“‘Ooit zullen we niet naast, maar met elkaar moeten leven’

CC Omar Lopez op Unsplash​

Een goede week geleden kreeg onze organisatie VormingPlus Oostende-Westhoek onverwacht bezoek van Voorpost. Een achttal mensen kwamen ons kantoor binnen om er te protesteren tegen een vorming Als moslima in Oostende. Tijdens deze vorming gaven we de kans aan het brede publiek om met drie moslima’s in dialoog te gaan en kritische vragen te stellen. De actievoerders hadden het hier echter niet op begrepen. Ze drongen het vormingslokaal binnen, deelden flyers uit en intimideerden de aanwezigen door hen ongevraagd te filmen.

Nieuw leven

Oostende is een van de vele gemeenten in Vlaanderen waar de voorbije jaren heel wat mensen van buiten de Europese Unie zijn neergestreken. Voor deze groep bestaan er tal van woorden. Afhankelijk van de situatie en van onze eigen achtergrond noemen we hen migranten, vluchtelingen, mensen met een etnisch-culturele achtergrond, nieuwkomers, asielzoekers, mensen met een migratie-achtergrond of platweg “vreemdelingen.” De vele scheldwoorden die er over deze mensen in omloop zijn, laten we gemakshalve nog even achterwege.

Is het Syrië niet, dan zijn er genoeg andere conflicten of uitzichtloze economische problemen waardoor mensen zullen blijven proberen om in Europa een nieuw leven op te bouwen.

Bovendien is het einde van de inwijkingsgolf nog niet in zicht. De oorlog in Syrië lijkt jammer genoeg nog een tijd te zullen duren. En is het Syrië niet, dan zijn er genoeg andere conflicten of uitzichtloze economische problemen waardoor mensen zullen blijven proberen om in Europa een nieuw leven op te bouwen. Het is de verantwoordelijkheid van de samenleving om via onze politici wetten te maken wie er binnen kan en wie er helaas aan de deur moet blijven staan.

De dagelijkse omgang met de mensen die de toegang verworven hebben, is echter een verantwoordelijkheid van ons allemaal. We kunnen inderdaad roepen dat alle vreemdelingen buiten moeten. Maar stel je voor dat we inderdaad iedereen op het vliegtuig zetten die er een beetje gekleurder uitziet of die Nederlands met een accent spreekt.

Gelooft men werkelijk dat buitenlandse regeringen zomaar zullen accepteren dat hun (ex)landgenoten zomaar gedeporteerd worden en eruit gegooid worden op de tarmac van hun land van oorsprong? Wie gelooft dat dit de oplossing is, maakt zichzelf blaasjes wijs. Wie zou er bovendien “zuiver” genoeg zijn om over te blijven? Wat blijft er dan nog over van de mensenrechten? En dan hebben we het nog niet over de gevolgen voor de economie. Veel bedrijven zullen werknemers te kort hebben, omdat jobs niet meer ingevuld zullen raken.

West-Vlaams boerenverstand

Bovendien zullen de nieuwkomers hun leven hier verder uitbouwen, of we dat nu willen of niet. Een afwijzende reactie van onze kant zal hier geen sikkepit aan veranderen. Het enige dat we hiermee bereiken is dat nieuwkomers op zichzelf terugplooien en hun identiteit binnen de eigen kring uitbouwen. Waarom zou je immers proberen aan te sluiten bij een groep bij wie je je toch niet aanvaard voelt? Het resultaat is een vicieuze cirkel.

Nieuwkomers blijven op die manier in hun eigen kringetje, dit roept bij de autochtone bevolking nog meer wrevel op, en die negatieve gevoelens zorgen dat mensen zich nog verder afsluiten. Is dit intellectueel geraaskal? Neen, dit is puur West-Vlaams boerenverstand.

Nochtans is het niet zo moeilijk om die vicieuze cirkel te doorbreken. We hebben hier zelfs een oud Vlaams spreekwoord voor: ‘Mensen spreken mensen.’

Let maar eens op hoe mensen antwoorden als je vraagt of ze racist zijn. Het antwoord is steevast iets in de aard van: ‘Neen, ik ben geen racist, want ik heb een moslimkameraad of een goeie kennis uit Afrika.’ Met andere woorden, vooroordelen verdwijnen als je mensen leert kennen. Dan leer je dat mensen, ongeacht hun afkomst, religie of huidskleur, graag plezier maken, hun talenten uitbouwen en dezelfde zorgen en bekommernissen hebben.

Tijdsgeest

Jammer genoeg is het niet de tijdsgeest om open te staan voor mensen met een vreemde afkomst. Een belangrijke rol hierin is weggelegd voor het sociaal-cultureel volwassenwerk in Vlaanderen, zeg maar de vele verenigingen, bewegingen en andere organisaties in ons land waar mensen samen komen om leuke dingen te doen.

‘Een standpunt nemen wij niet in. We organiseren kansen om mensen toe te laten zelf hun mening te vormen’

Als een roepende in de woestijn hebben zij de moed en de goesting om kansen te creëren waar mensen met een verschillende achtergrond elkaar kunnen ontmoeten.

Dit is onder meer wat we met de dertien Vormingpluscentra in Vlaanderen doen. Naast onze vele andere activiteiten en projecten, organiseren we activiteiten waar moslims kennis kunnen maken met niet-moslims, of waar Vlamingen al hun vragen durven stellen die ze anders nooit zouden durven stellen.

Een standpunt nemen wij niet in. We organiseren kansen om mensen toe te laten zelf hun mening te vormen. Acties als die van Voorpost motiveren ons dan ook om verder aan de kar te blijven trekken. Want ooit zullen we niet naast, maar met elkaar moeten leven. Dat lukt enkel door ooit eens een eerste woord tegen elkaar te zeggen.

Kris Carlier (46) is negen jaar coördinator van VormingPlus Oostende-Westhoek, één van de dertien erkende volkshogescholen van Vlaanderen. Daarvoor was hij dertien jaar journalist. In die functies zag hij de samenleving in het algemeen en Oostende in het bijzonder veranderen.