India kampt met ernstige ziektegolf door extreem vervuilde lucht

In Delhi is het zicht vaker wel dan niet beperkt door een gele waas. Mensen begeven zich hoestend en zuchtend door de stad.

public domain (CC0)

‘Vandaag is best een schone dag!’ zegt parkeerwachter Jumerati door zijn mondkapje. Hele dagen dirigeert hij auto’s naar de juiste parkeerplek. Achter hem raast het verkeer over de snelweg. Riksja-chauffeur Uday Singh knikt. ‘De vervuiling is vandaag niet zo erg als gisteren. Daar rijdt het probleem,’ zegt hij, terwijl hij naar passerende Uber-taxi’s wijst. ‘Er zijn veel te veel auto’s. Ik rijd in ieder geval op gas.’

Tien van de vijftien steden met de ergste luchtvervuiling ter wereld bevinden zich in India. In 2017 stierven 1,24 miljoen Indiërs aan ziektes veroorzaakt door luchtvervuiling, vooral aan longkanker. Dat is 1 op 8. Volgens het Indiase onderzoeksbureau Centre for Science and Environment (CSE) is luchtvervuiling inmiddels doodsoorzaak nummer drie.

‘Ik zie een alarmerende stijging van patiënten met astma, bronchitis, longemfyseem en longkanker’
Arvind Kumar, longchirurg

In steden als Delhi is luchtvervuiling geen abstract gegeven meer. Vaker wel dan niet is het zicht beperkt door een gele waas. Hoestend en zuchtend begeven mensen zich door de stad. Elke ademhaling is een aanslag op je gezondheid en verkort je levensverwachting.

De fijnstofwaarde op het moment dat ik deze tekst schrijf, is 120 PM2.5. Dat zijn 120 toxische deeltjes per kubieke meter. Voor een stad als Delhi is dit een gemiddelde dag. In de wintermaanden kan het gehalte oplopen tot boven 500 PM2.5.

De meest beruchte maanden zijn oktober en november. Door een duivelse mix van omstandigheden hangt de lucht dan vol fijnstofdeeltjes. Door de lage temperatuur stijgt de lucht niet op en blijft industriële uitstoot hangen. En omdat in deze periode ook het vuurwerkfeest Diwali plaatsvindt en boeren in omliggende staten restanten van hun geoogste velden afbranden (bij gebrek aan afvalverwerkingsmachines), transformeert Delhi in een gaskamer.

‘Gezonde, jonge mensen’

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kan een mensenlichaam maximaal een waarde van 20 PM2.5 verdragen. Hogere waarden tasten de gezondheid aan. Dit jaar had Delhi ook in mei dagen waarop meer dan 500 PM2.5 werd gemeten.

‘Onmenselijke waarden,’ aldus Arvind Kumar, longchirurg van Sir Ganga Ram ziekenhuis. Hij ziet een alarmerende stijging van patiënten met astma, bronchitis, longemfyseem en longkanker in zijn praktijk.

‘Voorheen waren mijn patiënten rokende oudere mannen. Maar met name de afgelopen vijf jaar zie ik een zorgwekkende toename van gezonde, niet-rokende jonge mensen, in het bijzonder vrouwen, die last hebben van luchtwegaandoeningen. Nu is meer dan de helft van mijn patiënten niet-roker. Ruim zeventig procent daarvan is jonger dan vijftig jaar. Ook zien we steeds meer kinderen met longkanker.’

‘Te laat’

‘Mensen realiseren zich niet hoe ernstig dit probleem is. Let wel, de mensen die zich vandaag bij me aanmelden zijn niet ziek van de lucht van gisteren. De longziektegolf die zich nu openbaart, is veroorzaakt door de vervuiling van het vórige decennium. Tien jaar geleden zagen we de eerste tekenen van deze epidemie.’

‘Omdat de luchtvervuiling sindsdien alleen maar is toegenomen, verwachten we de komende tien jaar een ernstige ziektegolf. Voor veel mensen die nu dagelijks de toxische lucht inademen, is het al te laat.’

Recente studies bevestigen vermoedens dat fijnstofdeeltjes doordringen tot in alle organen, zelfs in de hersenen. Dat kan dementie en ziektes als Parkinson veroorzaken. Ook kan blootstelling aan luchtvervuiling leiden tot verminderde vruchtbaarheid en misvormingen bij geboorte en miskramen, aldus wetenschappers van het Forum of International Respiratory Societies in het vakblad Chest.

Economische impact

‘Elke dag zie ik het leed dat luchtvervuiling veroorzaakt,’ zegt longchirurg Kumar. Sinds enkele jaren zet de arts zich in voor bewustwording van de gevolgen van luchtvervuiling. Hij doet ook onderzoek.

