“‘Wil de N-VA straks ook nog het kookboek van de Boerinnenbond weg?’

Het voortreffelijke tijdschrift MO*, dat sommige lezers misschien niet helemaal onbekend is, wijdt in zijn jongste papieren editie eenenveertig bladzijden aan het middenveld. Dat is 43 procent van het hele boekje, niet niks dus.

De redactie zond zonen en dochters uit naar Polen en Turkije, naar Thailand en de Filippijnen, naar Zimbabwe en Brazilië. De hoofdredacteur zelve sprak met de briljante mevrouw die secretaris-generaal is van een internationale alliantie van middenveldorganisaties en de Latijns-Amerikaspecialiste sprak met een Latijns-Amerikaspecialist die werkt in Louvain-la-Neuve en Parijs.

De overkoepelende titel luidt: Verliest het middenveld zijn stem? Eén bijdrage gaat over België: Integratie: de grote verdwijntruc.

Ik schrijf hier geen promotiepraatje voor MO*, reclame maken is niet mijn sterkste zijde. Maar het toeval wil dat ik tijdens de week waarin ik het nieuwe MO*Magazine in mijn brievenbus kreeg, volgende kop las op de voorpagina van de krant De Morgen (4 september 2019): 'Middenveld vreest Vlaamse besparingen'.

Het artikel onder de kop meldt dat 78 organisaties een open brief schrijven omdat zij hevig verontrust zijn over één zinnetje in de onderhandelingsnota die de N-VA heeft voorgelegd aan de partijen waarmee ze een Vlaamse regering wil vormen. De passage was al in augustus bekend geraakt, maar, ik beken, ze is me toen ontgaan.

Als de berichtgeving klopt, en ik heb voorlopig geen reden om daar aan te twijfelen, zou Vlaanderen volgens de nota organisaties die gebaseerd zijn op herkomst of levensbeschouwing niet langer ondersteunen. Laat dat even tot u doordringen. Levensbeschouwing. Herkomst.

Je hoeft geen socioloog of historicus zijn om het te weten dat het Vlaamse verenigingsleven vrijwel integraal afstamt uit de oude tijden van de verzuiling

Herkomst. Levensbeschouwing. Dat is gigantisch. Dat is om te beginnen het halve, zo niet het hele Vlaamse verenigingsleven. Je hoeft geen socioloog of historicus zijn om te weten dat het Vlaamse verenigingsleven vrijwel integraal afstamt uit de oude tijden van de verzuiling. Zelfs kaartersclubs waren meer dan eens rood of blauw of katholiek.

Vandaar dat de open brief werd ondertekend door organisaties zoals Femma (ooit Katholieke Arbeidersvrouwen), OKRA (ooit christelijke gepensioneerden), door het KVLV (Katholiek Vormingswerk voor Landelijke Vrouwen) en de KLJ (Katholieke Landelijke Jeugd), door de Chirojeugd en de KSA.

Wie zou denken dat alleen de grote christelijke organisaties zich aangevallen voelen, vergist zich. Bij de ondertekenaars zie ik ACOD Cultuur staan, het Vlaamse ABVV naast het ACV, de Unie van Vrijzinnige Vereniging en het Masereelfonds.

Behalve levensbeschouwing is er herkomst. De Federatie van Marokkaanse Verenigingen en de Unie van Turkse Verenigingen bijvoorbeeld hebben ondertekend, en ook Vluchtelingenwerk Vlaanderen en het Minderhedenforum (hoeveel herkomsten zijn dat eigenlijk?).

Haat tegen verenigingsleven

Waar zou de haat tegen ons Vlaamse verenigingsleven vandaan komen? Die bij Vlaamse nationalisten telkens opnieuw onstuitbaar omhoog stoot?

In de jaren tachtig van vorige eeuw heb ik die haat geobserveerd, al pratend met sommige – niet alle – militanten en mandatarissen van de Volksunie, voor het overige doodbrave lieden die geen vlieg kwaad zouden doen. Maar zodra ze bijvoorbeeld het letterwoord ACW hoorden (sinds 2014 Beweging.net), droop bitter gal uit hun neergetrokken mondhoeken. Afkeer. Woede. Haat. Iets anders kon je het niet noemen. Haat.

Het effect was verwaarloosbaar klein als je de socialistische vakbeweging ter sprake bracht. Lag die buiten hun waarnemingsveld? Was die voor rechtgeaarde flaminganten een exclusief Waals verschijnsel? Ik heb geen antwoord.

Tot een analyse van mogelijke oorzaken heb ik het nooit gebracht. Als je doorvroeg, woelde je alleen maar meer haat naar boven, nauwelijks gestructureerde negativiteit. Voor de goede orde herhaal ik: niet bij allen, lang niet. Maar toch bij velen.

Dat soort haat van Vlaamse nationalisten is me al die jaren blijven verbazen, want hij is gericht tegen een van de wezenskenmerken van Vlaanderen: Vlaanderens onvoorstelbaar rijke verenigingsleven. Je kunt het zo gek niet bedenken of de Vlaming heeft er een vereniging voor opgericht. Ik heb me laten vertellen dat de Walen ongeveer hetzelfde wezenskenmerk vertonen, waardoor nog maar eens bewezen zou zijn dat niets zo goed lijkt op een Vlaming als een Waal en vice versa. Maar daar gaat het mij hier niet om. Dit is geen bewijsvoering voor een of andere belgitude.

