‘De techniek is er, de nood ook. Het is tijd om de wereld te veranderen.’

Bij het betreden van de kelder zien we drie bassins. In het grootste, meest rechtse, zitten vijf meervallen van ongeveer een kilo.

Links daarnaast staan twee kleinere bassin die garnalen bevatten. De beestjes zijn momenteel 2,5 maand oud, maar zullen in de volgende maanden groeien tot wel dertig centimeter.

Uiterst links liggen pvc-buizen horizontaal onder roze LED-lampen. Tot een week geleden groeide basilicum welig onder de lampen. Nu valt vooral het buizensysteem dat alle onderdelen met elkaar verbindt op.

‘Ik denk dat wij de enige zijn wereldwijd met deze specifieke opstelling, maar je weet nooit dat een Japanner momenteel gelijkaardige tests uitvoert in een kelder.’

© Kaja Verbeke​

Het is een uitdaging voor de oprichters van Urban Smart Farm, Pascal De Bondt en communicatieverantwoordelijke Kenny Vandenbroucke, om de werking van de installatie zonder al te technische termen uit de doeken te doen. ‘Door deze buizen loopt het afvalwater van de meervallen in de bassins van de garnalen, die uit de uitwerpselen van de meervallen voedingsstoffen halen. Dit is de eerste waterfilter. Via een tweede filtersysteem, een biofilter vol nuttige bacteriën, komt het intussen gezuiverde water bij de planten terecht’, aldus De Bondt.

Proceswater wordt dus zodanig gezuiverd dat het opnieuw bruikbaar is, waardoor het water in principe oneindig kan circuleren. Af en toe moet wel kleine hoeveelheden water worden toegevoegd omdat planten het water opnemen en verdampen om zichzelf af te koelen.

We kunnen spreken van een volledig gesloten circuit zonder afvalstoffen of waterverlies.

Ook het omgekeerde proces, de planten die zorgen voor voedingsstoffen voor de vissen, is mogelijk, vertelt Vandenbroucke. ‘Op de resten van de planten worden immers larven gekweekt, de black soldier fly, die vervolgens als voedsel wordt gegeven aan de garnalen en de meervallen.’

We kunnen dus spreken van een volledig gesloten circuit zonder afvalstoffen of waterverlies. De installatie is dus niet alleen ecologisch verantwoord, ze is ook financieel voordelig.

‘Ik denk dat wij de enige zijn wereldwijd met deze specifieke opstelling, maar je weet nooit dat een Japanner momenteel gelijkaardige tests uitvoert in een kelder’, lacht De Bondt.

Korte keten

Om plaats te besparen gebruiken de pioniers ook vertical farming waarbij planten niet horizontaal maar verticaal in verschillende lagen worden gekweekt. Met LED-verlichting kan je immers het hele jaar door planten kweken op een energiezuinige manier. ‘Je kan ten eerste meer licht geven dan buiten en ten tweede is het licht volledig consistent en controleerbaar’, aldus De Bondt. ‘Aangezien grond steeds duurder wordt, is het ook logisch om in de hoogte te gaan produceren. Als je dat doet in de stad zit je meteen ook dichtbij je cliënten.’

Op deze manier kan vervolgens worden bespaard op de transportkosten, en het is tevens opnieuw een meevaller voor onze planeet. Het doel is om binnenkort restaurantuitbaters uit het Gentse duurzame vis en planten aan te bieden. Welke planten zullen beschikbaar zijn, is nog niet helemaal duidelijk.

‘We willen ons alleszins focussen op exotische, iets verfijnde soorten die er speciaal uitzien en smaken. We willen dus kiezen voor producten met een gastronomische waarde’, benadrukt Vandenbroucke. De meervallen worden vervangen door tilapia.

Het idee van zoetwatergarnalen van bij ons, is een unicum en slaat al aan bij de restaurantuitbaters. De producten zullen bovendien geheel in Gentse stijl worden geleverd: met bakfietsen. Voor deze duurzame manier van produceren en transporteren wonnen De Bondt en Vandenbroucke in december nog de Korte Keten wedstrijd 2015 van Stad Gent.

Zeecontainers op DOK

Maar planten onder LED-lampen kweken en vissen die niet in hun natuurlijk omgeving opgroeien, dat moet wel te merken zijn aan de smaak. ‘Niet echt’, verzekert De Bondt ons. ‘Je kan de smaak van planten dan wel wat beïnvloeden door de kleur van de LED-lampen, toch ligt de smaak van planten over het algemeen genetisch vast. De vissen laten we enkele dagen voor consumptie zwemmen in zuiver water zodat ze volledig gereinigd verkoopbaar zijn.’

Binnen enkele dagen construeert Urban Smart Farm de installatie voor het eerst op een commerciële wijze. Op het tijdelijk braakliggende terrein DOK komen grote zeecontainers die de kleine bassins vervangen. Geïnteresseerden kunnen daar vanaf mei een kijkje nemen.

Of De Bondt dit ooit had gedacht toen hij een jaar geleden begon met een proefopstelling in zijn tuin, betwijfelen we. ‘Ik kreeg wel meteen mooie resultaten en ben dan al snel met proefcentra beginnen praten’, zegt De Bondt. Lezen dat de mensen van Growing Underground aan vertical farming doen in schuilkelders van WOII onder de Londense metro gaf de doorslag om dit serieus te nemen. ‘De techniek is er, de nood ook. Het is tijd om de wereld te veranderen.’

U bent gewaarschuwd.