“‘Terwijl de klimaatstorm in België is gaan liggen, raast hij in Mozambique gewoon door’

© Jérôme Cid — Balkans Cat.

Na intensieve klimaatweken binnen en vooral buiten het parlement, lijkt de politieke klimaatstorm in België (alleszins tijdelijk) te zijn gaan liggen. Politici hebben de klimaatjongeren gefeliciteerd, in de praatprogramma’s lijkt alles gezegd en de klimaatwet is uitgesteld tot na de verkiezingen. Van de dreigende droogte liggen we voorlopig niet echt wakker.

Niet alle landen hebben die luxe. In Mozambique raast een maand na cycloon Idai een nieuwe storm over het land. Na een destructieve passage langs de Comoren-eilanden en Madagaskar, kwam Cycloon Kenneth vandaag aan land dichtbij de Mozambikaanse stad Pemba. Nog minstens tot maandag worden overstromingen verwacht.

Kenneth zet nu extra druk op een land dat langzaam probeert recht te komen na de vorige verwoesting

We weten nog niet veel over Kenneth, behalve dat de cycloon nóg krachtiger was dan Idai. Die zorgde voor de tot dan toe grootste klimaatramp van zuidelijk Afrika en eiste minstens 1000 levens. De cycloon en daaropvolgende zware regenval zette een gigantisch gebied onder water waardoor alleen in Mozambique 110.000 mensen minstens tijdelijk hun huis verloren. Al snel staken voedseltekorten en cholera de kop op. Kenneth zet nu extra druk op een land dat langzaam probeert recht te komen na de vorige verwoesting. Twee cyclonen van deze categorie, zo kort op elkaar, is ongezien in deze regio.

Klimaatschulden

De middelen opgehaald door internationale gemeenschap en hulporganisaties zijn ruim onvoldoende om de humanitaire catastrofe het hoofd te bieden. Ondertussen liet het IMF weten dat Mozambique een noodlening kan aangaan voor de heropbouw. Cynisch dat een land waarvan de gemiddelde uitstoot van de inwoners meer dan 25 keer kleiner is dan die van de gemiddelde Belg, zich nu verder in de schulden moet werken bij de internationale gemeenschap als gevolg van een klimaatramp.

Wil onze historische en huidige voetafdruk zeggen dat we ons voortaan schuldig moeten voelen elke keer er een tropische storm de kop op steekt? Nee. Maar het betekent wel dat we er niet van kunnen wegkijken. Het wordt tijd dat ons land zijn verantwoordelijkheid neemt in de wereldwijde klimaatschade.

We moeten snel een oplossing bieden aan de 24,5 miljoen mensen die jaarlijks tijdelijk of permanent ontheemd zijn als gevolg van natuurrampen

De klimaatsteun van ons land aan ontwikkelingslanden moet drastisch omhoog. Daarmee kunnen landen als Mozambique de nodige plannen maken om hun land aan te passen aan de nieuwe klimaatrealiteit. Tegelijk moeten we snel een oplossing bieden aan de 24,5 miljoen mensen die jaarlijks tijdelijk of permanent ontheemd zijn als gevolg van natuurrampen. Het aantal is verdubbeld op veertig jaar tijd en zal alleen maar toenemen in de toekomst.

Op de vlucht voor het klimaat

© Jérôme Cid — Balkans Cat.

Mensen op de vlucht voor het klimaat blijven doorgaans in eigen land of regio. Maar we moeten niet wachten tot ze op bootjes proberen de Middellandse zee over te steken om onze verantwoordelijkheid te nemen. België kan niet op eigen houtje miljoenen klimaatvluchtelingen opvangen, maar ons land is wel perfect geplaatst om, vanuit de VN Veiligheidsraad, een globaal kader voor deze problematiek op de agenda te zetten. Daar is momentum voor, gezien de globale klimaatprotesten en de oplossingen die naar voor worden geschoven in het VN Migratiepact.

11.11.11 publiceert een nieuw dossier met concrete voorstellen voor klimaatontheemden

Een geloofwaardige ‘klimaatregering’ kijkt verder dan de eigen grenzen. Een geloofwaardig migratiebeleid kijkt verder dan de mensen die in Europa aankomen

We maken ons echter geen illusies. De polemiek rond het VN Migratiepact bewees nogmaals dat de internationale solidariteit met mensen die moeten migreren op een historisch dieptepunt zit. In tijden waarin landen zoals de VS en Australië, maar ook EU lidstaten er alles aan doen om hun verplichtingen ten aanzien van ‘echte’ vluchtelingen onder, de Conventie van Genève zo veel mogelijk te omzeilen lijkt een statuut voor klimaatvluchtelingen niet voor morgen. In tussentijd kan België wel al stappen zetten die bescherming bieden aan de meest kwetsbaren. We kunnen al een heel eind springen door bestaande instrumenten innovatief toe te passen. Denk aan humanitaire visa voor mensen uit getroffen gebieden of pilootprojecten met werkvisa voor mensen uit kwetsbare regio’s. Er bestaan tal van good practices waar België en Europa een voorbeeld aan kunnen nemen.

De verkiezingen van mei 2019 zijn de eerste sinds de ondertekeningen van het Akkoord van Parijs, de Agenda 2030 en het VN Migratiepact. Deze globale uitdagingen en afspraken moeten het hart van het nieuwe regeerakkoord vormen. Een geloofwaardige ‘klimaatregering’ kijkt verder dan de eigen grenzen. Een geloofwaardig migratiebeleid kijkt verder dan de mensen die in Europa aankomen.

Lien Vandamme is Beleidsmedewerker Klimaat en Natuurlijke Rijkdommen 11.11.11, Flor Didden is Beleidsmedewerker Migratie 11.11.11