“‘Vermijdbare blindheid treft vrouwen dubbel’

Vier trotse vrouwen poseren net na hun cataractoperatie in het Sainte Yvonne oogziekenhuis in Lubumbashi, Congo.

© Licht voor de wereld

Licht voor de Wereld is een Belgische erkende ngo die samen met haar lokale partners in Afrika blindheid bestrijdt en de integratie van personen met een visuele beperking bevordert via inclusief onderwijs. We steunen projecten in Congo, Rwanda en Tanzania. In 2017 voerden oogartsen in de projecten van Licht voor de Wereld 218.724 consultaties en 20.340 operaties uit. Ze knippert even verbaasd met haar ogen als de verpleegster het verband afneemt. Na meer dan vijf jaar ziet de 82-jarige Félicité uit Rwanda weer. Dankzij een relatief eenvoudige operatie, die slechts een kwartiertje duurt en enkele tientallen euro’s kost. Al die jaren was ze blind. De gezichtjes van haar kleinkinderen had ze nog nooit gezien. Enkel en alleen omdat ze geen toegang had tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg.

26 miljoen mensen in ontwikkelingslanden hebben net als Felicité een vorm van vermijdbare blindheid. Maar liefst twee derde van alle blinde mensen wereldwijd zijn vrouwen. Vermijdbare blindheid treft vrouwen dubbel. Niet alleen hebben zij meer kans om blind te worden, de blindheid zorgt bij hen ook voor meer isolatie en nog minder kansen. Dit is een verschrikkelijk onrecht dat op Internationale Vrouwendag extra aandacht verdient.

Meer vrouwen dan mannen zijn blind

Hoe komt het dat vrouwen meer kans hebben om blind te worden en blind te blijven? Cataract , een vertroebeling van de ooglens, is de grootste oorzaak van blindheid in Afrika. Omdat vrouwen minder toegang hebben tot gezondheidszorg dan mannen, leidt deze ziekte vooral bij hen tot blindheid. Ook trachoom, een oogontsteking die vaak samenhangt met een tekort aan water en slechte hygiëne, treft in 75 procent van de gevallen vrouwen. De ziekte is erg besmettelijk, ontstaat vaak eerst bij kinderen, die het doorgegeven aan hun moeders.

Er is in Congo maar één oogarts per 740.000 inwoners. Ter vergelijking: in België is die verhouding 1 per 10.000 mensen.

De drempels naar gezondheidszorg zijn in Sub-Sahara Afrika nog steeds groot. Armoede is een belangrijke factor. Vrouwen zijn bang voor de financiële kost van de behandeling zelf, maar ook de bijhorende uitgaven zoals transport en verlies van inkomen spelen mee. De Afrikaanse landen waar Licht voor de Wereld actief is, zoals Congo of Tanzania, hebben op vlak van gezondheidszorg te kampen met een tekort aan nationale investeringen en een ongelijke spreiding van de diensten over het land. De preventieprogramma’s zijn ontoereikend en er is een gebrek aan gespecialiseerd personeel, aangepaste infrastructuur, geneesmiddelen en uitrusting.

Zo is er bijvoorbeeld in Congo maar één oogarts per 740.000 inwoners. Ter vergelijking: in België is die verhouding 1 per 10.000 mensen. Ten slotte spelen ook angst en bijgeloof een belangrijke rol. Blindheid wordt in deze landen vaak nog aanzien als een straf van God.

Blindheid treft vrouwen harder

Geen enkel meisje mag niet naar school gaan, enkel en alleen omdat haar ouders geen bril of loep kunnen betalen om het bord goed te zien.

Vrouwen met een visuele beperking worden zwaarder gediscrimineerd dan hun mannelijke lotgenoten. Ze raken sneller geïsoleerd, gaan minder naar school en vinden moeilijker werk. Wereldwijd vindt 53 percent van de mannen met een beperking een job. Bij vrouwen is dit maar 20 percent. In ontwikkelingslanden als Congo, Rwanda of Tanzania liggen deze cijfers nog aanzienlijk lager. Bovendien krijgt een vierde van alle vrouwen met een beperking te maken met seksueel geweld.

Samen maken we een einde aan vermijdbare blindheid

Licht voor de Wereld strijdt al meer dan twintig jaar tegen vermijdbare blindheid. Met een relatief simpele operatie, die amper een kwartier duurt, kunnen we het zicht van veel van deze vrouwen herstellen. Zo eenvoudig kunnen zij dan ook een nieuw leven starten.

We zetten onze strijd verder. Want geen enkel vrouw mag in duisternis leven, enkel en alleen omdat zij, om welke reden dan ook, geen toegang heeft tot gezondheidszorg.

Geen enkel meisje mag niet naar school gaan, enkel en alleen omdat haar ouders geen bril of loep kunnen betalen om het bord goed te zien. Geen enkele grootmoeder mag haar kleinkinderen niet meer zien, alleen maar omdat ze geen geld heeft om een operatie te betalen.

Samen kunnen we een einde maken aan vermijdbare blindheid.

Isabelle Verhaegen is directeur van Licht voor de Wereld.