Duterte schendt mensenrechten van Filipijnse inheemse volkeren

Phil Warren CC BY 2.0​

Een maand voor toenmalig burgemeester van Davao, Rodrigo Duterte, op 30 juni 2016 president van de Filipijnen werd, was een periode van hoop voor de inheemse bevolking van het land. Als presidentskandidaat hekelde Duterte immers ‘het probleem van de grote mijnindustrie die het land vernietigt.’ Vandaag staat hij volledig achter de uitverkoop van inheems gebied aan de privébedrijven.

‘We zijn erg tevreden dat Rodrigo Duterte onze volgende president wordt. Vanaf nu kunnen we huiswaarts keren en plannen maken om ons leven weer op te bouwen’, verklaarde de Lumad leider Datu Kaylo Bontulan uit Mindanao destijds.

In die periode waren inheemse volkeren regelmatig het slachtoffer van intimidatie, vervolging en lastercampagnes. De Lumads (de gemeenschappelijke naam voor de inheemse volkeren in het Zuiden van de Filipijnen) werden gedwongen hun dorpen te verlaten. Paramilitaire anticommunistische groeperingen en overheidstroepen brandden hun huizen en scholen plat en vermoordden hun leiders.

President Duterte beloofde hen soelaas te brengen en hen te beschermen. Maar vandaag, twee jaar later, zijn de inheemse volkeren echter nog steeds het slachtoffer van dezelfde verschrikkingen. Tijdens de persconferentie, na zijn State of the Nation Adress in 2017, dreigde president Duterte zelfs hun land en scholen te bombarderen.

Antiterreur als rookgordijn

Volgens de statistieken van Filipijnse de overheid telt het land meer dan 11 miljoen inheemsen. Deze bevolkingsgroepen behoren tot de meest kwetsbare in de samenleving. Ze lopen het risico uitgebuit te worden door private bedrijven en worden beroofd van de natuurlijke rijkdommen op hun het land van hun voorouders.

In het centrale gedeelte van het eiland Luzon, werden 20.000 Aeta families ontheemd om plaats te ruimen voor ‘The New Clark City’, een ontwikkelingsproject dat de “stad van de toekomst” moet worden. Een groot deel van de voorouderlijke gebieden van de Aeta, meer dan 35.000 hectaren bos en landbouwgrond, staan onder toezicht van de Bases Conversion and Development Authority van de overheid. Deze worden herbestemd voor gebruik.

‘Volgens de Dumagat zijn de antiterreuroperaties slechts een rookgordijn zijn voor het project van de overheid voor de New Centennial Dam’

Ook de culturele tradities van de Dumagat worden vernietigd door gedwongen ontheemding. De tijdelijke hutten die ze traditioneel tijdens de zomer opzetten, gekend als Talikod Mundo, dienen vandaag als evacuatiekampen.

Honderden Dumagat-families zijn immers geëvacueerd nadat hun gemeenschappen belegerd werden in het kader van antiterreuroperaties. Gedurende deze operaties werden twee Dumugat boeren ontvoerd en gearresteerd. Militaire officieren dwongen hen om dode soldaten te dragen, waarna de boeren beschuldigd werden van de moord op deze soldaten.

Volgens de Dumagat zijn de antiterreuroperaties slechts een rookgordijn zijn voor het project van de overheid voor de New Centennial Dam. Deze dam zou 28.000 hectare van hun land innemen. Het project zal niet alleen de Dumagat van hun land verjagen, maar ook de Agta en de Remontado. Het project zou het omringende ecosysteem van de Sierra Madre Mountain bergketen, die zich uitstrekt van de provincie Quezon naar verschillende nabije regio’s, ernstig verstoren.

Miljoenencontract met Chinese ontwikkelaars

Nadat de vredesgesprekken met de communistische rebellen in de Filipijnen werden afgebroken, groeide de vijandigheid tegenover de inheemse bevolking exponentieel. Onder het mom van bedreiging van de vrede en staatsveiligheid, werd de krijgswet uitgeroepen in Mindanao, wat de de situatie van de inheemse bevolking nog verergerde.

Tegelijkertijd verklaarde Duterte de voorouderlijke gronden aan buiten- en binnenlandse investeerders over te dragen. De gronden zullen worden gebruikt voor mijnbouw, palmolieplantages en energieprojecten. Vaak gaat het om buitenlandse multinationale bedrijven en industrie. De strategie sluit perfect aan bij het aanhalen van de relaties met de buitenlandse supermachten als de Verenigde Staten en China.

President Duterte voert met de VS gezamenlijke militaire oefeningen uit. China staat dan weer garant voor miljoenen dollars aan kredieten om de infrastructuurprojecten van de Filipijnse regering te financieren. Opvallend is wel dat het binnenstromen van de kredieten samenvalt met de gewijzigde houding van de regering ten aanzien van de inheemse bevolking.

Aan de noordelijke kant van de Filipijnse archipel, in de bergachtige Cordillera-regio, lopen ook de Igorot de kans het slachtoffer te worden van massale economische ontwrichting en vernietiging van hun voorouderlijke gronden. De president ondertekende dit jaar een miljoenencontract met Chinese ontwikkelaars voor het Chico River Pump Irrigation Project.

