“‘Bericht uit de hoofdstad van Burkina Faso’
Op de vierde dag na de brutale gijzeling van president Kafando en premier Zida en de staatsgreep die daar een dag later op volgde, is Ouagadougou een vreemde belegerde stad. Mensen doen – zo goed en zo kwaad als dat kan – alsof er niets aan de hand is. Vanmorgen slalommen moto's en een enkele auto door de gebarricadeerde straten. Er is meer leven dan gisteren, maar de sfeer is zwaar en grimmig.
Ik blijf koppig proberen om Le Foyer open te houden. Gisteren moest ik dat net voor de middag al opgeven. Vandaag lijkt het iets beter te gaan. Mensen zijn blij een plek te vinden waar ze een kopje thee en een bord rijst kunnen krijgen. Onderweg vanmorgen hebben Armel en ik zowaar een broodverkoper gevonden, met brood van gisteren, dat wel, maar toch.
Lees ook: Wie zit er achter de staatsgreep in Burkina Faso?
We slaagden er ook in om de moto vol te tanken en wat verse groenten te kopen. De honger kunnen we de eerstkomende dagen dus wel te lijf. Binnenkort gaat bij ons thuis wel het licht uit, want de prepaid Cashpower voor de elektriciteit is bijna op, en de deuren van de Sonabel zitten al sinds woensdagmiddag potdicht. Zien hoe we dat straks uitgelegd krijgen aan onze kleuters, van dat nachtlampje dat het niet meer doet… En dat dat eigenlijk niets is, vergeleken bij de vrouwen die sterven tijdens de bevalling omdat de materniteiten dicht zijn, en bij de kinderen die doodziek liggen te ijlen omdat de apotheken niet open zijn én niet meer bevoorraad worden met medicijnen tegen malaria.
La fréquence de la résistance
Mensen praten, overleggen, proberen te begrijpen, wisselen de weinige beschikbare informatie uit. Vannacht is het signaal van de vrijdagochtend opgerichte stadsradio ‘Fréquence de la Résistance’ alweer verdwenen. Afgesloten door de militairen van de RSP. De telefoonnetwerken werken maar af en toe. Het internet ontsnapt voorlopig aan hun controle.
Een uitputtingsslag?
Er gaan geruchten dat de RSP langzaam aan verzwakt geraakt. Hier en daar zouden soldaten aan het deserteren zijn en in dialoog gaan met de jongeren op de barricades in de wijken. Het lijkt aannemelijk dat ze het niet eeuwig gaan kunnen volhouden, niet dag en nacht, niet met 1300 man en vrouw, niet gezien het feit dat ze alleen in Ouagadougou aanwezig zijn.
In alle andere grote en kleine steden van het land groeit het verzet. Mensen komen massaal op straat, ook tijdens de avondklok, en worden daarvoor niet aangepakt door de gendarmerie of het leger. Officieel heeft dat leger nog altijd geen kant gekozen. Overal in het land houden de militairen zich schuil in hun kazernes. Het onbegrip daarover groeit maar de vastberadenheid voor de strijd wordt er niet kleiner om.
Terreur
Tegelijk gaat de terreur verder. Gisteren kwam het tot hevige gevechten tussen manifestanten en militairen van de RSP, in alle wijken van de stad. De RSP schrikt er niet voor terug om de moto’s van de manifestanten in brand te steken, om genadeloos slagen uit te delen en om af en toe ook eens niet in de lucht te schieten.
’s Nachts gaan de gewelddadige patrouilles gewoon door. Wie niet binnen is voor de avondklok is er geweest. Vannacht werd het huis van Sams’k le Jah, één van de leiders van de burgerbeweging Balai Citoyen, in brand gestoken. Ook de politieke oppositieleiders zouden geviseerd worden.
De generaal speelt cavalier seul
Gilbert Diendéré speelt intussen vrolijk cavalier seul, alsof alles al verworven is. Hij kondigde vanmorgen een nieuwe transitie van één jaar aan, tijd voor de ‘uitgeslotenen’ van de CDP (de partij van Blaise Compaore) om zich te organiseren voor werkelijk ‘inclusieve’ verkiezingen. Hij liet president Kafando ‘vrij’ maar erkent hem niet langer in zijn functies en houdt hem onder zware bewaking thuis. Van premier Zida is er geen enkel nieuws. De politieke oppositie en de kandidaten voor de presidentsverkiezingen zwijgen.
De internationale gemeenschap veroordeelt, maar houdt het bij woorden. De Afrikaanse Unie gooide Burkina Faso er gisteren uit. De Senegalese president Macky Sall, huidig voorzitter van de CEDEAO (Unie van West-Afrikaanse Staten), kwam gisteren aan in Ouagadougou, onderhield zich twee uur met putschist Diendéré en verklaarde vervolgens dat de situatie ‘complex’ is en dat er ‘niet meteen’ een oplossing verwacht kan worden.
Minimaliseren
Frankrijk en de VS zitten in een lastig parket.
Het is opvallend hoe in de westerse media – France 24 voorop – deze zeer ernstige crisis geminimaliseerd wordt, terwijl de vreedzame volksopstand van vorig jaar door diezelfde media meteen werd afgedaan als een staatsgreep en een bijna-burgeroorlog. Frankrijk en de VS zitten in een lastig parket, nu Gilbert Diendéré, de man die ze jarenlang hebben ondersteund en verdedigd, omdat hij zo onmisbaar lijkt in de strijd tegen het terrorisme in de Sahel, op grote schaal misdaden tegen de menselijkheid aan het begaan is.
De Burkinabè staan er – voor de zoveelste keer – alleen voor. Met hun blote handen, hun barricades gemaakt uit alles wat ze kunnen vinden (autobanden, tafels, vuilnisbakken, takken, reclameborden) en hun liefde voor het vaderland. Want nan laara, an saara (als we blijven zitten, gaan we eraan)!