Waar het mij wél om gaat is de vaststelling dat net zij die bij hoog en bij laag staande houden dat zij Vlaanderen en zijn noest werkende Vlamingen hartelijk liefhebben, een van de wezenskenmerken van diezelfde Vlamingen haten. Zij haten dus zichzelf.

De ziel van Vlaanderen vernietigen

Ik heb dat ooit, zes jaar geleden, in 2013, de ziel van Vlaanderen genoemd. In dat jaar beschuldigde de N-VA de christelijke arbeidersbeweging van fiscale fraude en nog een paar prettige misdrijven. Op Radio 1, in De Ochtend (7 maart 2013), kwam Bart De Wever zeggen dat er vanwege het ACW fundamentele oneerlijkheid in het spel was. ‘Dat staat als een paal boven water’, voegde hij eraan toe.

Vier jaar later werd de zaak geseponeerd (zie De Tijd, 2 augustus 2017). Aan de ijver en het doorzettingsvermogen van het Brusselse parket kan het niet hebben gelegen, die waren voorbeeldig geweest. Had de N-VA gelijk gekregen, dan was de christelijke arbeidersbeweging vernietigd.

De inzet van die aanval was: de ziel van Vlaanderen. En de ziel van Vlaanderen, dat zijn honderden acties en afdelingen en verenigingen, dat zijn tienduizenden idealistische vrijwilligers die werken tot in de kleinste gehuchten van de Vlaamse landouwen, elke dag opnieuw. Om historische redenen zijn zij lid van verenigingen die ooit uitgesproken levensbeschouwelijk waren en die tot op heden op levensbeschouwing gestoeld zijn.

Ik wil hier zeker niet beweren dat al die geëngageerde mensen lid zijn van de Beweging.net (voorheen ACW). Er zijn socialistische en liberale organisaties en verenigingen van allerlei aard, ook hard werkend, ook dagelijks in touw, er zijn de jeugdbewegingen, die mooier bloeien dan ooit, er is de boerenbeweging (ondanks het slinkende aantal boeren) en ga zo maar door.

Het woord waarmee je de ziel van Vlaanderen het best kunt omschrijven, is en blijft: solidariteit

Al die acties van al die idealisten, dag in dag uit, maken de ziel van Vlaanderen tot wat ze is. Het woord waarmee je de ziel van Vlaanderen het best kunt omschrijven, ondanks alle doemberichten over zuurtegraad en navelstaarderige egotripperij, is en blijft: solidariteit. Solidariteit in het kleine, solidariteit in het alledaagse, solidariteit in het nabije. Zij is het die Vlaanderen behoedt voor nog meer verzuring.

De N-VA wil de ziel van Vlaanderen en de Vlamingen veroveren. Al jaren. Maar die plek is bezet, al tientallen jaren bezet, lang, heel lang voor de N-VA werd uitgevonden. Dus lanceert de N-VA nu, door één klein zinnetje in haar onderhandelingsnota, haar Operatie Kaalslag. Als de N-VA de ziel van Vlaanderen niet kan veroveren en beheersen, dan wil de N-VA de ziel van Vlaanderen vernietigen.

Verenigingen stichten alsof je leven ervan afhangt

Maar er is nog meer aan de hand. Vlaanderen is niet langer het Vlaanderen waarin ik ben opgegroeid, een deel van mijn jeugdjaren toch. Ik bedoel het Vlaanderen van de wijkmeesteressen en de kwb’s en de Boerinnenbond.

Oei, wat klinkt dat ouderwets, snappen de jeugdige lezertjes nog wel waarover ik het heb?

Vlaanderen is ontkerstend en ontzuild en verkleurd. Ik wilde schrijven “ontblankt”, maar dat woord bestaat niet. En zie, al die nieuw toegestroomde mensen met al die prachtige huidskleuren in alle tinten, wat doen die? Die beginnen warempel verenigingen te stichten alsof hun leven ervan afhangt.

Zij gedragen zich exact zoals de Vlamingen waar ze naast zijn komen wonen. Een krachtiger bewijs van integratie kan ik niet bedenken. Al die nieuwe en niet meer zo nieuwe mensen hebben de ziel van de Vlaming gekopieerd.

Daar sta je dan, N-VA zijnde.

Bijgevolg wil de N-VA ook díé verenigingen en alle verenigingen die zich verstouten op te komen voor de rechten van de nieuwe Vlamingen kaalslaan. Dus geen cent meer voor Minderhedenforum en Ella en Vluchtelingenwerk en ga zo maar door, de reeks is te lang om ze allemaal op te sommen.

Ik vind dat treurig kleinzielig van een partij die toch fantastische mensen (met wie ik het vaak niet eens ben, maar dat doet er niet toe) bij haar verkozenen telt, als daar zijn Assita Kanko, Darya Safai en Sevilay Altintas.

Wie Beweging.net en de Chiro en de Boerinnenbond wil uithongeren, heeft niets begrepen van de Vlaamse ziel. Zonder het kookboek van de Boerinnenbond is Vlaanderen maar een mager beestje.