‘Er is geen sprake van Free, Prior, and Informed Consent (FPIC) voor dit project -dit houdt in dat de bevolking vooraf met kennis van zaken haar goedkeuring voor ontwikkelingsprojecten op voorouderlijke grond of het ontginnen van natuurlijke hulpbronnen uit het grondgebied van de inheemse bevolking. Het contract werd eenvoudigweg ondertekend’, verklaart Windel Bolinget, voorzitter van de Cordillera People’s Alliance, een alliantie van volksorganisaties en inheemse gemeenschappen in de Cordillera. ‘Het plunderen van onze rivieren en natuurlijke hulpbronnen is pure tirannie’, voegt hij er nog aan toe.

Het Chico River Project is slechts één van de vele houtkap-, mijnbouw-, dam- en ontginningsprojecten in de Cordillera. Ze bedreigen en ondermijnen het recht van de Igorot op hun voorouderlijke gronden. Maar wanneer de inheemse bevolking zich verzet, antwoordt de staat met nog meer bedreigingen en politieke vervolging.

Vreemdeling zonder papieren

Sinds februari 2017 vonden verschillende mensenrechtenschendingen plaats in de regio. Het gaat dan om buitengerechtelijke arrestaties en opsluiting door de politie, lastercampagnes tegenover progressieve organisaties, bombardementen, voedselblokkades, verhoogde bewaking in de gemeenschappen, intimidatie van individuen, arrestaties op basis van verzonnen aanklachten en inbraken in de huizen van mensenrechtenactivisten.

Op 29 april werd Mark Anthony Ventura, een katholieke priester in de provincie Cagayan neergeschoten door twee mannen op een motorfiets.

Zelfs geestelijken die bekend staan om hun tegenstand tegen de mijnen en hun steun voor de inheemse bevolking worden niet gespaard. Nadat hij de kerkdienst van 29 april had afgesloten, werd Mark Anthony Ventura, een katholieke priester in de provincie Cagayan, neergeschoten door twee mannen op een motorfiets.

Eerder diezelfde maand, werd zuster Patricia Fox, van de Notre Dame de Sion Congregatie, door medewerkers van het Bureau of Immigration onterecht gearresteerd en vastgehouden. Zij werd ervan beschuldigd een “vreemdeling zonder papieren” te zijn en deel te nemen aan “politieke activiteiten.”

‘Er bestaat geen twijfel over dat er een verontrustende trend is waarbij geestelijken worden vervolgd omwille van hun engagement voor de mensenrechten. We eisen dat er een einde komt aan deze moorden, en aan de straffeloosheid die hiermee gepaard gaat’, benadrukte de nationale mensenrechtengroep Karapatan in een verklaring.

Beloofde ontwikkeling

Wanneer de regering wordt aangesproken op haar aanvallen ten aanzien van de inheemse bevolking, die ze ervan verdenkt gelinkt te zijn aan de rebellen en de opstandelingen, dan spitst het discours er zich op toe dat buitenlandse investeringen in het voorouderlijk land ontwikkeling zullen brengen. Op die manier zouden ze de inheemse gemeenschappen uit de armoede halen waardoor ze niet langer in opstand zouden komen tegen de regering.

‘Als het aantal jobs in de Lumad gemeenschappen stijgt, dan zal hun [communistische New People’s Army] invloed verdwijnen’, verklaart Harry Roque woordvoerder van president Duterte.

Deze argumentering ligt aan de grondslag van de massale ontheemding en sociale problemen bij de inheemse volkeren.

Dit anti-opstand discours is veranderd in een anti-terreur campagne van de overheid nadat het Filipijnse ministerie voor Justitie een “terroristenlijst” publiceerde. Op de lijst staan meer dan 600 namen, waaronder ten minste 30 inheemse activisten en welzijnswerkers. De mensenrechtenorganisatie Karapatan ziet de terroristenlijst als een voorwendsel voor meer politieke repressie, om ‘angst en paniek te zaaien onder de tegenstanders van Duterte.’

Twee jaar na zijn hoopvolle verklaring uit dezelfde Lumad leider Datu Kaylo Bontulan Mindanao zijn ongenoegen. ‘Wij zijn erg teleurgesteld in President Duterte’s regering, die onze Lumad vrienden blijft aanvallen en vermoorden. Stop de aanvallen en pak de basisbehoeften van de mensen aan. Respecteer de inheemse bevolking en hun voorouderlijke gronden.’

De Provincie Oost-Vlaanderen en Solidagro werken al meer dan 20 jaar samen met de netwerkorganisatie CDPC (Center for Development Programs in the Cordillera) in de regio Cordillera in de Filipijnen. Samen ondersteunen zij lokale ontwikkelingsprocessen in de Cordillera. De Provincie Oost-Vlaanderen steunt ook de inheemse bevolking in haar legitieme strijd voor het recht op een duurzame ontwikkeling.