‘Dromen van slachtoffers worden on hold gezet en zelfontplooiing gestopt. Om hen te beschermen?’

Saskia Van Nieuwenhove

© Kilian de Jager​

Saskia Van Nieuwenhove is dé journalistieke stem bij uitstek rond kwetsbare jongeren in Vlaanderen. Haar eigen verleden als kind dat opgroeide in instellingen heeft alvast één voordeel vandaag: ‘De jongeren stellen snel en makkelijk vertrouwen in mij, omdat ik affiniteit heb met hun situatie. En omdat ik mijn eigen verleden ook bekend maak.’

Beluister hier de podcast.

Enkele opvallende citaten:

‘De verontwaardiging waarmee ik chronisch leef en opsta, zorgt ervoor dat de druk en intimidatie [vanuit beleid of sector] als water van een eend blijft afvloeien.’

‘Ik lees wetten en rapporten, maar ik blijf ervoor kiezen om te spreken vanuit het perspectief van een kwetsbaar kind. Ik pik het niet als één kind uit de boot valt omdat het niet past binnen de kaders en categorieën die het beleid hanteert.’

‘Door de professionalisering van hulp en de enorme administratieve druk die daarmee samenhangt, krijg je wel steeds meer kinderen die uit de boot vallen.’

‘België mag fier zijn op het talent en het engagement van de begeleiders in de jeugdzorg. Maar door de professionalisering van hulp en de enorme administratieve druk die daarmee samenhangt, krijg je wel steeds meer kinderen die uit de boot vallen. En dat is onaanvaardbaar voor een rechtsstaat, een beschaving, een rijk land.’

‘De groep jongeren die het meest kwetsbaar is, zijn degenen die geen “context” hebben: jongeren die geen ouders of familie meer hebben of er volledig van afgesneden zijn, omwille van agressie- of verslavingsproblemen, omwille van het feit dat papa een Syriëstrijder is, … Jordi was zo een compleet alleenstaande jongere. Zij dreigen als ze 18 worden helemaal in een zwart gat van kwetsbaarheid te verdwijnen, terwijl ze juist dan extra ondersteuning nodig hebben.’

‘De zelfmoord van mijn zus was duidelijk een wanhoopsdaad als gevolg van de kwetsbaarheid uit ons verleden. En dan kwam de eenzame dood van Jordi, een jongen waarvoor ik gedurende 15 maanden 18 verschillende diensten om hulp en ondersteuning gevraagd. Toen heb ik de theorie dat je té nabij of té betrokken kan zijn overboord gegooid.’

‘Het voorbije anderhalf jaar heb ik acht meisjes in huis gehad die allemaal uit de jeugdprostitutie komen. Een van hen heeft een dossier met 42 onrustwekkende verdwijningen. Een ander meisje werd als onhandelbaar opgegeven door jongerenwelzijn. Zij hunkeren naar een gezinsvervangende thuis, naar affectie en affiniteit ook. Als je dat kan geven, gaan ze ontzettend goed en snel vooruit.’

‘Die hunkering maakt hen ook extra kwetsbaar voor de netwerken rond loverboys. 9 op 10 van de slachtoffers zijn meisjes uit instellingen en met name meisjes die geen contact meer hebben met mama of papa. Dat vermindert ook nog eens de kans of effectiviteit op verdwijningsberichten.’

‘De verhalen en ervaringen van deze meisjes dwingen mij mijn eigen artikels en reportages te herzien. Ik was altijd nog veel te optimistisch. Twee van de meisjes die bij mij logeren zijn na jaren verblijf in een gemeenschapsinstelling bijvoorbeeld zonder kindergeld –terwijl ik altijd dacht dat zoiets wettelijk onmogelijk was. Ze hebben ook geen ziekteverzekering.’

‘Meisjes die uit de misdaadmilieus ontsnappen worden de facto opgesloten – voor hun eigen veiligheid, maar tegelijk blijven sommige daders wel vrij rondlopen’.

‘Meisjes die uit de misdaadmilieus ontsnappen worden dan de facto opgesloten – voor hun eigen veiligheid, maar tegelijk blijven sommige daders wel vrij rondlopen. Daardoor worden hun dromen on hold gezet en hun zelfontplooiing gestopt. En dan schrikken wij als deze pubers “onhandelbaar” en “agressief” worden. Het gerechtelijke systeem rekent hen vaak ook drugsgebruik of drugsgerelateerde feiten aan, terwijl ze door de pooiers gedwongen werden om die drugs te nemen omdat ze anders die serie klanten niet zouden ondergaan.’

‘Politiek is een raar beest. Zelfs een minister van Welzijn die de problematiek van gedwongen jeugdprostitutie ernstig neemt en mijn aanpak steunt, weet dat één incident met een experiment als het mijne zijn politieke dood kan betekenen. Alleen: kunnen we daarom de 39 erkende slachtoffers van loverboy-netwerken aan hun lot of de ontoereikende instellingen overlaten?’

‘Deze meisjes hebben allemaal recht op een schadevergoeding, maar geen enkele van hen heeft daar al iets van gezien. De vonnissen blijven wat burgerlijke opvolging niet opgevolgd. Een van de meisjes bij mij thuis mocht in de instelling zelfs geen contact hebben met haar advocaat, zogezegd om het beroepsgeheim niet te schenden. Dat begrijp je toch niet meer.’

‘De mannen die de meisjes online aanspreken en proberen te verleiden, zijn zo goed georganiseerd dat ze ook de privésituatie van hun slachtoffers heel goed kennen. Ze gebruiken die kennis –over jongere zusjes of broertjes, bijvoorbeeld: waar die geplaatst zijn, hoe ze heten…- om de slachtoffers te chanteren en te verplichten door te gaan eens ze onder dwang in de prostitutie zitten.’

Deze podcast kwam tot stand in samenwerking met BRUZZ.