“‘Meer dan 3400 Belgische wetenschappers: ‘Versterk de klimaatambities, en doe het nu!’’

CC Jason (CC BY-NC 2.0)

De bevolking komt massaal op straat om meer klimaatambitie te eisen van de overheid. Op basis van de feiten kunnen we als wetenschappers enkel besluiten: de actievoerders hebben groot gelijk. Het debat nu aangaan en collectief actie ondernemen is nodig om de overgang naar een koolstofneutrale maatschappij sterk te versnellen.

Als individu kan je al impact hebben door bijvoorbeeld minder vlees te eten en het vliegtuig te vermijden. Het is nu echter hoog tijd voor ingrijpende structurele maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen snel en drastisch te reduceren, en zo de opwarming van de aarde te beperken tot ruim onder 2 graden, en liefst tot 1,5 graad. Enkel zo kunnen we voorkomen dat klimaatverandering onze leefwereld verder ingrijpend verandert.

Dat klimaatverandering onze wereld sterk zal veranderen is geen doemdenken, maar louter gebaseerd op feiten. Hieronder zetten we de belangrijkste feiten op een rijtje:

1. De aarde warmt op. Wereldwijd is de gemiddelde temperatuur nu al met ongeveer 1°C gestegen (ten opzichte van de gemiddelde temperatuur tussen 1850 en 1900).

2. Zo goed als 100% van de waargenomen opwarming is te wijten aan menselijke activiteiten.

3. Al bij de huidige opwarming van ‘slechts’ 1°C worden we geconfronteerd met toenemende en sterkere weersextremen zoals hittegolven, droogtes en overstromingen. Naarmate de aarde verder opwarmt, zullen extremen steeds vaker voorkomen. Wanneer de opwarming boven 2 graden stijgt, neemt bovendien de kans enorm toe dat klimaatopwarming zichzelf gaat versterken. Een soort sneeuwbaleffect dus waardoor het nog warmer wordt.

4. Klimaatverandering beperken en zelfversterkende feedbacks voorkomen is hoogst noodzakelijk. Om klimaatopwarming te beperken tot 2 graden moet de uitstoot van CO2 met ongeveer 25% afnemen tegen 2030 en met zo’n 85% tegen 2050. Om onder 1,5°C te blijven, moet de uitstoot tegen 2050 zelfs netto gelijk zijn aan nul. Om dit nog te kunnen realiseren, moeten er NU onmiddellijk ingrijpende en structurele maatregelen genomen worden. Hoe langer we nu wachten om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, hoe groter de inspanningen die later nodig zijn om de opwarming (ruim onder) 2 graden te houden.

5. De huidige beleidsmaatregelen schieten sterk te kort om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. De CO2 uitstoot neemt wereldwijd nog steeds toe – we stoten dus niet minder uit, maar elk jaar meer en meer. Het omgekeerde van wat er moet gebeuren. Bovendien liggen de voorgestelde beleidsmaatregelen nog mijlenver van wat nodig is om de uitstoot drastisch te verminderen, en dat geldt zowel op lokaal als op Belgisch, Europees en mondiaal niveau. Met de voorstellen die momenteel op tafel liggen, stevent de wereld af op meer dan 3°C opwarming tegen het eind van de eeuw. Dat klinkt misschien weinig, maar de gevolgen zijn enorm.

6. Actie tegen klimaatverandering is economisch gezien veel voordeliger dan geen actie ondernemen. Op langere termijn liggen de kosten van niets doen veel hoger dan de investeringen om de uitstoot sterk te laten afnemen. Niets doen leidt tot enorme kosten, onder andere door schade van overstromingen, stormen en bosbranden. Extreme droogtes en daaruit volgende voedseltekorten kunnen in vele landen sociale onrust veroorzaken en tot wereldwijde migratie leiden. De overgang naar een uitstootvrije maatschappij is daarentegen economisch veel voordeliger en brengt zelfs extra jobs met zich mee. Bovendien bedragen de directe subsidies voor fossiele brandstoffen wereldwijd jaarlijks meer dan 500 miljard dollar. Dit bedrag, of zelfs slechts een gedeelte ervan, zou bijvoorbeeld de overgang naar een koolstofneutrale maatschappij vergemakkelijken.

7. Kennis en technologieën nodig om de CO2 uitstoot drastisch te reduceren bestaan reeds. Het vereist nu in de eerste plaats de politieke moed om de nodige structurele maatregelen te nemen en voluit in te zetten op de overgang (transitie) naar een maatschappij zonder uitstoot van broeikasgassen.

De transitie zal immers enkel mogelijk zijn als onder andere de voorziening van hernieuwbare energie snel en sterk wordt uitgebouwd, gebouwen energiecentrales worden in plaats van energieverslinders, de mobiliteit hervormd wordt, ontbossing hier en elders wordt tegengegaan en bomen worden aangeplant waar mogelijk, en als ook de uitstoot veroorzaakt door de enorme veestapel aangepakt wordt.

Het is hoog tijd voor verandering. En om alles te veranderen, hebben we iedereen nodig!

Deze investeringen bieden bovendien de kans op positieve verandering op allerlei andere vlakken. Denk bijvoorbeeld aan zuiverdere lucht en voldoende voedsel en drinkbaar water voor iedereen. Tenslotte is ook expliciete aandacht voor een rechtvaardige verdeling van de kosten en opbrengsten van de transitie noodzakelijk om een klimaatstrategie op koers te houden. Bij sociaal averse gevolgen, veronderstellen rechtvaardige klimaatambities ook een aanscherping van het sociaal beleid.

Het is hoog tijd voor verandering. En om alles te veranderen, hebben we iedereen nodig! De noodzakelijke emissiereducties kunnen enkel gerealiseerd worden wanneer effectieve en doordachte politieke maatregelen en gedragsveranderingen hand in hand gaan.

#Scientists4Climate. Ondertekend door 3473 academici (om 22:42 op woensdag 30 januari)