“‘‘We worden misschien gedwongen om geen levens meer te redden. Zal de wereld dat laten gebeuren?’’

UNRWA, de VN-organisatie die al driekwart eeuw instaat voor de bescherming en het welzijn van Palestijnse vluchtelingen, en die ik leid, was altijd bedoeld als een tijdelijke organisatie. De beëindiging van haar mandaat was gepland van bij haar oprichting.

De keuze waar we vandaag voor staan is of we een decennialange investering in menselijke ontwikkeling en mensenrechten overboord gooien door het agentschap van de ene op de andere dag chaotisch te ontmantelen, of een ordelijk politiek proces volgen waarin UNRWA miljoenen Palestijnse vluchtelingen onderwijs en gezondheidszorg blijft bieden totdat zelfstandige Palestijnse instellingen die diensten overnemen.

Het agentschap kan volgende maand gedwongen worden om zijn werk in de bezette Palestijnse gebieden stop te zetten als de door het Israëlische parlement aangenomen wetgeving wordt uitgevoerd. De wetten zouden de humanitaire respons in Gaza verlammen en miljoenen Palestijnse vluchtelingen beroven van essentiële diensten op de Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem. Ze zouden ook een mondige getuige uitschakelen van de ontelbare gruweldaden en onrechtvaardigheden die Palestijnen al tientallen jaren hebben ondergaan.

De schaamteloze poging van de Israëlische regering om de wil van de internationale gemeenschap te dwarsbomen – die tot uitdrukking komt in meerdere VN-resoluties – en om eigenhandig een VN-organisatie te ontmantelen, heeft geleid tot publieke veroordeling en verontwaardiging die grotendeels is uitgemond in politieke inertie. Het gebrek aan politieke moed en principieel leiderschap wanneer het er echt op aankomt, voorspelt niet veel goeds voor ons multilaterale systeem.

Wat staat er op het spel? Voor Palestijnse vluchtelingen gaat het om hun leven en toekomst. Als de toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en andere sociale voorzieningen wordt geblokkeerd, zal dat een verwoestend effect hebben over meerdere generaties. Medeplichtigheid hieraan holt niet alleen onze menselijkheid uit, maar ook de legitimiteit van ons multilaterale systeem. De bijna totale afwezigheid van politieke, economische of juridische straffen voor flagrante schendingen van de Conventies van Genève, het volledig negeren van de resoluties van de Veiligheidsraad en de Algemene Vergadering en het openlijke verzet tegen uitspraken van het Internationaal Gerechtshof nemen een loopje met de internationale orde en regels.

De oorlog tegen Gaza en de Palestijnen gaat gepaard met een buitengewone aanval op degenen die spreken of handelen ter verdediging van mensenrechten, internationaal recht en de slachtoffers van een barbaarse oorlog. Humanitaire hulpverleners die al tientallen jaren werken met bevolkingsgroepen die door oorlog getroffen zijn, worden plotseling bestempeld als terroristen of sympathisanten van terroristen. Critici van het beleid en de acties van de Israëlische regering worden geïntimideerd en lastiggevallen. Opruiende propaganda gesponsord door het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken verschijnt nu op billboards op toplocaties in de Verenigde Staten en Europa, samen met Google-advertenties die websites promoten die vol staan met desinformatie. Dat zijn goed gefinancierde pogingen om de aandacht af te leiden van de wreedheid van een onwettige bezetting en de internationale misdaden die onder ons toeziend oog straffeloos worden begaan.

De regering van Israël en haar partners rechtvaardigen acties tegen UNRWA door te beweren dat het agentschap is geïnfiltreerd door Hamas, ook al zijn alle beschuldigingen waarvoor enig bewijs is geleverd grondig onderzocht. Ondertussen beschuldigt Hamas de leiding van UNRWA ervan samen te zweren met de Israëlische bezetting en verzet het zich tegen de inspanningen van de organisatie om mensenrechten en gendergelijkheid te bevorderen. UNRWA is geen partij in het conflict, maar een slachtoffer van deze oorlog.

Het doel van de pogingen om UNRWA te belasteren en uiteindelijk te ontmantelen is eenvoudig – de vluchtelingenstatus van de Palestijnen elimineren en eenzijdig de al lang bestaande parameters voor een politieke oplossing van het Israëlisch-Palestijnse conflict verschuiven. Door dat doel blind na te streven, is het feit over het hoofd gezien dat de vluchtelingenstatus van de Palestijnen niet gebonden is aan UNRWA en is vastgelegd in een resolutie van de Algemene Vergadering die dateert van voor de oprichting van het agentschap.

De internationale gemeenschap staat nu op een tweesprong. In de ene richting ligt een wereld waarin we onze belofte om een politiek antwoord te geven op de Palestijnse kwestie hebben verbroken. Het is een dystopische wereld, waarin Israël als bezettingsmacht alleen verantwoordelijk is voor de bevolking in de bezette Palestijnse gebieden, waarbij de bezetting mogelijk wordt uitbesteed aan privé-actoren die nog minder verantwoording hoeven af te leggen aan de internationale gemeenschap.

In een andere richting ligt een wereld waarin de garanties van de op regels gebaseerde orde standhouden en de Palestijnse kwestie met politieke middelen wordt opgelost. Dat is de weg die momenteel wordt bewandeld door de Global Alliance for the Implementation of the Two-State Solution, geleid door het Koninkrijk Saoedi-Arabië, de Europese Unie en de Liga van Arabische Staten. Die inspanning, die het Arabische vredesinitiatief nieuw leven inblaast, heeft tot doel een onomkeerbare weg uit te stippelen naar een tweestatenoplossing en de capaciteit op te bouwen van een Palestijnse administratie die een toekomstige staat Palestina, met inbegrip van Gaza, zal besturen.

UNRWA is opgericht om die richting te ondersteunen. In afwachting van de oprichting van een Palestijnse staat, zal het agentschap van cruciaal belang zijn om ervoor te zorgen dat kinderen in Gaza niet veroordeeld zijn om in puin te leven, zonder onderwijs en zonder hoop. Geen enkele andere entiteit, behalve een functionerende staat, kan onderwijs bieden aan honderdduizenden meisjes en jongens, en basisgezondheidszorg aan miljoenen Palestijnen. Binnen het kader van een politieke oplossing kan UNRWA geleidelijk haar mandaat beëindigen, waarbij haar leraren, artsen en verpleegkundigen de arbeidskrachten worden van zelfstandige Palestijnse instellingen.

We hebben nog steeds de kans om een catastrofale toekomst af te wenden waarin vuurkracht en propaganda de wereldorde creëren en bepalen waar en wanneer mensenrechten en de rechtsstaat van toepassing zijn, als ze dat al zijn. De instrumenten en instellingen die nodig zijn om ons multilaterale systeem en de op regels gebaseerde orde te verdedigen en te versterken bestaan en zijn toereikend – we moeten alleen de politieke moed vinden om ze te gebruiken.

Deze opinie verscheen op 20 december 2024 in The Guardian. Philippe Lazzarini is Commissaris-Generaal van de Organisatie van de Verenigde Naties voor hulpverlening aan Palestijnse vluchtelingen in het Nabije Oosten (UNRWA).