Neurowetenschapper Emma Lawrance: ‘Veel meer aandacht nodig voor mentale impact van klimaatcrisis’

De huidige generatie jongeren groeit op met enorme onzekerheid over hun toekomst, zegt Lawrance. ‘De klimaatverandering is een belangrijke oorzaak van die onzekerheid maar er wordt nog te weinig aandacht besteed aan hoe de klimaatcrisis de geestelijke gezondheid beïnvloedt.’

Lawrance startte haar carrière als fysicus en neurowetenschapper maar staat nu aan het hoofd van het Climate Cares Centre aan het Imperial College London, waar ze zich bezighoudt met onderzoek naar het snijvlak van klimaatverandering en geestelijke gezondheid. Ze noemt zichzelf een pleitbezorger voor geestelijke gezondheid en richt zich op de ‘diep verweven aard van het menselijk welzijn en de gezondheid van de planeet’.

Verbondenheid

‘Ik heb altijd een diepe band met de natuur gehad’, zegt ze, terugblikkend op een jeugd in de heuvels van Adelaide in Zuid-Australië. ‘Daar groeide ik op tussen de bomen, koala's en vogels. Voor mij was het altijd duidelijk dat we niet los staan van de natuur, maar we er voor onze gezondheid en voor ons welzijn nauw mee zijn verbonden.’

Het was haar eerste liefde voor de natuur die haar in de richting van de fysica en scheikunde dreef, maar het is ook daar dat ze geconfronteerd werd met de wetenschap achter de gevaren van de verbranding van fossiele brandstoffen en de catastrofale effecten ervan op het klimaat. Ze ging nog een stap verder omdat ze de impact van die dreiging op het mentale welzijn van de mens wilde begrijpen, gedreven door haar academische interesses en door persoonlijke ervaringen.

In haar tienerjaren werd ze immers geconfronteerd met psychische klachten, een periode die haar wereldbeeld sterk heeft gevormd en haar motiveerde om It Gets Brighter op te richten, een instelling waar jongeren met psychische kwetsbaarheden terecht kunnen voor ondersteuning. ‘Dit initiatief biedt jonge mensen een platform om verhalen van hoop te delen, zodat zij die worstelen weten dat ze er niet alleen voor staan.’

‘Toen ik zelf met onzekerheden worstelde, had ik al het gevoel dat geestelijke gezondheid en verbinding met anderen cruciaal zijn. Dat werd later door mijn neurowetenschappelijk onderzoek bevestigd’, zegt Lawrance. Ze studeerde af aan de universiteit van Oxford met onderzoek naar de manier waarop ons brein onzekerheid verwerkt en hoe psychische aandoeningen zoals angst een impact hebben op onze besluitvorming. ‘Als we belangrijke informatie missen, verandert dat de manier waarop we beslissingen nemen en angst verergert vaak dat effect.’

Psychische veerkracht

Aan het Imperial College in Londen richtte Lawrance zich steeds meer op de groeiende crisis in de geestelijke gezondheid van jongeren. Ze zag dat zaken als angst en depressie toenemen maar bemerkte ook een opvallende afwezige in het gesprek: klimaatangst.

‘Er moet meer bewustzijn komen over het verband tussen de gezondheid van mensen en de gezondheid van de planeet.’

Haar onderzoek legde een vicieuze cirkel bloot: de klimaatcrisis verergert in eerste instantie de psychische problemen waar mensen mee worstelen, waarna blijkt dat mensen met psychische problemen meer moeite ondervinden om klimaatactie te ondernemen - en net dat is nodig om klimaatangst te verminderen.
‘Mensen hebben psychologische veerkracht nodig om deze uitdagingen aan te kunnen. Maar de stress en angst die voortkomen uit de gevolgen van de klimaatverandering, zoals bijvoorbeeld getuige zijn van een bosbrand of overstroming, kunnen juist die veerkracht ondermijnen.’

Lawrance was ook aanwezig op het event Connecting Climate Minds dat eerder dit jaar plaatsvond op Barbados. Deskundigen, activisten en beleidsmakers van over de hele wereld kwamen er samen om het raakvlak tussen klimaatverandering en geestelijke gezondheid te bespreken.

Een van de belangrijkste conclusies van het evenement, volgens Lawrance, is de noodzaak om te investeren in ondersteuning van de geestelijke gezondheid, vooral in gebieden die het zwaarst getroffen worden door klimaatverandering.

‘Of iemand met klimaatgerelateerde stress kan omgaan, wordt vaak bepaald door de kracht binnen hun gemeenschap. Daarom helpen veerkrachtige gemeenschappen individuen niet enkel om beter met klimaatstress om te gaan, het is ook de beste basis om actie te ondernemen.’

Hand in hand

Lawrance roept overheden op om de verwevenheid van klimaat en geestelijke gezondheid de aandacht te geven die het nodig heeft. ‘Er moet meer bewustzijn komen over het verband tussen de gezondheid van mensen en de gezondheid van de planeet. Beleidsmakers moeten erkennen dat het bevorderen van ecologische duurzaamheid en mentale gezondheid hand in hand gaan.’

Om haar oproep kracht bij te zetten geeft ze nog een voorbeeld om het probleem meer concreet te maken: de toenemende extreme hitte. ‘Die heeft niet alleen invloed op de lichamelijke gezondheid van de mens maar ook diepgaande psychologische gevolgen, vooral voor mensen die al mentale problemen hebben, zeker in die delen van de wereld waar mensen vaak opgesloten geraken in hun huis om extreme hitte te ontvluchten. Dat isoleert hen en betekent een enorme belasting voor hun mentale gezondheid’, legt ze uit.

‘Beleidsmakers moeten hier rekening mee houden in hun reacties op het gebied van volksgezondheid en ervoor zorgen dat gemeenschappen de middelen en informatie krijgen om zowel de fysieke als de mentale gevolgen te beheersen.’

Ze blijft hoopvol omdat er veel geweldige initiatieven gaande zijn, zegt ze. ‘De oplossingen zijn er, maar we moeten mensen samenbrengen om ze te realiseren. Mijn werk is zowel een waarschuwing als een oproep tot actie: geestelijke gezondheid is onlosmakelijk verbonden met de gezondheid van de planeet. Het gesprek daarover heeft enkel nog wat versterking nodig.’