“‘‘Een vlotte erkenning van buitenlandse diploma’s is mogelijk’’

De nieuwe Vlaamse regering wil werk maken van een snellere erkenning van buitenlandse diploma’s zonder in te boeten op de kwaliteit van de beoordeling of de lat te verlagen. Dit staat in het Vlaamse Regeerakkoord 2024-2029.

Nieuwkomers botsen al langer op drempels zoals lange wachttijden om hun buitenlandse diploma in België te laten erkennen, wat hun eerste stappen naar werk bemoeilijkt en zelfs tegenhoudt.

Wachttijden zorgen voor onnodig langere afwezigheid van de arbeidsmarkt, wat de kansen op duurzaam werk en werk op niveau verlaagt.

Een vlotte erkenning van buitenlandse studiebewijzen is al langer een groot knelpunt voor nieuwkomers en voor de Vlaamse arbeidsmarkt. Bovendien hecht Vlaanderen veel belang aan certificering vanuit een diplomacultuur in vergelijking met buurlanden.

Nieuwkomers kunnen een aanvraag tot erkenning bij NARIC-Vlaanderen indienen om een diploma of getuigschrift te laten erkennen of gelijkwaardig te laten verklaren. De overheid leidt nieuwkomers efficiënter toe naar NARIC-Vlaanderen. De aanvragen blijven oplopen, maar de verwerkingstijden worden langer en overschrijden vaak de wettelijke termijn.

Dit is reeds jaren een probleem. Dit geldt zowel voor een niveaugelijkwaardigheid van een master of bachelor als voor een specifieke erkenning. Wachttijden zorgen voor onnodig langere afwezigheid van de arbeidsmarkt, wat de kansen op duurzaam werk en werk op niveau verlaagt. Het zorgt voor onzekerheid en het kan de motivatie nog meer afremmen.

Kortere en efficiënte procedure

Een efficiënte en toegankelijke erkenningsprocedure van buitenlandse diploma’s kan. Zo’n beperkte afhandeling van de procedure is essentieel voor zowel de nieuwkomer als voor werkgevers. Goede en snellere overheidspraktijken vragen om een heel andere aanpak.

Inspiratie kan gehaald worden in Duitsland en in Nederland (6 weken): door niet elk diploma individueel te behandelen, kunnen nieuwkomers sneller op niveau hun verdere opleidings- en tewerkstellingstraject opstarten. Men kan werken met een gecentraliseerd registratiesysteem. Daarnaast kunnen de uiteenlopende kosten beperkt worden om financiële drempels tegen te gaan.

Voor sommige nieuwkomers is algemene niveaugelijkwaardigheid weinig waardevol. Daarentegen kan relevante specifieke erkenning gegeven worden. Een verpleegkundige die enkel een algemene erkenning krijgt als bachelor, kan amper aan de slag in de zorgsector. Een specifieke erkenning als zorgkundige is een bijkomende mogelijkheid, waardoor de persoon in de sector kan werken en doorgroeien.

Automatische erkenning van studiebewijzen kan uitgebreid worden binnen de Europese Hoger Onderwijs Ruimte.

Het is vervolgens mogelijk dat een masterproef, een stage of onderdeel van een opleiding ontbreekt. Dit zorgt ervoor dat een nieuwkomer geen erkenning krijgt van de studie, uit vrees dat men inboet aan kwaliteit of gebrek van competenties. Er zouden alternatieven kunnen worden uitgewerkt om hetzelfde niveau te erkennen door bijvoorbeeld enerzijds werkervaring of anderzijds opleidingsonderdelen in onze onderwijsinstellingen te laten meetellen.

Ook de erkenning binnen de gemeenschappen in België zou een stap vooruit zijn. Een erkenning in Vlaanderen, betekent nog geen erkenning vanuit de Franse of Duitstalige gemeenschap en omgekeerd. Een automatische erkenning bij een gemeenschap zou een erkenning bij de andere gemeenschappen kunnen opleveren.

We kunnen ook erkenningen naar een hoger niveau tillen. België is geen bubbel. De Benelux-landen en de Baltische staten erkennen automatisch het niveau van elkaars diploma’s. Automatische erkenning van studiebewijzen kan uitgebreid worden binnen de Europese Hoger Onderwijs Ruimte.

Sensibilisering van werkgevers

De zoektocht naar werk of verdere opleiding voor nieuwkomers begint pas na een erkenning van het diploma. Zoals het OESO-onderzoek uit 2023 adviseert, dienen niet alleen nieuwkomers maar ook werkgevers meer inzicht te verkrijgen, geïnformeerd en gesensibiliseerd te worden om op basis van de erkenning van diploma’s en kwalificaties aan te werven. Ze zijn namelijk amper op de hoogte van de waarde van deze erkenningen. Op die manier kunnen werkgevers verdere stappen ondernemen en leerkansen bieden.

Vanuit LEVL schreven we samen met vakbonden en werkgeversorganisaties vanuit de Socio-economische Raad van Vlaanderen (Commissie Economische migratie en Commissie Diversiteit) een uitgebreid advies voor de nieuwe Vlaamse regering om te werken aan een efficiënte en toegankelijke erkenning van buitenlandse studiebewijzen.

De Vlaamse regering wil de algemene werkzaamheidsgraad vergroten en wil werk maken van een vlotte erkenning van buitenlandse studiebewijzen. We hopen dat ook over het muurtje gekeken wordt naar andere initiatieven en andere landen en dat we in samenspraak werk kunnen maken van de erkenning van studies van mensen, die hun verdere leven opbouwen in dit nieuwe thuisland.

Sophia Honggokoesoemo is medewerker tewerkstelling bij LEVL.