‘De media noemen het aantal dodelijke slachtoffers, maar niemand heeft het over de aantallen die ziek worden van luchtvervuiling en daardoor geen bijdrage kunnen leveren aan de maatschappij. Steeds meer jonge mensen zullen hulpbehoevend zijn, doordat ze verminderde longcapaciteit en hartproblemen hebben.’

‘Luchtvervuiling tast hersenontwikkeling aan. Kinderen zullen opgroeien met groeiachterstand en longziektes. Dit heeft ook een economische impact. De laatste jaren probeer ik hier aandacht voor te vragen, want ik hoop dat bewustwording ertoe zal leiden dat burgers bij de overheid sterker aandringen op maatregelen die luchtvervuiling tegengaan.’

Radicale energie-omslag nodig

Sinds de economische groei van de jaren 1990 kunnen miljoenen Indiase huishoudens genieten van het comfort van een koelkast, wasmachine, airconditioner en een auto.

De Indiase overheid heeft een plan van aanpak. In vijf jaar moet de vervuiling in 201 Indiase steden verminderd zijn met 30%.

Parallel aan de economische groei is de behoefte aan energie exponentieel gestegen. Hoewel India ook inzet op schone energie is fossiele brandstof de voornaamste energiebron voor de zo gewenste economische groei.

‘De overheid is bezig om luchtvervuiling terug te dringen,’ vervolgt longchirurg Kumar. ‘Maar ze doen veel te weinig, mede omdat mensen klagen over maatregelen die hun leven ongemakkelijk maken. De enige oplossing is een radicale omslag van een economie die is gebaseerd op fossiele energie naar een duurzame economie. Niet morgen, maar vandaag. En niet alleen India. Dit is een probleem dat mondiaal aangepakt moet worden.’

Een schoneluchtplan voor India

De Indiase overheid heeft een plan van aanpak: het National Clean Air Program. In vijf jaar moet de vervuiling in 201 Indiase steden met 30% zijn verminderd.

Er zijn projecten opgestart die de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen stimuleren. De overheid zet in op de verbetering van vuilverbranding, van openbaar vervoer en de verkoop van elektrische auto’s. Ook zijn er plannen om boeren alternatieven te bieden, zodat ze hun velden niet meer afbranden.

‘Het National Clean Air Program zet wel alle problemen en oplossingen op een rij,’ stelt Anumita Roy Chowdhury, hoofd onderzoek van het CSE. ‘Maar het is een zwak plan omdat er geen urgentie in zit. Het zijn voornemens zonder tanden. Er is geen controlesysteem en er zijn geen consequenties als overheden doelstellingen niet halen. Bovendien legt het plan de bal bij de steden zelf, terwijl veel problemen nationaal of regionaal moeten worden aangepakt.’

‘Absolute prioriteit is het terugdringen van de uitstoot van kolencentrales’, zegt Roy Chowdury. ‘De overheid moet ervoor zorgen dat maximale uitstoot wordt nageleefd. Tegelijkertijd moet er een stappenplan komen om oude energie af te schaffen en over te stappen op duurzame energie. Met een harde tijdlijn, controle en handhaving. Dat ontbreekt nu.’

Helm met ingebouwde luchtfilter

‘Steeds meer mensen wagen zich niet meer naar buiten zonder mondmaskers met filter. Mensen die zich geen kostbaar masker kunnen veroorloven knopen een hoofddoek voor hun mond en neus.’

Trent McBride

Ondanks de enorme uitdaging ziet Roy Chowdury lichtpuntjes: ‘De overheid heeft de koolcentrales rondom Delhi gesloten en het openbaar vervoer is overgegaan op het schonere gas. De uitstoot is in Delhi het afgelopen jaar niet langer toegenomen. Ik hoop dat de nieuwe overheid de plannen die er liggen, doorzet. En consequenties verbindt aan niet-gehaalde doelstellingen.’

Leven in een schone lucht is een voorrecht geworden. Iedereen die het zich kan veroorloven heeft zijn woon- en werkomgeving op de millimeter van de buitenlucht afgesloten en in elke ruimte een airpurifier geplaatst.

Er zijn brommerhelmen en auto’s met ingebouwde luchtfilters. Steeds meer mensen wagen zich niet meer naar buiten zonder mondmaskers met filter. Mensen die zich geen kostbaar masker kunnen veroorloven knopen een hoofddoek voor hun mond en neus.

‘Cosmetische maatregelen,’ schampert longarts Kumar. ‘Je kunt zo’n masker niet de hele dag dragen. Het geeft amper bescherming. Leven met air purifiers is slechts een dure escapistische oefening. De enige echte oplossing is de lucht schoon maken.’