“‘Is Yasuni dood en begraven?’

In zijn toespraak vertelde Correa hoe hij zelf het project Yasuní-ITT aan de wereld had voorgesteld, in 2007. Yasuní is een Nationaal Park in het hart van het Ecuadoriaanse Amazonewoud met een onschatbare waarde aan biodiversiteit. Het herbergt verschillende inheemse bevolkingsgroepen waarvan een aantal in vrijwillig isolement leven. Maar in de ondergrond van dat ongerept stuk groen zit zwart goud. Het petroleumblok Ishpingo — Tiputini — Tambococha (ITT) beslaat 20 procent van de totale oliereserves van het land en zou naar schatting 900 miljoen vaten opbrengen.

Het voorstel van het Yasuní-ITT initiatief ging als volgt: Ecuador zou al de ruwe olie definitief in de grond laten op voorwaarde dat de internationale gemeenschap ter compensatie, op de helft van de geschatte opbrengst zou verzamelen en schenken, goed voor 3,6 miljard dollar. Dit volgens de logica dat de geïndustrialiseerde landen de grootste verantwoordelijken zijn voor de broeikasgassen en daar een compensatie voor moeten betalen.

Vragen

Sindsdien heeft het Yasuní-initiatief heel wat stof doen opwaaien. Vele landen toonden interesse, maar tegelijkertijd rezen er een heleboel principiële en praktische vragen.

Voor milieu-activisten en sociale organisaties over de hele wereld bracht het initiatief de hoop dat het ook anders kan. Maar de regering van Ecuador heeft veel bijkomende middelen nodig om het investeringsniveau van de afgelopen jaren op peil te houden. Zo is Ecuador onder meer heel wat miljoenen verplicht aan China, dat het land hielp bij deze grootschalige investeringen. Correa aasde al een tijdje op het openstellen van het ITT-gebied voor de olie-exploitatie, en haalt nu het argument aan dat, zes jaar na de lancering, het slechts 13 miljoen dollar heeft opgeleverd.

‘De vervuiler betaalt niet’

Met woorden “de wereld heeft ons in de steek gelaten” kondigde Rafael Correa op de nationale radio en televisie het einde aan van het ambitieuze milieuproject. “De hypocrisie van de wereld” was één van zijn belangrijke argumenten, waarbij hij verwijst naar de rijkste landen die het meest vervuilen en niet willen betalen voor het milieu. Hij zei dat de oliereserves 1,8 miljard dollar zullen opleveren, geld dat zal besteed worden aan armoedebestrijding, vooral in het Amazonewoud. Daarenboven verzekerde hij dat de exploitatie slechts 1 procent van het park zal aantasten.

De beslissing van de president is een slag in het gezicht voor de vele jongeren, milieu-activisten, inheemse en andere organisaties die zich jaren 200 procent hebben ingezet om Yasuní te ondersteunen, zowel in Ecuador als daarbuiten. Zo ook Acción Ecológica, partnerorganisatie van 11.11.11, die alles op alles had gezet om dit initiatief te promoten en zelfs te vermenigvuldigen. 11.11.11 zelf heeft verschillende inspanningen gedaan om de Belgische overheid warm te maken voor het project.

In een persconferentie hebben verschillende sociale organisaties hun steun herhaald aan het voorstel om de olie in de grond te laten. Ze wezen erop dat de enige verantwoordelijke voor de beperkte financiële toezeggingen de overheid zelf is, die jarenlang tegenstrijdige signalen de wereld instuurde rond het Yasuní-project. Bovendien kan volgens de organisaties het initiatief niet bestempeld worden als een mislukking, aangezien 80 procent van de bevolking in Ecuador ervoor kiest de olie in de grond te laten.

Freya Rondelez is coördinator Zuidkantoor Latijns-Amerika van 11.11.11.