossiers die voorliggen.

Vredesapostel

Voor Afghanistan moet hij de volgende weken beslissen om meer soldaten te sturen ofwel te beginnen afbouwen. In het Midden-Oosten ligt Israël tot nu toe dwars wat de nederzettingen betreft en waar Obama nog geen enkele vooruitgang heeft kunnen boeken, ook niet in New York twee weken geleden. Ten derde is de tendens in Iran meer en meer in de richting van confrontatie en militair ingrijpen. Drie dossiers waar Obama voorstaat en die het hem heel moeilijk zullen maken om het nog sterkere aura van vredesapostel waar te zullen maken.
Ik vrees dat het niet alleen aan de mens of politicus Obama zal liggen of dat allemaal vredevol zal aflopen of niet. Daardoor komt niet alleen Obama te sterk onder druk, maar ook de prijs zelf. Misschien niet nu, omdat Obama nog dat Messiaanse aura heeft dat het mogelijk maakt om blijkbaar alleen op woorden de prijs te krijgen, maar straks, als hij moeilijke knopen moet doorhakken en blijkt dat hij niet alleen voor vrede kan zorgen maar ook oorlog zal maken of versterken. Dan kan de prijs nog meer kritiek krijgen, en zal die eroderen als gevolg van de misschien te vroege beslissing.

Multilaterale wereld

De grootste reden die ik zou zien op dit moment is dat Obama afstapt van het unilateralisme van de regering Bush en dat hij met zoveel woorden en zoveel daden kiest voor een multilaterale wereld. Als er één manier is om conflict en geweld op wereldschaal te vermijden en meer in de richting te gaan van structurele vrede, dan is het zeker om te kiezen voor een multilaterale aanpak in de wereld waarbij alle landen rond de tafel gaan zitten en zoeken naar oplossingen.
De tweede belangrijkste reden die kan meegespeeld hebben is zijn sterk engagement voor nucleaire ontwapening of het versterken van de non-proliferatie van de atoombewapening, waar hij niet alleen oproept om geen nieuwe kernlanden te laten bijkomen, een oud verhaal, maar waar hij, als eerste Amerikaanse president, ook toegeeft dat landen als de VS verplichtingen hebben binnen het non-proliferatie verdrag. Hij zegt ook met alle spelers rond de tafel te willen zitten om daaraan te werken.
Misschien wel opmerken dat Obama tot nu toe enkel binnen het kader van het non-proliferatie verdrag heeft gewerkt en dat hij bijvoorbeeld nog op geen enkel moment gezegd heeft dat de kernwapens van Israël, India en Pakistan in dat bad moeten. Zijn doelstelling in het pleidooi voor nucleaire vermindering of ontwapening is zeker een kader creëren waarbinnen Iran beter gemanaged kan worden en waarin de internationale gemeenschap de Amerikaanse positie ten opzichte van Iran beter kan volgen.

Grote stappen voorwaarts

Dat gezegd zijnde blijft het feit dat de stappen die hij gezet heeft van in Praag, waar hij de eerste toespraak over die ontwapening gehouden heeft, tot aan de VN-top twee weken geleden, waar hij een Veiligheidsraad over nucleaire ontwapening voorgezeten heeft, ongelofelijke belangrijke stappen zijn. In vergelijking met wat de voorbije tien jaar gezien hebben, zowel onder Bush als Clinton, zijn dat grote stappen voorwaarts.
Je ziet dus dat Obama meer doet dan enkel mooie woorden te verkopen, dat hij ook feitelijke stappen zet in de juiste richting, maar nogmaals: ik denk dat hij nog niet de kans gekregen heeft om te bewijzen dat zijn goeie intenties en zijn bereidheid om zich te engageren, tot reële resultaten kunnen leiden. In die zin is het verrassend, en een beetje jammer, dat de prijs dit jaar toegekend wordt. Het zou veel beter geweest zijn dat de mogelijkheid behouden bleef om binnen 2 of 3 jaar de prijs toe te kennen.